Interviewtechnieken voor een succesvol interview | Voorbeelden

Als interviewer heb je twee hoofdtaken:

• Ten eerste is het belangrijk dat je van tevoren een goed interview ontwerpt met betrouwbare en valide vragen, zodat je de resultaten kunt verwerken in je scriptie.
• Daarnaast is het van belang dat je ervoor zorgt dat respondenten zich vrij voelen om eerlijke antwoorden te geven.

De interviewtechnieken en tips uit dit artikel helpen je om je goed voor te bereiden op een interview.

1. Bereid je goed voor

Een goede voorbereiding zorgt ervoor dat je professioneel overkomt op je respondenten en dat je data bruikbaar zijn voor je onderzoek. Ga niet haastig te werk, maar bedenk eerst goed welk soort interview je wilt afnemen, waarom je dit wilt en wie je wilt interviewen.

Vragenlijst of topiclijst

Voorafgaand aan het interview stel je, afhankelijk van het type interview, eerst een vragenlijst of topiclijst op. Op die manier heb je altijd een schema waarop je kunt terugvallen tijdens het interview en raak je de draad niet kwijt. Ook verzeker je jezelf ervan dat alles wat je wilt behandelen aan bod komt in je interview en dat je alle geïnterviewden dezelfde onderwerpen of vragen biedt.

Het is verstandig om je vragen eerst te laten lezen door je begeleider, zodat je eventuele feedback nog kunt verwerken. Ook test je hiermee of je vragen begrijpelijk, ondubbelzinnig en goed geformuleerd zijn.

Interview opnemen

Je moet altijd verslagleggen van je interview. Je kunt aantekeningen maken, maar het is beter om het interview op te nemen. Zo kun je namelijk precies terughoren wat er gezegd is, waardoor je je aandacht tijdens het interview volledig op de respondent kunt richten en de respondent niet zenuwachtig wordt van het schrijven. Naderhand kun je de interviews transcriberen, coderen en analyseren.

Bij het opnemen van je interview is het belangrijk dat je:

• op voorhand je opnameapparatuur test;
• de respondent (schriftelijk) toestemming vraagt om te mogen opnemen;
• tussendoor een aantal keer controleert of de opname nog loopt;
• de bestanden zo opslaat dat je ze gemakkelijk kunt terugvinden.

Oefen je interview(vaardigheden)

Interviewen is een vaardigheid. Vaardigheden krijg je niet alleen door erover te lezen, maar vooral door te oefenen. Het is daarom een goed idee om je interview eerst te proberen in een informele setting. Vraag een studiegenoot, familielid of kennis als testpersoon en probeer vooral feedback te krijgen op je manier van vragen stellen, je houding, en de begrijpelijkheid en structuur van je interview.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

2. Interviewtechnieken

De kwaliteit van de data die je met interviews verkrijgt, hangt voor een groot deel af van je eigen handelen. Hoe je je vragen formuleert, welke houding je aanneemt en de betrokkenheid die je toont, bepalen vaak of je respondenten jou de informatie geven waarnaar je op zoek bent.

Helaas is er geen gouden standaard voor “de perfecte interviewer”, behalve misschien dat oefening kunst baart. Toch zijn er technieken en tips waarmee je al een heel eind kunt komen:

• Luister meer dan dat je praat: Interviewers praten vaak te veel. Bedenk dat het interview geen platform is voor jouw persoonlijke ervaringen en meningen, maar dat de respondent centraal staat. Zorg er daarnaast voor dat je een respondent geen woorden in de mond legt.

• Stel duidelijke vragen en wees vriendelijk in je formuleringen: Als je respondenten in de war zijn of het gevoel hebben dat ze zichzelf moeten verdedigen, is de kans klein dat je waardevolle informatie krijgt. Probeer daarom een open houding te hebben en veroordeel de uitspraken van de geïnterviewde niet.

• Vermijd beladen termen: Wanneer je bijvoorbeeld vraagt “Ben je tegen zinloos geweld?”, is de kans groot dat je respondent een sociaal-wenselijk antwoord geeft. Met de term “zinloos” geef jij namelijk al aan wat jouw mening is.

• Realiseer je dat je een mens voor je hebt zitten: Bepaalde vragen kunnen gevoelig liggen, respondenten kunnen zich ongemakkelijk voelen of zich misschien zelfs vervelen. Let dus goed op verbale en non-verbale reacties van je respondent en speel hier indien mogelijk op in.

• Beleef plezier aan het interview (of doe alsof): Wek niet de indruk dat je je verveelt of dat je zenuwachtig bent. Breng variatie aan in je stem en gezichtsuitdrukking.

Welke vragen kun je beter vermijden?

• Lange vragen: Respondenten herinneren zich vaak maar een deel van de vraag en geven daardoor incomplete antwoorden.

• Dubbelzinnige of meerledige vragen: Bijvoorbeeld, “Wat vind je van hedendaagse popmuziek in vergelijking met de popmuziek van vijf jaar geleden?”. Een oplossing is om de vraag op te splitsen in makkelijkere vragen (“Wat vind je van hedendaagse popmuziek?”; “Kun je je de popmuziek van vijf jaar geleden nog herinneren?”; “Kun je de muzieksoorten met elkaar vergelijken?”).

