Wat Is een Peer Review? | Betekenis & Voorbeelden

Peer review (ook wel onderlinge of collegiale toetsing genoemd) is het proces waarbij inzendingen voor een wetenschappelijk tijdschrift worden beoordeeld. Op basis van strikte criteria beslist een panel van reviewers (beoordelaars) die werkzaam zijn in hetzelfde vakgebied of een inzending kan worden gepubliceerd.

Gepubliceerde artikelen die peer-reviewed zijn worden beschouwd als betrouwbare bronnen vanwege de strenge procedure die ze hebben moeten doorlopen om gepubliceerd te worden.

Er zijn verschillende soorten peer review. Het grootste verschil is de mate waarin auteurs, reviewers en redacteuren elkaars identiteit kennen. De belangrijkste soorten zijn:

• Enkelblinde peer review (single-blind review)
• Dubbelblinde peer review (double-blind review)
• Driedubbelblinde peer review (triple-blind review)
• Collaboratieve peer review
• Open peer review

Wat is het doel van een peer review?

Veel vakgebieden maken gebruik van een peer review, vooral om te bepalen of een manuscript klaar is voor publicatie. Het proces verhoogt de geloofwaardigheid van het manuscript. Hierdoor behoren wetenschappelijke tijdschriften tot de meest betrouwbare bronnen waarnaar je kunt verwijzen in je bronvermelding.

Peer review is ook gebruikelijk in niet-academische settings. De Verenigde Naties, de Europese Unie en veel individuele landen gebruiken peer reviews om subsidieaanvragen te evalueren. Het proces wordt ook op grote schaal gebruikt door in het medische veld om de kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg te waarborgen.

In het onderwijs wordt peer assessment ingezet als pedagogisch hulpmiddel. Het ontvangen en geven van feedback kan het leerproces bevorderen en studenten leren om kritisch na te denken en samen te werken.

Soorten peer review

Er zijn verschillende soorten peer review. Wetenschappelijke tijdschriften kunnen ieder een andere variant kiezen.

Enkelblinde peer review (single-blind peer review)

De meeste voorkomende soort peer review is een enkelblinde review. Hierbij zijn de namen van de reviewers niet bekend bij de auteur.

Hoewel dit de reviewers de mogelijkheid geeft om feedback te geven zonder dat de auteur het oordeel van de reviewers kan beïnvloeden, is er de laatste jaren veel kritiek geuit op deze methode. Velen beweren dat het enkelblinde review kan leiden tot:

• Onnodig hard commentaar van anonieme reviewers.
• Intellectuele diefstal door reviewers. De anonieme reviewer “steelt” dan (de opzet van) het onderzoek om het zelf te kunnen publiceren.

Dubbelblinde peer review (double-blind peer review)

Bij een dubbelblinde peer review weten de reviewer en de auteur elkaars namen niet.

• Op deze manier is er minder risico op vooroordelen van de reviewer, terwijl de aard van het proces intact blijft.
• Theoretisch gezien zou dit er ook toe moeten leiden dat onderzoek wordt gepubliceerd op basis van verdienste en niet op basis van de reputatie van de auteur.

Driedubbele peer review (triple-blind peer review)

Hoewel driedubbele peer reviews, waarbij de identiteit van de auteur, reviewers én redacteuren geanonimiseerd is, bestaan, zijn ze lastig uitvoerbaar in de praktijk.

• Het voordeel is dat driedubbele peer reviews het risico op belangenconflicten en vooroordelen minimaliseren.

• Het garanderen van anonimiteit is echter een logistieke uitdaging, en de huidige software voor redactie is niet altijd in staat deze te waarborgen.

Collaboratieve peer review

Bij collaboratieve peer reviews hebben auteurs en reviewers tijdens het hele proces rechtstreeks contact met elkaar. De identiteit van de reviewer is echter niet bekend bij de auteur.

• Hierdoor kunnen beide partijen eventuele inconsistenties of tegenstrijdigheden direct met elkaar oplossen zonder extra feedbackrondes, en het biedt ruimte voor discussie.

• Collaboratieve peer reviews kunnen echter ook veel tijd en middelen vergen. Om deze samenwerkingen mogelijk te maken, moet er een vast systeem zijn (vaak een technologisch platform met technisch personeel).

Open peer review

Ten slotte kennen bij open peer reviews alle partijen elkaars identiteit tijdens het hele proces. Meestal bevat een open review ook de mogelijkheid tot feedback van een groter publiek, zoals een online forum, of feedback van reviewers die deel uitmaken van het uiteindelijke product.

