Methodologie of methoden in je scriptie | Met voorbeelden

In de methodologie beschrijf je welke methoden je gebruikt om tot de resultaten (in je scriptie) te komen. Hierbij ga je in op:

  1. Het soort onderzoek – kwalitatief of kwantitatief onderzoek
  2. De dataverzamelingsmethoden – deskresearch of fieldresearch
  3. De datakenmerken – waaronder de inclusie- en exclusiecriteria en steekproefomvang
  4. Het onderzoeksverloop – uitvoering van de methoden
  5. De data-analysemethoden – tools waarmee je de data analyseert
  6. De validiteit en betrouwbaarheid van je onderzoek

De methodologie volgt meestal na je theoretisch kader. In je methodologie kun je grotendeels informatie uit je onderzoeksopzet opnemen.

Doel van de methodesectie

Je methodologie onderbouwt de methoden die je hebt toegepast om een hypothese te testen, een casus te onderzoeken of het antwoord op je onderzoeksvraag te vinden.

Het idee is dat iemand die je onderzoek op dezelfde manier uitvoert (aan de hand van je methodesectie) ongeveer dezelfde resultaten moet kunnen vinden. Dit maakt je onderzoek repliceerbaar en zo kun je garant staan voor de betrouwbaarheid van je resultaten.

Je overlegt met je begeleider en kiest de methoden waarmee je binnen de gestelde tijd het beste antwoord kunt geven op je hoofdvraag.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

  • Academisch taalgebruik
  • Onduidelijke zinnen
  • Grammaticale fouten
  • Interpunctie
  • Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Het soort onderzoek

Allereerst beschrijf je of je kwantitatief, kwalitatief of mixed-methods onderzoek hebt gedaan.

Voorbeeld: Beschrijving soort onderzoek
Er werd een kwantitatief onderzoek uitgevoerd om te bepalen of de inwoners van Arnhem tevreden zijn met het ijs van ijssalon Icy.

Dataverzamelingsmethoden

Je kunt data verzamelen met behulp van deskresearch (of literatuuronderzoek), fieldresearch of allebei.

Welk soort deskresearch of fieldresearch je precies doet, is afhankelijk van de aard van je onderzoek (kwantitatief of kwalitatief). Bekijk daarom de onderstaande tabellen om te bepalen hoe jij het beste data kunt verzamelen.

Dataverzamelingsmethoden bij kwantitatief onderzoek

Deskresearch Fieldresearch
Database-onderzoeken Enquêtes
Rapporten analyseren Experimenten (om een hypothese te toetsen)
Cijfers analyseren Kwantitatieve observaties
Voorbeeld: Beschrijving dataverzameling (deskresearch en fieldresearch bij kwantitatief onderzoek)
Voor dit onderzoek naar de klanttevredenheid van ijssalon Icy werd gebruikgemaakt van deskresearch en fieldresearch. Zo zijn alle rapporten over de ijsverkoop in Arnhem van 2018 tot en met 2022 verzameld. Vervolgens werd een korte enquête met likertschalen verspreid onder 250 klanten van de ijssalon om inzicht te krijgen in kansen om de tevredenheid over het ijs te verbeteren.

Dataverzamelingsmethoden bij kwalitatief onderzoek

Deskresearch Fieldresearch
Specifieke literatuur verzamelen met de sneeuwbalmethode Interviews
Specifieke cases bestuderen Kwalitatieve observaties
Enquêtes met open vragen
Voorbeeld: Beschrijving dataverzameling (deskresearch en fieldresearch bij kwalitatief onderzoek)
In dit onderzoek naar de betekenis van de lichaamstaal van Trump en Clinton werd gebruikgemaakt van deskresearch door video’s uit 2016 te verzamelen waarin Trump en Clinton aan het woord zijn. Vervolgens werd veldonderzoek uitgevoerd door een bijeenkomst met Trump en Clinton bij te wonen en de gebaren van beide kandidaten te observeren en beschrijven.

