Validiteit en betrouwbaarheid vaststellen in je scriptie

Gepubliceerd op 30 november 2016 door Lou Benders. Bijgewerkt op 26 oktober 2021.

Op basis van de betrouwbaarheid en validiteit kun je de kwaliteit van een onderzoek vaststellen. Hiermee wordt duidelijk hoe goed je onderzoeksmethoden iets hebben gemeten om inzicht te krijgen in je probleem en om het doel van je scriptie te bereiken.

Om de validiteit en betrouwbaarheid van je scriptie te bepalen, moet je nagaan of je met de methoden of onderzoeksmodellen hebt gemeten wat je wilde meten (validiteit) en of je resultaten hetzelfde zouden zijn als je het onderzoek op dezelfde manier herhaalt (betrouwbaarheid).

De validiteit en betrouwbaarheid van je scriptie worden bevorderd door de afbakening in je onderzoeksvraag, opzet van je onderzoeksmethode(n), de keuze voor je respondenten, de wijze van dataverzameling en je data-analyse. Dit betekent dat je hierover al moet nadenken in je plan van aanpak of onderzoeksvoorstel.

Inhoudsopgave

Het verschil tussen validiteit en betrouwbaarheid
Validiteit en betrouwbaarheid waarborgen in je onderzoek
Validiteit en betrouwbaarheid testen
Waar beschrijf je de betrouwbaarheid en validiteit in je scriptie?
Betrouwbaarheid en validiteit per onderzoeksmethode
Cheatsheet validiteit en betrouwbaarheid: aandachtspunten tijdens elke onderzoeksfase
Veelgestelde vragen

Het verschil tussen validiteit en betrouwbaarheid

Betrouwbaarheid en validiteit zijn sterk aan elkaar gerelateerd, maar duiden op verschillende kwaliteiten van het onderzoek. Zo kan een meting betrouwbaar zijn, zonder valide te zijn. Daarentegen is een valide meting doorgaans ook betrouwbaar.

Validiteit

Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten uit jouw scriptie wel juist zijn en of je op basis hiervan harde conclusies kunt trekken. Zo corresponderen de resultaten van een valide onderzoek met de werkelijke eigenschappen, fenomenen en variaties in de fysieke en sociale wereld.

Het gaat bij de validiteit voornamelijk om het “instrument” waarmee je onderzoek hebt gedaan.

Voorbeeld: Validiteit – taaltest (het instrument)

De woordenschat van kinderen in de moedertaal kan worden gemeten met de Peabody Picture Vocabulary Test. Jules besluit deze test te gebruiken om de Nederlandse woordenschat van Syrische kinderen te meten die sinds 1 jaar Nederlands leren. Die resultaten zijn mogelijk niet valide, want het instrument was bedoeld om de woordenschat in de moedertaal te meten, en niet de woordenschat in een tweede taal.

Wil je meer lezen over alle verschillende vormen van validiteit? Bekijk ons artikel met uitleg en voorbeelden.

Betrouwbaarheid

Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).

Betrouwbaarheid alleen is niet voldoende om te bepalen dat een onderzoek valide is. Zo kan een betrouwbare meting bijvoorbeeld alsnog leiden tot een foutieve weergave van de werkelijkheid waardoor het onderzoek niet valide is.

Voorbeeld: Betrouwbaarheid – taaltest

Ook al gebruikt Jules uit het vorige voorbeeld de verkeerde taaltest om de woordenschat van de Syrische kinderen te meten: als hij de test herhaalt zou hij wel dezelfde resultaten krijgen. De test is dan dus wel betrouwbaar, maar niet valide (want de test levert wel twee keer dezelfde resultaten op, maar Jules heeft niet het goede gemeten).

Wil je meer lezen over alle verschillende vormen van betrouwbaarheid? Bekijk ons uitgebreide artikel met voorbeelden en uitleg.

Validiteit en betrouwbaarheid waarborgen in je onderzoek

Je wilt graag vanaf je plan van aanpak of onderzoeksvoorstel een valide en betrouwbaar onderzoek ontwerpen. Daarom moet je ervoor zorgen dat je onderzoeksopzet goed in elkaar zit.