• Veel mensen beargumenteren dat meer transparantie plagiaat en onnodig hard commentaar tegengaat.

• Er zijn echter ook zorgen over de kwaliteit van toekomstig onderzoek als reviewers het gevoel hebben dat ze hun commentaar moeten censureren.

Omdat peer reviews vaak het publicatieproces van een artikel erg kunnen vertragen, wordt er soms ook gebruik gemaakt van een post-publicatie peer review, waarbij een artikel zonder peer review wordt gepubliceerd en achteraf pas wordt beoordeeld.

Het peer review-proces

In het algemeen omvat het peer review-proces de volgende stappen:

1. Eerst legt de auteur het manuscript voor aan de redacteur.
2. De redacteur kan ervoor kiezen om:
   • Het manuscript af te wijzen en terug te sturen naar de auteur of
   • Het manuscript door te sturen naar de geselecteerde peer reviewer(s).
3. Vervolgens vindt het proces van peer review plaats. De peer reviewer geeft feedback over belangrijke en minder belangrijke punten in het manuscript en geeft advies over de aan te brengen wijzigingen.
4. Ten slotte wordt het bewerkte manuscript teruggestuurd naar de auteur. De auteur verwerkt de wijzigingen en dient het manuscript opnieuw in bij de redacteur voor publicatie.

In een poging om transparant te zijn, maken veel tijdschriften tegenwoordig bekend wie elk artikel in een uitgave heeft beoordeeld. Er zijn ook steeds meer mogelijkheden voor samenwerking en feedback, waarbij sommige tijdschriften open communicatie tussen reviewers en auteurs toestaan.

Feedback geven aan je peers (peer assessment)

Het kan in het begin ontmoedigend lijken om een peer assessment uit te voeren. Als je niet zeker weet waar je moet beginnen, staan hieronder enkele tips om je op weg te helpen.

Vat de hoofdzaak samen in je eigen woorden

Door de hoofdzaak samen te vatten kan de auteur zien hoe de tekst door lezers wordt geïnterpreteerd. Het is daarnaast een goed startpunt voor je feedback. Als je moeite hebt om de hoofdzaak samen te vatten, is dat een teken dat deze duidelijker, beknopter of anders geformuleerd moet worden.

Als de auteur ziet dat je de hoofdzaak anders hebt geïnterpreteerd, creëer je voor de auteur de mogelijkheid om dit nog aan te passen.

Deel je feedback op in hoofd- en bijzaken

Het kan een uitdaging zijn om feedback overzichtelijk te houden. Een goede strategie is om te beginnen met de belangrijke punten en dan over te gaan naar de minder belangrijke punten. Het is vaak handig om je feedback te nummeren, zodat de auteur concrete punten heeft om naar te verwijzen.

Belangrijke punten zijn meestal problemen met de stijl, structuur of hoofdargumenten van het onderzoek. Kleine problemen zijn spelfouten, fouten in de bronvermelding of andere, kleinere fouten die makkelijk kunnen worden aangepast.

De beste feedback die je kunt geven is feedback die helpt om de argumentatie te versterken of grote stilistische problemen op te lossen.

Geef feedback die je zelf graag zou ontvangen

Niemand vindt het leuk om kritiek te krijgen, en het kan moeilijk zijn om feedback te geven zonder hard of te kritisch over te komen. Een strategie die je kunt gebruiken is de “sandwich met complimenten”, waarbij je opbouwende kritiek “sandwicht” tussen twee complimenten.

Zorg ervoor dat je concrete, bruikbare feedback geeft waar de auteur echt iets aan heeft om een succesvolle eindversie in te leveren. Hoewel je niet exact hoeft te vertellen wat er nog gedaan moet worden, zou je feedback wel moeten helpen om problemen die over het hoofd zijn gezien op te lossen.

Voor goede feedback gelden de volgende vuistregels:

• Gemakkelijk te begrijpen
• Grondig
• Constructief

Hoeveel fouten bevat jouw scriptie?

De taalexperts van Scribbr verbeteren gemiddeld 150 fouten per 1000 woorden. Benieuwd wat er precies wordt verbeterd? Verschuif de cursor van links naar rechts!

Scriptie nakijken op taal

Peer review voorbeeld

Hieronder staat een kort voorbeeld van een geannoteerd onderzoek. Je kunt voorbeelden van de feedback bekijken door met je muis over de gemarkeerde delen te gaan.