Datakenmerken: inclusie- en exclusiecriteria

Beschrijf de kenmerken van de data die je hebt verzameld. Geef hierbij ook expliciet aan wat je wel hebt meegenomen in je dataset en wat niet. Dit zijn je inclusie- en exclusiecriteria. Eventueel kun je ze opnemen in een tabel.

Voorbeeld: Beschrijving inclusie- en exclusiecriteria bij een enquête
In dit onderzoek naar sigarettenverkoop in Den Haag en Wassenaar zijn alleen volledig ingevulde enquêtes meegenomen. Bovendien zijn de enquêtes enkel afgenomen bij 18-jarigen die in de gemeente Den Haag of in Wassenaar wonen. Incorrect ingevulde enquêtes, waarbij onduidelijk was welk antwoord werd gegeven, zijn geëxcludeerd.

Voorbeeld beschrijvingen van datakenmerken

Hieronder vind je een voorbeeld van de kenmerken die je bespreekt als je data verzamelt door middel van deskresearch, een steekproef of een interview:

Als je alleen deskresearch hebt gedaan, ga je in op de:

  • Literatuur
  • Database
  • Andere naslagwerken
Voorbeeld: Datakenmerken deskresearch
Er zijn papers verzameld via Google Scholar waarin de invloed van de maffia in Italië besproken wordt om inzicht te krijgen in de relatie tussen de maffia en de politieke situatie in Italië.

Ook zijn krantenartikelen geraadpleegd waarin de huidige situatie met betrekking tot dit onderwerp nader wordt toegelicht. Verder is gekeken naar de rapporten van het kabinet van Berlusconi van enkele jaren geleden en is gezocht op het trefwoord “maffia”.

Heb je een steekproef gedaan, dan licht je het volgende toe:

  • Methode van steekproeftrekking
  • Verloop van de steekproef
  • Beschrijving steekproef
Voorbeeld: Datakenmerken steekproef
De kwaliteit van de kersen van supermarktketen Draaiom is met behulp van een selecte gemakssteekproef onderzocht. Ieder uur dat de winkel open was van 1 juli tot 4 juli 2022 is aan 5 willekeurige winkelaars gevraagd om de kersen te testen en een score te geven van 1 tot 10. Hierbij heeft 95% van de winkelaars meegewerkt aan het onderzoek en heeft 5% om verschillende redenen aangegeven niet te willen deelnemen.

De winkelaars is tijdens het winkelen gevraagd om 5 kersen te proeven die op een dienblad werden aangereikt. Na het proeven van de kersen konden zij anoniem op een tablet een score geven van 1 tot 10 aan alle kersen tegelijk. Deze score werd direct opgeslagen. In totaal zijn 300 scores verzameld.

Mocht je interviews hebben gebruikt, dan bespreek je de kenmerken hiervan:

Voorbeeld: Datakenmerken interview
De tevredenheid van de consumenten in Horssen is onderzocht door op 20 augustus 2022 semigestructureerde interviews af te nemen bij 10 participanten tussen de 20 en 50 jaar die in de buurt van het dorpshuis waren. Er is gebruikgemaakt van semigestructureerde interviews om de deelvragen op gestructureerde wijze te kunnen beantwoorden, terwijl dit ook ruimte gaf om dieper op antwoorden in te gaan om nog meer informatie te verzamelen.

De interviews zijn afgenomen in een klein lokaal van een basisschool en duurden ongeveer 10 minuten. De participanten werden individueel geïnterviewd. Deze interviews zijn na schriftelijke toestemming van de geïnterviewden gefilmd, zodat de lichaamstaal op een later moment kon worden geanalyseerd.

Hoeveel fouten bevat jouw scriptie?

De taalexperts van Scribbr verbeteren gemiddeld 150 fouten per 1000 woorden. Benieuwd wat er precies wordt verbeterd? Verschuif de cursor van links naar rechts!