Validiteit waarborgen in je onderzoeksopzet

Kies de juiste bewezen methode(n) om je onderwerp te onderzoeken.
Als je zelf een methode ontwikkelt (bijvoorbeeld door een enquête op te stellen), moet deze gebaseerd zijn op wetenschappelijke theorieën of eerdere studies. Let hierbij ook goed op hoe je bijvoorbeeld interviewvragen verwoordt.
Baken het onderzoek voldoende af en zorg ervoor dat je onderzoeksmethoden ook geschikt zijn om jouw probleem volledig te meten ten behoeve van de interne validiteit.
Zorg ervoor dat je voldoende respondenten verzamelt voor je steekproef, voldoende cases onderzoekt of voldoende metingen verricht voor de externe validiteit.

Betrouwbaarheid waarborgen tijdens de uitvoering van je onderzoek

Pas de methoden op consistente wijze toe door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat een interview steeds in dezelfde setting plaatsvindt.
Standaardiseer het onderzoeksverloop. Zo kun je bijvoorbeeld al je respondenten van dezelfde informatie voorzien voordat je ze vraagt naar hun mening over een bepaald fenomeen.

Kijk jij ook zo uit naar afstuderen?

We helpen je graag een handje!

Minder stress
Hulp binnen handbereik
100% tevredenheidsgarantie

Ontdek hoe we jou kunnen helpen

Bekijk de uitgebreide tips voor het waarborgen van validiteit en betrouwbaarheid per onderzoeksfase in onze cheatsheet.

Validiteit en betrouwbaarheid testen

De wijze van testen is afhankelijk van het soort betrouwbaarheid en het soort validiteit dat jij in je onderzoek moet garanderen. Over het algemeen geldt dat je de betrouwbaarheid kunt inschatten door verschillende versies van dezelfde meting met elkaar te vergelijken (bijvoorbeeld een vragenlijst A en B).

De validiteit is iets lastiger te testen. De meest gebruikte wijze is door te onderbouwen of je hebt gemeten wat je wilde meten of door de uitkomsten van je onderzoek te vergelijken met relevante resultaten, data of theorieën uit andere wetenschappelijke studies.

In de volgende subparagraafjes wordt voor de belangrijkste soorten validiteit en betrouwbaarheid aangegeven hoe je deze kunt testen.

Soorten validiteit testen

Indruksvaliditeit: Beredeneer en beargumenteer waarom de meting meet wat gemeten moest worden.

Voorbeeld: Indruksvaliditeit testen

Je onderzoek gaat over waarom ouderen te weinig eiwitten binnenkrijgen. Hiervoor heb je bij zowel ouderen, als doktoren en mantelzorgers een enquête afgenomen die zich uitsluitend richtte op de redenen dat ouderen weinig eiwitten tot zich nemen. De vragen waren gebaseerd op een gedegen literatuuronderzoek. Hierdoor kun je beredeneren dat je hebt gemeten wat je moest meten en dat je de indruksvaliditeit hebt gewaarborgd.

Begrips – of constructvaliditeit: Test de meting aan de hand van bestaande theorieën of kennis over het concept dat je meet.

Voorbeeld: Begrips- of constructvaliditeit testen

Een vragenlijst over zelfverzekerdheid zou getest kunnen worden door andere eigenschappen te testen die waarschijnlijk gerelateerd zijn aan zelfverzekerdheid (zoals sociale vaardigheden en optimisme). Een sterke correlatie tussen de scores over zelfverzekerdheid en deze gerelateerde karakteristieken wijst op een hoge constructvaliditeit.

Inhoudsvaliditeit: Controleer in hoeverre de meting alle aspecten van het concept dat je onderzoekt meet.

Voorbeeld: Inhoudsvaliditeit testen

Wanneer een test de taalvaardigheid Kantonees van studenten alleen de schrijf-, lees- en spreekvaardigheden en níet de luistervaardigheden meet, is de test niet valide om de algehele taalvaardigheid Kantonees van deze studenten te testen. Experts zijn het er immers over eens dat luisteren een essentieel onderdeel is van taalvaardigheid.

