Validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek

De validiteit wordt bepaald door de relevantie van de bron voor het beantwoorden van de hoofdvraag en deelvraag (inhouds– en begripsvaliditeit) en de wijze waarop je zoekt (interne en externe validiteit).

Voor de betrouwbaarheid is de mate van wetenschappelijkheid van je bronnen bepalend maar ook of je geen toevallige fouten maakt tijdens het zoeken, en het waarderen en het combineren van de bevindingen uit de relevante en gewaardeerde literatuur.

Daarnaast is het voor de betrouwbaarheid van je bronnen ook belangrijk dat je je bronnen correct vermeldt in je scriptie. Zo kunnen de lezers je bronnen achterhalen en controleren, en voorkom je plagiaat. Je kunt gebruikmaken van onze gratis APA Generator om automatisch foutloze bronvermeldingen te genereren.

Logboek bijhouden

Zorg dat je ten behoeve van de interne en externe validiteit maar ook de betrouwbaarheid een logboek bijhoudt waarin je beschrijft hoe je het literatuuronderzoek hebt uitgevoerd. Zo kun je altijd jezelf controleren of aan een ander vragen dat te doen.

Wie helpt jou met nakijken?

Betrouwbare hulptroepen vinden is niet makkelijk...

  • Familie
  • Vrienden
  • Studiegenoten
  • Scribbr

We staan altijd voor je klaar

Zoekstrategie bepalen

Bij het zoeken naar bronnen moet je je zoekstrategie bepalen. Dat betekent:

  • bepalen van de zoektermen (Nederlands, Engels, combinaties);
  • bepalen van (digitale) databanken waarin je gaat zoeken.
  • methode van zoeken: zoektermen (bibliografische methode) en referentielijsten in bestaande boeken en tijdschriftartikelen (sneeuwbalmethode).

Relevantie bronnen

Een bron is relevant als het je helpt bij de beantwoording van je hoofdvraag of deelvragen.

Om relevant te zijn moet de bron aan ten minste een van de volgende aspecten voldoen:

  • De bron helpt bij het beantwoorden van mijn hoofdvraag of deelvraag.
  • Het onderwerp van de bron komt overeen met mijn onderwerp. Of de context is hetzelfde.
  • De hoofdvraag die wordt beantwoord in de bron komt overeen met mijn eigen hoofdvraag.
  • Datgene dat onderzocht wordt lijkt op wat ik onderzoek (het onderzoeksobject). De bron behandelt bijvoorbeeld een van dezelfde begrippen die ook van belang is voor mijn onderzoek.
  • De methoden van onderzoek en het onderzoeksinstrument komt overeen met mijn onderzoek. In de bron wordt bijvoorbeeld ook gebruikgemaakt van interviews.

Wetenschappelijkheid bronnen

De eisen wat betreft de betrouwbaarheid zijn afhankelijk van het doel van je onderzoek en de eisen die je opleiding stelt. Vaak is de minimale eis dat er gebruik wordt gemaakt van wetenschappelijk literatuur omdat er dan min of meer garantie is dat het onderzoek objectief en verifieerbaar is.

Bij niet-wetenschappelijke bronnen (kranten, blogs, websites, rapporten e.d.) moet je dus extra goed opletten.

Welke bronnen kan ik gebruiken voor mijn onderzoek?

Hoeveel fouten bevat jouw scriptie?

De taalexperts van Scribbr verbeteren gemiddeld 150 fouten per 1000 woorden. Benieuwd wat er precies wordt verbeterd? Verschuif de cursor van links naar rechts!

Scriptie nakijken op taal

Voorbeeld validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek

Deelvraag: Welke sociale vaardigheden hebben kinderen in de leeftijd van één tot/met vier jaar nodig om relaties te onderhouden?

Type onderzoek: Literatuuronderzoek

Op welke wijze wordt onderzocht: Er wordt gezocht naar literatuur via Google Scholar (bibliografische methode) en referentielijsten in bestaande boeken en tijdschriftartikelen (sneeuwbalmethode). De zoektermen worden afgeleid van het model ‘Relatie gedrag en relaties’ en bijbehorende theorie (Van der Ploeg, 2011).