Scriptie nakijken op taal

Het onderzoeksverloop

Ga in op het praktisch verloop van het onderzoek naar aanleiding van je onderzoeksopzet. Je kunt hierbij bijvoorbeeld beschrijven:

  • of voldoende mensen gereageerd hebben op je enquêteverzoek
  • hoeveel het er waren (steekproefgrootte)
  • hoeveel mensen je hebt geïnterviewd
  • wanneer verzadiging optrad
  • of je alle benodigde literatuur hebt kunnen vinden

    Focus hierbij op de rol van de onderzoeker en de onderzoekssituatie. Mocht de kwaliteit van de diepte-interviews negatief beïnvloed zijn door bijvoorbeeld geluidsoverlast, dan kun je dat hier aangeven.

    Verval echter niet in een reflectie en blijf feitelijk als je het praktisch verloop omschrijft. Sommige onderwijsinstellingen of begeleiders willen dat je pas ingaat op negatieve invloeden in de discussie van je scriptie. Controleer goed welke richtlijnen voor jou gelden.

    Data-analysemethoden

    Welke data-analysemethoden je gebruikt, is afhankelijk van het soort onderzoek dat je hebt gedaan en welke dataverzamelingsmethoden je hebt gebruikt.

    Als je kwantitatief onderzoek hebt gedaan, kun je onder andere gebruikmaken van:

      Bij kwalitatief onderzoek kun je onder andere de volgende methoden inzetten:

        Voordat je aangeeft hoe je jouw data hebt geanalyseerd, geef je aan hoe je de data hebt verwerkt, bijvoorbeeld in Excel of SPSS. Ook interviews kun je verwerken in een programma, zoals Atlas.ti.

        Je bespreekt hier nog niet hoe bepaalde modellen precies werken. Dit doe je in je theoretisch kader.

        Let op
        De data-analyse maakt niet altijd deel uit van de methodologie. Je kunt deze ook opnemen in een apart hoofdstuk of in je resultatensectie, afhankelijk van jouw studierichtlijnen.
        Voorbeeld: Data-analysemethode (kwantitatief onderzoek)
        Voor de data-analyse zijn eerst alle rapportcijfers van de gymnasiasten die zijn geslaagd in 2022 verwerkt met het programma SPSS. Hierna is een onafhankelijke t-test gebruikt om de groepsgemiddelden van gymnasiasten met lage begincijfers te vergelijken met die van gymnasiasten met hoge begincijfers.
        Voorbeeld: Data-analysemethode (vergelijkend kwalitatief onderzoek)
        Zinnen en woorden in artikelen van Nu.nl en Trouw werden geselecteerd en gecategoriseerd op basis van het communicatiemodel van Verschuren (2019) om inzicht te krijgen in de (politieke) framing van nieuws over coronavaccins. Vervolgens zijn deze data met elkaar vergeleken om uitspraken te doen over de politieke oriëntatie van deze nieuwsbronnen.

        Validiteit en betrouwbaarheid onderbouwen

        Geef aan waarom jouw onderzoek valide en betrouwbaar is. Je kunt de validiteit en betrouwbaarheid van je onderzoek bespreken in je methoden:

        1. In een aparte paragraaf
        2. Als je de datakenmerken bespreekt
        3. Als je de procedure bespreekt

        Je kunt dit onderdeel ook verwerken in je discussie of in je data-analyse. Het is afhankelijk van de richtlijnen en eisen van jouw opleiding en begeleider waar je de validiteit en betrouwbaarheid bespreekt.

        Voorbeeld: Bespreking validiteit en betrouwbaarheid
        Het onderzoek is valide, omdat steeds dezelfde weegschaal is gebruikt die voldoet aan de Europese normen. Bovendien is de betrouwbaarheid van de weegschaal iedere dag getest door 1 kilo lood te wegen. Iedere dag gaf de weegschaal 1 kilo aan.

