Een introductie tot empirisch onderzoek | Uitleg & Voorbeelden

Bij empirisch onderzoek voer je zelf een onderzoek uit om nieuwe kennis op te doen. Er bestaan twee varianten:

Empirisch onderzoek is de op de praktijk gerichte tegenhanger van literatuuronderzoek. Als je empirisch te werk gaat, kun je nieuwe uitspraken doen over de werkelijkheid. De meeste studenten die voor een empirische scriptie kiezen, gebruiken experimenten, quasi-experimenten, interviews, observaties of enquêtes om data te verzamelen.

Definitie van empirisch onderzoek

Empirische kennis is kennis die voorkomt uit wetenschappelijke ervaringen (onderzoek). Bij empirisch onderzoek beantwoord je je onderzoeksvraag door systematisch data te verzamelen met behulp van een empirische onderzoeksmethode.

Je kunt beweringen en hypothesen in je scriptie empirisch bewijzen door ze te bevestigen op basis van gegevens die je zelf verzamelt en analyseert.

Voorbeeld: Empirisch onderzoek
Je voert een onderzoek uit over het onderwerp “technologiegebruik”. Je verwacht dat de smartphone het meest gebruikte apparaat is. De resultaten van je enquête laten zien dat participanten over het algemeen het vaakst de smartphone gebruiken. Je kunt je hypothesen dus empirisch bevestigen op basis van je enquêteresultaten.

Een empirisch onderzoek is niet alleen gebaseerd op wetenschappelijk literatuur, maar je voert wel eerst een klein literatuuronderzoek uit om een theoretisch kader op te stellen en je keuzes voor de methodologie te verantwoorden.

Vervolgens ga je aan de slag met een empirische onderzoeksmethode om je eigen data te verzamelen, bijvoorbeeld met een kwalitatieve inhoudsanalyse, enquête of focusgroep. Daarna analyseer je de verkregen data en schrijf je je bachelor- of masterscriptie.

Lees waarom zo veel studenten Scribbr inschakelen

Ontdek nakijken op taal

Hoe voer je een empirisch onderzoek uit?

Er zijn verschillende methoden die je kunt gebruiken voor een empirisch onderzoek. Je keuze wordt onder andere bepaald door het type onderzoeksvraag en de beschikbare tijd, middelen en ervaring.

Je kunt kiezen uit kwantitatieve en kwalitatieve empirische onderzoeksmethoden.

Kwantitatieve empirische onderzoeksmethoden

Je kiest voor een kwantitatief onderzoek als je voornamelijk geïnteresseerd bent in cijfermatige gegevens die je vervolgens wilt analyseren met statistische toetsen. Voorbeelden van kwantitatieve empirische onderzoeksmethoden zijn:

Kwalitatieve empirische onderzoeksmethoden

Bij een kwalitatief onderzoek richt je je niet op cijfermatige gegevens. In plaats daarvan probeer je rijke data te verzamelen, bijvoorbeeld in de vorm van woorden en zinnen, die vervolgens worden geïnterpreteerd. Voorbeelden van kwalitatieve empirische onderzoeksmethoden zijn:

Empirisch onderzoek versus literatuuronderzoek

Als je een scriptie schrijft, moet je bepalen of je liever zelf een onderzoek uitvoert of dat je voor een literatuuronderzoek of literatuurstudie kiest.

Voorbeeld: Vergelijking tussen empirisch onderzoek en literatuuronderzoek 
Onderzoeksvraag
“In welke mate ervaren bedrijfskundestudenten stress en op welke manier beïnvloedt deze stress de motivatie van studenten?”

Empirische methode
Je besluit een enquête af te nemen bij studenten bedrijfskunde in hun derde semester. Daarom maak je een vragenlijst waarin je vraagt naar verschillende stressveroorzakers en motiverende factoren. Vervolgens analyseer je de resultaten en trek je een conclusie waarmee je de hoofdvraag beantwoordt.

Literatuuronderzoek
Je selecteert onderzoeken waarin dit onderwerp al is behandeld en maakt een samenvatting van de resultaten die al zijn gevonden. Uiteindelijk beantwoord je op basis van je literatuurstudie de onderzoeksvraag.

Stappenplan voor empirisch onderzoek

Als je een empirisch onderzoek wilt uitvoeren voor je scriptie, kun je de onderstaande stappen volgen:

1. Onderzoeksvraag formuleren

Bij een empirische werkwijze is het belangrijk dat je een duidelijke onderzoeksvraag formuleert. Het moet zowel voor jou als de lezer helder zijn welke aspecten je wilt onderzoeken.

Hiervoor baken je de vraag zo veel mogelijk af, en je bedenkt ook vast in grove lijnen hoe je deze het beste kunt beantwoorden.

Voorbeeld: Onderzoeksvraag 
Op welke manier heeft de opkomst van sociale media de werkdag van een redactielid van een radiozender veranderd?