Criteriumvaliditeit: Test in hoeverre het resultaat van jouw meting overeenkomt met andere valide metingen van hetzelfde concept.

Voorbeeld: Criteriumvaliditeit testen

Een enquête is gehouden om de politieke mening van stemgerechtigden in een bepaalde regio te meten. Als de resultaten de latere uitkomst van een verkiezing correct voorspellen, wijst dit erop dat de enquête een hoge criteriumvaliditeit had.

Soorten betrouwbaarheid testen

Herhaalbaalheid: Test de consistentie van je onderzoeksmethode: krijg je dezelfde resultaten als je de meting nog eens uitvoert?

Voorbeeld: Herhaalbaarheid testen

Een groep respondenten vult een vragenlijst in waarmee hun persoonlijke eigenschappen gemeten worden. Wanneer zij de vragenlijst een aantal dagen, weken of maanden na de eerste meting nogmaals invullen en deze meting tot dezelfde resultaten leidt, dan is de vragenlijst betrouwbaar.

Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: Controleer de consistentie van je meting met betrekking tot verschillende beoordelaars. Kom je tot dezelfde resultaten als verschillende personen dezelfde meting verrichten?

Voorbeeld: Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid testen

Met behulp van een beoordelingscriteria-checklist komen vijf leraren tot aanzienlijk verschillende cijfers voor hetzelfde studentenproject. Dit wijst erop dat deze checklist een lage interbeoordelaarsbetrouwbaarheid heeft doordat de criteria bijvoorbeeld te subjectief zijn.

Interne consistentie: Test de consistentie van de meting zelf. Kom je tot dezelfde resultaten met behulp van verschillende testonderdelen die hetzelfde moeten meten?

Voorbeeld: Interne consistentie testen

Stel je hebt een vragenlijst opgesteld om zelfverzekerdheid te toetsen en 80 personen hebben deze vragenlijst ingevuld. Wanneer je deze metingen willekeurig in twee verschillende delen opsplitst (twee sets van 40 vragenlijsten), dan zou er een sterke correlatie moeten zijn tussen deze twee sets. Als dit niet zo is, dan is er sprake van een lage interne consistentie.

Waar beschrijf je de betrouwbaarheid en validiteit in je scriptie?

Doorgaans bespreek je de betrouwbaarheid en validiteit in verschillende hoofdstukken van je scriptie. Zo laat je zien dat je hiermee rekening hebt gehouden in je onderzoeksopzet (methode) en de bespreking en interpretatie van je resultaten (discussie). Hierdoor wordt jouw onderzoek eerlijker, geloofwaardiger en verhoog je de reproduceerbaarheid.

Hoofdstuk	Beschrijf
Literatuuronderzoek	Wat hebben andere onderzoekers gedaan om methoden te creëren en verbeteren die betrouwbaar en valide zijn om jouw probleem te onderzoeken?
Methodologie	Hoe heb je jouw onderzoek opgezet om de betrouwbaarheid en validiteit van je metingen te kunnen garanderen? Bespreek hierbij ook de steekproef en steekproefgrootte, de voorbereiding, externe factoren die van invloed zouden kunnen zijn, en de meetmethoden.
Resultaten	Als je de validiteit en betrouwbaarheid in jouw onderzoek hebt gemeten, presenteer je in dit hoofdstuk de belangrijkste uitkomsten van deze metingen.
Discussie	Hier beschrijf je hoe betrouwbaar en valide je resultaten daadwerkelijk waren. Zijn je resultaten consistent en geven ze een reële weergave van de werkelijkheid? Zo nee, waarom niet?
Conclusie	Als de betrouwbaarheid en validiteit een groot struikelblok vormden in jouw resultaten, geef hier dan aan dat je hierdoor geen harde conclusies kunt trekken over je onderzoeksprobleem.

Betrouwbaarheid en validiteit per onderzoeksmethode

Cheatsheet validiteit en betrouwbaarheid: aandachtspunten tijdens elke onderzoeksfase

Gebruik dit overzicht om te weten waar je specifiek op kunt letten om jouw onderzoek valide en betrouwbaar op te zetten.