        Werkwoordstijden

        Je schrijft je methoden doorgaans in de onvoltooid verleden tijd (de doelgroep werd) en in de voltooid tegenwoordige tijd (de data zijn geanalyseerd). Voor zaken als feiten, definities en een beschrijving van je onderzoeksopzet kun je de onvoltooid tegenwoordige tijd gebruiken (de doelgroep is).

        Als je de betrouwbaarheid en validiteit bespreekt, gebruik je de onvoltooid tegenwoordige tijd (het onderzoek is valide, omdat…). Hierbij gelden de algemene regels voor werkwoordstijden in een scriptie.

        Als je hulp wilt bij het schrijven van een foutloze tekst voor je methodologie, kun je gebruikmaken van onze nakijkservice en je tekst door een van onze taalexperts laten nakijken.

        Lengte van de methodologie

        De methodologie in een scriptie van ongeveer 15.000 woorden beslaat meestal circa 800 tot 2000 woorden. De lengte hangt sterk af van het type onderzoek (literatuuronderzoek, experiment, et cetera), maar het maakt ook uit of je de data-analyse, validiteit en betrouwbaarheid in de methodesectie of de discussiesectie bespreekt.

        Let op
        Het woordenaantal is geen harde regel, maar een richtlijn. Meestal hebben onderzoeken met experimenten een langere methodesectie dan bijvoorbeeld een literatuuronderzoek.

        Voorbeeld methodologie

        In het voorbeeld hieronder is de methodologiesectie van een onderzoek uitgewerkt.

        Het voorbeeld gaat over supermarktketen Draaiom die veel veganistische klanten niet ziet terugkeren voor een volgende aankoop. De directie wil de klantloyaliteit graag verhogen en heeft het idee dat het veganistische productassortiment hierop van invloed is.
        Voorbeeld methodologie

        In dit onderzoek is een mixed-methods onderzoek om antwoord te geven op de vraag hoe supermarktketen Draaiom het veganistische productassortiment kan verbeteren teneinde de klantloyaliteit te verhogen. Hiervoor is literatuuronderzoek gedaan en zijn een enquête en interviews afgenomen onder de klanten van het bedrijf.

        Dataverzameling

        Voor het literatuuronderzoek zijn de verkoopcijfers van de supermarktketen uit 2019 tot en met 2022 geraadpleegd. Ook zijn wetenschappelijke artikelen gezocht over veganisme en veganistische producten in Europa met behulp van Google Scholar en Springer. Zowel het recent gepubliceerde paper van Brunsen en Scholten over de opkomst van veganisme in 2018 als onderzoek van Cole en Samier over de veganistische trend in 2017 zijn hiervoor bestudeerd.

        Op basis van dit literatuuronderzoek zijn de enquête en de interviews opgesteld. De enquête bestond uit 5 meerkeuzevragen en 10 vragen waarop de ondervraagden moesten antwoorden met behulp van een 7-punts Likertschaal.

        De interviews waren semigestructureerd, zodat indien nodig doorgevraagd kon worden om meer informatie te verkrijgen. Tijdens de interviews zijn notities gemaakt en het doel was om de interviews te filmen en ze met behulp van dit materiaal te beschrijven en transcriberen.

        Inclusie- en exclusiecriteria

        Voor het literatuuronderzoek is enkel gebruikgemaakt van data uit 2019 tot en met 2022. Bovendien is onderzoek over veganisme in andere werelddelen dan Europa niet meegenomen in deze scriptie. Daarnaast is de enquête enkel afgenomen onder klanten van supermarktketen Draaiom, waarbij onder een klant wordt verstaan dat deze persoon op de dag van ondervraging zelf een product bij Draaiom had gekocht.

        Voor de interviews werden terugkerende klanten geselecteerd in de leeftijd van 20 tot 45 jaar. Hierbij werd onder een terugkerende klant verstaan dat de klant doorgaans twee keer per week of vaker producten koopt bij supermarktketen Draaiom.