De geraadpleegde bronnen worden gewaardeerd op relevantie voor deze deelvraag op basis van doelgroep (leeftijd 1 t/m 4), actualiteit (max tien jaar), object (sociale vaardigheden of een deelaspect daarvan) en context (relaties met kinderen).

De betrouwbaarheid wordt beoordeeld door te kijken of de publicatie:

  • vindbaar is via Google Scholar;
  • uitgegeven is in een wetenschappelijk of vaktijdschrift;
  • aantal keer dat de bron wordt geciteerd en wat er over wordt gezegd;
  • of als het rapport of artikel of een website betreft:
  • aanduiding van auteur en datering van de tekst;
  • de werkkring van de auteur;
  • aanduiding doelgroep;
  • aanwezigheid van expliciete vraagstellingen en conclusies;
  • aanwezigheid van een verantwoording van de gebruikte methode;
  • aanwezigheid van voldoende en hoogwaardige literatuurverwijzingen of noten;
  • het niveau van het taalgebruik en tekstverzorging.

Veelgestelde vragen

Wat is bepalend voor de validiteit van literatuuronderzoek?

De validiteit van literatuuronderzoek wordt bepaald door de relevantie van de bron voor het beantwoorden van de hoofdvraag en deelvraag (inhouds– en begripsvaliditeit) en de wijze waarop je zoekt (interne en externe validiteit).

Wat is bepalend voor de betrouwbaarheid van literatuuronderzoek?

Voor de betrouwbaarheid van literatuuronderzoek is de mate van wetenschappelijkheid van je bronnen bepalend maar ook of je geen toevallige fouten maakt tijdens het zoeken, en het waarderen en het combineren van de bevindingen uit de relevante en gewaardeerde literatuur.

Wat is een literatuuronderzoek of literatuurstudie?

Literatuuronderzoek (ook literatuurstudie of literature review genoemd) is een methode om bestaande kennis over je onderwerp of probleemstelling te verzamelen. Deze kennis vind je in verschillende bronnen, zoals wetenschappelijke tijdschriftartikelen, boeken, papers, scripties en archiefmateriaal.

Het resultaat is niet alleen een beschrijving van de gevonden informatie, maar ook een kritische bespreking van de meest relevante informatie. Een literatuuronderzoek kan op zichzelf staan of deel uitmaken van een groter geheel.

Hoe voer je een literatuuronderzoek of literatuurstudie uit?

Je voert een literatuuronderzoek of literatuurstudie uit in vier stappen:

  1. Voorbereiden: Je oriënteert je, bakent het onderwerp af, en bepaalt zoekwoorden.
  2. Literatuur verzamelen: Je verzamelt relevante literatuur door te zoeken in databases, via zoekmachines, en in literatuurlijsten van gevonden publicaties.
  3. Literatuur beoordelen en selecteren: Je maakt een selectie, waarbij je alleen relevante en kwalitatief hoge bronnen overhoudt.
  4. Literatuur verwerken: Je kunt je bronnen uitgebreid beschrijven en evalueren, of de informatie verwerken in je probleemanalyse of theoretisch kader.
Wat is betrouwbaarheid?

Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).

Wat is validiteit?

Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten uit jouw scriptie wel juist zijn en of je op basis hiervan harde conclusies kunt trekken. Zo corresponderen de resultaten van een valide onderzoek met de werkelijke eigenschappen, fenomenen en variaties in de fysieke en sociale wereld.

Het gaat bij de validiteit voornamelijk om het “instrument” waarmee je onderzoek hebt gedaan.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Swaen, B. (2023, 08 februari). Validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek. Scribbr. Geraadpleegd op 18 maart 2024, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/validiteit-en-betrouwbaarheid-literatuuronderzoek/

Wat vind jij van dit artikel?
Bas Swaen

Bas is mede-oprichter van Scribbr. Bas komt uit een echt onderwijsgezin en is een ervaren scriptieschrijver. Met heldere uitleg over moeilijke materie probeert Bas studenten op weg te helpen.