2. Theoretisch kader opstellen

Voer een literatuuronderzoek uit om relevante onderzoeken en theorieën over vergelijkbare onderwerpen te vinden, zodat je je keuzes kunt onderbouwen.

Voorbeeld: Theoretisch kader opstellen
Je vindt een artikel waarin een enquête wordt besproken. Deze gaat ook over de invloed van sociale media, maar is afgenomen bij redactieleden van een krant. Deze bron zou je kunnen gebruiken als opstapje voor je eigen enquête en methodologische keuzes.

3. Methode kiezen

Je moet beslissen welke empirische onderzoeksmethode het meest geschikt is voor je scriptie. Hierbij bepaal je eerst of je voor kwantitatief of kwalitatief onderzoek gaat.

Voorbeeld: Methodologie kiezen
Je kiest voor een expertinterview omdat je je resultaten kwalitatief wilt evalueren. Op basis van je literatuuronderzoek stel je een leidraad op voor het interview.

4. Empirische dataverzameling

Tijdens deze fase verzamel je alle relevante empirische data om je onderzoeksvraag te beantwoorden. Hierbij is het van belang om ervoor te zorgen dat je de kwaliteit van je data waarborgt.

In het geval van kwantitatief onderzoek betekent dit dat je resultaten valide, betrouwbaar en objectief moeten zijn. Bij kwalitatief onderzoek is het vaak moeilijker om de objectiviteit te waarborgen. Daarom ligt de focus op de kwaliteitscriteria transparantie, bereik en intersubjectiviteit.

Voorbeeld: Empirische dataverzameling
Je spreekt af voor individuele interviews met redactieleden van een radiostation en interviewt ze aan de hand van je leidraad. Je neemt de gesprekken op.

5. Data-analyse

In de laatste fase evalueer en analyseer je de gegevens die je hebt verzameld. Op basis van je analyses kun je conclusies trekken.

Voorbeeld: Data-analyse
Je transcribeert je expertinterviews en analyseert ze met behulp van de theorieën of modellen die je hebt besproken in je theoretisch kader.

Je komt tot de conclusie dat de opkomst van sociale media een grote invloed heeft gehad op de werkdag van redactieleden. Waar ze vroeger enkel achter de schermen werkten, zijn ze nu meer zichtbaar en hebben ze vaker contact met luisteraars.

Lees waarom zo veel studenten Scribbr inschakelen

Ontdek nakijken op taal

Resultaten van een empirisch onderzoek

Je bent empirisch te werk gegaan in je scriptie en je hebt zelfstandig alle relevante data verzameld en geanalyseerd. Je hebt nieuwe kennis opgedaan en daarmee een waardevolle bijdrage geleverd aan de literatuur over het onderwerp.

Een empirisch onderzoek kan in de toekomst als uitgangspunt dienen voor het werk van andere onderzoekers.

Voordelen en nadelen van empirisch onderzoek

Een empirisch onderzoek gaat net als andere onderzoekssoorten gepaard met voor- en nadelen.

Voordelen van een empirisch onderzoek

  • Je verkrijgt nieuwe resultaten.
  • Je kunt veel soorten dataverzamelingsmethoden gebruiken.
  • Je bent niet aangewezen op bestaande literatuur en kunt dus zelf je methoden kiezen.

Nadelen van een empirisch onderzoek

  • Je bent vaak afhankelijk van de medewerking van participanten.
  • Dit type onderzoek vereist veel planning en is tijdrovend.
  • Je creëert vaak een kunstmatige omgeving, waardoor de resultaten niet altijd generaliseerbaar zijn naar de werkelijkheid.

Veelgestelde vragen

Wat is een empirisch onderzoek?

Je onderzoek is empirisch van aard als je het onderzoek zelf uitvoert, waardoor je nieuwe resultaten verkrijgt. Je beantwoordt je onderzoeksvraag door systematisch data te verzamelen met behulp van een empirische onderzoeksmethode. Vervolgens analyseer je de data.

Een empirisch onderzoek is de tegenhanger van een literatuuronderzoek.

Hoe maak ik mijn onderzoek reproduceerbaar en repliceerbaar?

De reproduceerbaarheid en repliceerbaarheid van een onderzoek kunnen worden verhoogd door een transparante, gedetailleerde methodesectie te schrijven en door duidelijk te formuleren.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Pfeiffer, F. (2024, 09 juli). Een introductie tot empirisch onderzoek | Uitleg & Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 9 december 2024, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/empirisch-onderzoek/

Wat vind jij van dit artikel?
Franziska Pfeiffer

Franzi heeft een bachelor in Communicatiewetenschappen en is nu bezig met de afronding van haar master. Ze is een expert op het gebied van de verschillende onderzoeksmethoden en schrijft graag artikelen om andere studenten te helpen.