        Onderzoeksverloop

        De opzet was om bij 350 klanten van de keten een enquête (zie Bijlage A) af te nemen door deze in het bedrijf zelf, in Den Haag, uit te delen van 4 tot 8 juli 2022 tussen 11:00 en 15:00 uur. De klanten kregen 5 minuten de tijd om anoniem de enquête in te vullen en konden hiervoor aan een tafel plaatsnemen, waarbij het voor hen niet mogelijk was elkaars antwoorden te zien. De enquête is uiteindelijk beantwoord door 408 klanten. Doordat niet alle enquêtes volledig waren ingevuld, konden 371 enquêteresultaten worden meegenomen in de analyse. Hiermee is de beoogde steekproefomvang behaald.

        Om beter inzicht te krijgen in de verbeteringsmogelijkheden van het productassortiment was de insteek om bij 10 terugkerende klanten uit de voornaamste doelgroep van supermarktketen Draaiom een semigestructureerd interview af te nemen.

        Tijdens het onderzoek bleek echter dat na 8 interviews verzadiging was opgetreden. Hierna zijn geen interviews meer afgenomen. Participanten werden gevraagd voor een interview als tijdens het uitdelen van de enquêtes bleek dat een klant tot de doelgroep behoorde en vaker dan twee keer in de week producten kocht bij de keten. Dit gebeurde in een klein kantoor naast de kassa, waar naast de onderzoeker ook een medewerker aanwezig was om werkzaamheden uit te voeren.

        Tijdens de interviews zijn notities gemaakt om de antwoorden te registreren. Ook gaven alle geïnterviewden schriftelijk toestemming voor een video-opname van het interview (zie Bijlage B).

        Data-analyse

        Voordat de data geanalyseerd kon worden zijn de enquêteresultaten verwerkt in SPSS. De interviews zijn beschreven en getranscribeerd met behulp van de notities en het filmmateriaal (zie Bijlage C). Hierna zijn de transcripties open, axiaal en selectief gecodeerd om deze resultaten met de enquêteresultaten te vergelijken die zijn geanalyseerd met een regressieanalyse.

        Validiteit en betrouwbaarheid

        Ten behoeve van de validiteit is de enquête opgesteld op basis van de literatuur. Het gaat hierbij om literatuur die is geselecteerd op relevantie voor de onderzoeksvraag. Daarnaast is alleen de meest recente literatuur voor het onderzoek geraadpleegd.

        De enquête is daarnaast getest door 10 klanten van supermarktketen Draaiom op 29 juni 2022 voordat deze is uitgezet. Daarbij is gekeken of de vragen begrijpelijk waren en hoe lang de invultijd was. Om de herhaalbaarheid te verhogen is gebruikgemaakt van meerkeuzevragen en een 7-punts Likertschaal. De enquête is enkel afgenomen bij klanten van Draaiom en is vervolgens anoniem verwerkt. Hiermee is het onderzoek valide.

        Om een betrouwbaarheid van 95% te garanderen moest het aantal respondenten van de enquête 300 zijn. Met 371 respondenten is daarmee de betrouwbaarheid van het onderzoek gewaarborgd.

        Om de antwoorden van de respondenten te toetsen en tevens dieper op het onderwerp in te gaan, zijn 8 semigestructureerde interviews afgenomen. Echter, de betrouwbaarheid van de interviews kon niet gewaarborgd worden, omdat tijdens de interviews een medewerker van de keten aanwezig was, waardoor een risico bestaat dat er sociaal-wenselijke antwoorden gegeven zijn.

        Checklist: Methodologie

        0 / 10

        Goed bezig!

        Je methodologie zit nu in ieder geval goed in elkaar. Gebruik ook de andere checklists om je scriptie nog beter te maken.

        Alle checklisten bekijken Terug naar methodologie checklist

        Veelgestelde vragen over de methodologie

        Welke werkwoordstijd gebruik je voor de methodologie?

        In je methodologie ga je in op de manier waarop je zelf onderzoek doet en hoe je dit aanpakt en/of aangepakt hebt. Het is sterk afhankelijk van je begeleider of je de methoden voornamelijk in de onvoltooid of voltooid tegenwoordige tijd schrijft.