Veelgestelde vragen

Wat is validiteit?: Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten uit jouw scriptie wel juist zijn en of je op basis hiervan harde conclusies kunt trekken. Zo corresponderen de resultaten van een valide onderzoek met de werkelijke eigenschappen, fenomenen en variaties in de fysieke en sociale wereld.

Het gaat bij de validiteit voornamelijk om het “instrument” waarmee je onderzoek hebt gedaan.
Wat is betrouwbaarheid?: Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).
Wat is het verschil tussen validiteit en betrouwbaarheid?: Bij validiteit gaat het om het meten wat je beoogt te meten. Bij betrouwbaarheid daarentegen gaat het om de vraag of je onderzoeksresultaten hetzelfde zouden zijn als je het onderzoek op dezelfde wijze nogmaals uitvoert.
Wat is het verschil tussen de interne en externe validiteit?: Interne validiteit is de mate waarin je met zekerheid kunt stellen dat een vastgestelde oorzaak-gevolgrelatie (causaal verband) niet door andere factoren kan worden verklaard.

Externe validiteit is de mate waarin je je resultaten kunt generaliseren naar andere omstandigheden of groepen.

De validiteit van je experiment is afhankelijk van je experimentele design.

Wat vind jij van dit artikel?

Je hebt al gestemd op dit artikel. Bedankt :-) Je stem is doorgevoerd :-) Bezig met het verwerken van je stem...

Lou Benders

Lou was Scribbrs Product- en Kwaliteitsmanager tot ze naar Italië verhuisde voor de liefde en het lekkere weer. Nu werkt ze op afstand aan Scribbrs diensten en aan handige artikelen over academische teksten.

4 reacties

Inge

10 november 2020 om 20:24

Hoi,
Ik kan nergens duidelijk vinden welke maatregelen bij kwalitatief onderzoek de betrouwbaarheid vergroten en welke de validiteit. Kan iemand hier duidelijkheid/bevestiging in geven?

Ik dacht zo;

Validiteit;
Peer review, member check, gebruik audio opnames, gebruik in-en exclusie criteria, interviews vonden in dezelfde setting plaats, proefinterview.

Betrouwbaarheid;
Juiste onderzoeksmethode, representatieve purposive sample, peer debriefing, semi-gestructureerde interviews met topiclijst,

Beantwoorden

Leon Smits (Scribbr Team)

11 november 2020 om 10:48

Hoi Inge,

Dat is inderdaad al een mooi lijstje.
Voor de betrouwbaarheid kun je ook nog een logboek bijhouden.
Als je op zoek bent naar meer, neem dan nog even een kijkje in het document onderaan deze pagina of bekijk de aparte validiteit en betrouwbaarheid artikelen.

Groetjes,
Leon

Roos

4 september 2020 om 14:15

Hi,

Als je een experimenteel onderzoek (icm interviews) doet, hoe werkt het dan rondom validiteit en betrouwbaarheid? En hoe duidt je dat het beste aan?

Thanks!

4 september 2020 om 15:51

Hoi Roos,

Momenteel heb ik wat weinig context voor je vraag en met experimenteel onderzoek ligt dit inderdaad wat lastiger.
Je kunt er in ieder geval voor zorgen dat je alle interviews op eenzelfde wijze afneemt en zorgen dat je selectie van respondenten logisch is.
Het is uiteraard lastig om bijvoorbeeld je vragenlijst te valideren aan de hand van eerder onderzoek, omdat het experimenteel is.

Met bovenstaande tips kom je al een heel eind, denk ik, en als je maar duidelijk maakt dat je bewust bent van eventuele tekortkomingen komt het helemaal goed.

Plagiaatcontrole binnen 10 minuten

Laat je scriptie nakijken op taal

Plagiaatcontrole voor studenten

Literatuurlijst genereren volgens de APA-stijl

Validiteit en betrouwbaarheid vaststellen in je scriptie

Inhoudsopgave