Voordelen van peer review

Peer review is een gevalideerd proces in de academische wereld dat maatstaven, verwachtingen en begeleiding biedt om ervoor te zorgen dat gepubliceerd werk voldoet aan vooraf gestelde normen.

• Beschermt de kwaliteit van gepubliceerd onderzoek

Peer review kan voorkomen dat duidelijk problematisch, vervalst of anderszins onbetrouwbaar onderzoek wordt gepubliceerd. Alle inhoud die rode vlaggen oproept bij reviewers kan in de reviewfase nauwkeurig worden onderzocht, waardoor wordt voorkomen dat geplagieerd onderzoek wordt gepubliceerd.

• Geeft toegang tot feedback van experts in het vakgebied

Peer review is een uitstekende kans om feedback te krijgen van gerenommeerde experts in je vakgebied en je werk te verbeteren. Experts met kennis over je onderwerp kunnen je feedback geven over zowel stijl als inhoud, en suggesties doen voor vervolgonderzoek.

• Helpt om zwakke punten van je betoog te identificeren

Peer review werkt als een eerste verdediging die hiaten, vage termen en onbeantwoorde vragen voor lezers die niet betrokken zijn geweest bij het onderzoeksproces eruit kan filteren. Zo kun je een meer solide, meer samenhangend artikel publiceren.

Nadelen van peer review

Hoewel peer review een algemeen aanvaard proces is, hebben de reviews ook nadelen.

• Reviewer bias

De transparantere dubbelblinde reviews zijn nog niet erg gebruikelijk, wat kan leiden tot vooringenomenheid (onderzoeksbias) bij de beoordeling. Een veelgehoord punt van kritiek is dat een uitstekend artikel van een nieuwe onderzoeker kan worden afgewezen, terwijl een artikel van mindere kwaliteit van een gevestigde onderzoeker wel wordt geaccepteerd.

Vernieuwende ideeën kunnen zo ook bewust worden onderdrukt om de status quo te behouden. Daarnaast is er ook het risico dat de reviewer het onderzoek opzettelijk afwijst om het vervolgens te plagiëren voor eigen publicatie.

• Vertragingen in publicatie

De grondigheid van het peer review proces kan leiden tot aanzienlijke vertragingen in de publicatie. Onderzoek dat actueel was tijdens het moment van indienen is dat mogelijk niet meer tegen de tijd van publicatie.

• Risico van menselijke fouten

Peer review brengt van nature het risico van menselijke fouten (human error) met zich mee. Met name fraude kan vaak niet worden opgespoord, aangezien reviewers het hele experiment zouden moeten herhalen om de echtheid van de resultaten te bepalen.

Veelgestelde vragen over peer review

Welke stappen heeft het peer review-proces?

Over het algemeen doorloop je voor een peer review de volgende stappen:

1. Eerst legt de auteur het manuscript voor aan de redacteur.
2. De redacteur kiest ervoor om:

• Het manuscript af te wijzen en terug te sturen naar de auteur
• Het manuscript door te sturen naar de geselecteerde peer reviewer(s).

1. De peer reviewer geeft feedback op het manuscript.
2. Ten slotte wordt het bewerkte manuscript teruggestuurd naar de auteur, waarna wijzigingen worden verwerkt en het manuscript wordt ingediend voor publicatie.

Waarom zijn peer reviews belangrijk?

Peer reviews kunnen voorkomen dat duidelijk problematisch, gefraudeerd of anderszins onbetrouwbaar onderzoek wordt gepubliceerd. Daarnaast is het een uitstekende kans om feedback te krijgen van gerenommeerde experts in je vakgebied. Ook werkt peer review als een eerste verdediging die hiaten, vage termen en onbeantwoorde vragen voor lezers kan identificeren.

Welke soorten documenten zijn meestal peer-reviewed?

Veel vakgebieden maken gebruik van een peer review, vooral om te bepalen of een manuscript klaar is voor publicatie. Peer review verhoogt de geloofwaardigheid van het manuscript. Hierdoor behoren wetenschappelijke tijdschriften tot de meest betrouwbare bronnen waarnaar je kunt verwijzen in je bronvermelding.

Peer review is echter ook gebruikelijk in niet-academische settings, zoals voor medisch onderwijs of de gezondheidszorg. Daarnaast worden peer assessments ingezet als pedagogisch hulpmiddel in basis-, middelbaar en hoger onderwijs.