        Wij raden aan om de methoden in de voltooid tegenwoordige tijd te schrijven. Je hebt je onderzoek immers al gedaan op het moment van schrijven. Gebruik in ieder geval niet de toekomende tijd; deze werkwoordstijd mag je alleen gebruiken voor iets dat in de toekomst zal plaatsvinden.

        Wat is validiteit?

        Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten uit jouw scriptie wel juist zijn en of je op basis hiervan harde conclusies kunt trekken. Zo corresponderen de resultaten van een valide onderzoek met de werkelijke eigenschappen, fenomenen en variaties in de fysieke en sociale wereld.

        Het gaat bij de validiteit voornamelijk om het “instrument” waarmee je onderzoek hebt gedaan.

        Wat is betrouwbaarheid?

        Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).

        Kan ik meerdere onafhankelijke of afhankelijke variabelen onderzoeken in mijn onderzoek?

        Het is mogelijk om meerdere variabelen te onderzoeken in een experiment, maar je dient dan ook meerdere onderzoeksvragen te formuleren.

        Je bent bijvoorbeeld geïnteresseerd in het effect van dieet op gezondheid. Je kunt meerdere maten gebruiken om de gezondheid te meten, zoals de bloedsuikerspiegel, hartslag en bloeddruk. Iedere maat is een aparte afhankelijke variabele die gepaard gaat met een eigen onderzoeksvraag.

        Je bent niet alleen geïnteresseerd in iemands dieet, maar ook in de mate van fysieke activiteit (of zelfs het effect van een combinatie van die twee). Je spreekt dan van twee onafhankelijke variabelen.

        In een experiment manipuleer je slechts één onafhankelijke variabele per keer om de interne validiteit te waarborgen.

        Hoe bepaal ik welk meetniveau ik moet gebruiken?

        Sommige variabelen gaan gepaard met een vaststaand meetniveau. Zo worden gender of etniciteit altijd op nominaal niveau gemeten, omdat je de categorieën niet kunt rangschikken.

        Bij andere variabelen kun je het meetniveau wel kiezen. De variabele “studenteninkomen” kan bijvoorbeeld op ordinaal of rationiveau worden gemeten.

        • Op ordinaal niveau zou je vijf groepen kunnen creëren met een bepaald bereik (bijvoorbeeld 0 – 499, 500 – 799, 800 – 1099, 1100 – 1999 en 2000 – 2299). Participanten kruisen dan het juiste bereik aan.
        • Op rationiveau zou je naar het exacte inkomen vragen.

        Als je kunt kiezen, is het beter om op rationiveau te meten, zodat je de data op meer manieren kunt analyseren. Hoe hoger je meetniveau, hoe preciezer de data.

        Wat houdt het dataverzamelingsproces in?

        In het dataverzamelingsproces verzamel je op basis van je onderzoeksopzet data voor je scriptie of onderzoek om zo je onderzoeksvraag te beantwoorden. Het is van belang dat je de data op een gestructureerde, valide en betrouwbare manier verzamelt.

        Hierbij denk je van tevoren na over het doel van je onderzoek, het type data dat je wilt verzamelen en de methoden en procedures die je gebruikt om data te verzamelen, op te slaan en te verwerken.

        Citeer dit Scribbr-artikel

        Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

        Scharwächter, V. & Benders, L. (2023, 08 mei). Methodologie of methoden in je scriptie | Met voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 15 april 2024, van https://www.scribbr.nl/scriptie-structuur/methodologie/

        Wat vind jij van dit artikel?
        Veronique Scharwächter

        Veronique heeft twee bachelors: één in Taal- en Cultuurstudies en één in Philosophy, Politics and Economics. Daarnaast heeft zij een boek geschreven over hoe filosofie je kan helpen in je studentenleven. Ze hoopt haar brede, interdisciplinaire kennis in te kunnen zetten om zo veel mogelijk studenten te helpen met het schrijven van hun scriptie.