• Vragen met vaktermen: Over het algemeen moet je jargon in je vragen vermijden (behalve bij expert-interviews). Probeer op voorhand te bedenken welke termen wel of niet algemeen bekend zijn bij deze doelgroep, zodat je het interview niet hoeft te onderbreken voor uitleg en de geïnterviewde zich niet ongemakkelijk voelt.

• Sturende vragen: De vraag “Wat vind je leuk aan Amsterdam?” stuurt je respondent in een bepaalde (positieve) richting. Met een vraag als “Wat vind je van Amsterdam” is de kans groter dat de respondent een authentieker antwoord geeft. Dit verhoogt ook de validiteit van je onderzoek.

Vraag tijdens een ongestructureerd of semigestructureerd interview goed door. Het kan namelijk zo zijn dat respondenten denken dat je direct begrijpt wat ze bedoelen. Ook gebruiken respondenten soms abstracte begrippen om een situatie te omschrijven of denken ze dat je hun hele verhaal niet wilt horen.

Tijdens een face to face interview kun je soms uit de situatie of uit de lichaamstaal opmaken wat mensen bedoelen. Dit is echter niet mogelijk als je een opname terugluistert of als je het interview telefonisch afneemt. Vraag daarom subtiel door, zodat je een verduidelijking, voorbeeld of uitgebreider verhaal krijgt. Ook kun je non-verbale signalen benoemen, zodat je je deze herinnert bij het transcriberen.

3. Stel jezelf voor en let op je houding

Om ervoor te zorgen dat je respondenten vrij, open en eerlijk kunnen spreken, is het belangrijk om de juiste sfeer te creëren. De respondent moet het idee hebben dat jij te vertrouwen bent. Een goede introductie kan daarbij helpen.

• Introduceer het onderzoek: Leg uit waar je onderzoek over gaat en hoe je bij je respondenten bent uitgekomen. Zorg ervoor dat je niet te veel prijsgeeft, zodat de geïnterviewde de antwoorden niet aanpast op basis van die informatie.

• Anonimiteit: Vraag respondenten of ze anoniem willen blijven, geef aan dat de anonimiteit gewaarborgd wordt (en houd je hier ook aan!).

• Geen foute antwoorden: Geef aan dat bepaalde vragen misschien wat vergezocht lijken of niet van toepassing zijn. Sommige vragen zijn nu eenmaal wel geschikt voor de ene respondent en minder voor een ander. Er zijn bij kwalitatief onderzoek geen “foute” antwoorden, dus je respondent hoeft zich geen zorgen te maken.

• Verduidelijking: Vertel respondenten dat ze je altijd mogen onderbreken voor vragen of verduidelijking en dat ze op ieder moment mogen stoppen zonder opgaaf van reden (informed consent).

• Introduceer jezelf: Vertel iets over jezelf (je achtergrond, studie, interesses), maar hou het kort.

• Toestemming audio-opnamen: Je introductie is ook een prima gelegenheid om toestemming te vragen voor het maken van audio-opnamen. Leg ook uit hoe je de eventuele audio-opnamen bewaart en verwerkt.

Reageer zo natuurlijk mogelijk

Het is belangrijk om waardering en begrip te tonen, zodat respondenten zich op hun gemak voelen tijdens het gesprek. Pak dit echter wel handig aan: overdrijf bijvoorbeeld niet en kies de juiste woorden, zeker bij gevoelige onderwerpen.

Gebruik zinnen als “Dat lijkt me niet gemakkelijk” of “Hoe ging je daarmee om?”, maar zeg bijvoorbeeld niet “Ik begrijp je helemaal” als je je niet in dezelfde situatie hebt bevonden als de respondent.

Ook je lichaamstaal is erg belangrijk tijdens het interview. Laat blijken dat je wilt horen wat je respondent te zeggen heeft. Respondenten willen je namelijk vaak graag dingen vertellen, maar ze moeten wel het idee hebben dat je het interessant vindt.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de respondent aankijken (in plaats van steeds meeschrijven en naar je papier kijken) of ja-knikken en nee-schudden als de respondent aan het woord is.

Met je lichaamstaal en je manier van spreken kun je er dus voor zorgen dat respondenten zich op hun gemak voelen, waardoor ze opener zullen zijn tijdens het interview.

4. Vat de conclusies kort samen

Het is handig om aan het eind van je interview de antwoorden op de vragen kort samen te vatten. Op die manier geef je respondenten de kans om aan te geven of je antwoorden goed hebt begrepen en kan de respondent antwoorden aanvullen. Dit verhoogt ook de betrouwbaarheid van je onderzoek. Eventueel kun je er zelfs voor kiezen om de geïnterviewde de transcripten te laten lezen en eventueel te laten corrigeren.

Zo verzeker je jezelf ervan dat je alle informatie hebt verzameld en dat de informatie juist is.

Wie helpt jou met nakijken?

Betrouwbare hulptroepen vinden is niet makkelijk...

• Familie
• Vrienden
• Studiegenoten
• Scribbr

We staan altijd voor je klaar

Veelgestelde vragen

Wat zijn de taken van een interviewer?

Als interviewer heb je twee hoofdtaken:

• Ten eerste is het belangrijk dat je van tevoren een goed interview ontwerpt met betrouwbare en valide vragen, zodat je de resultaten kunt verwerken in je scriptie.
• Daarnaast is het van belang dat je ervoor zorgt dat respondenten zich vrij voelen om eerlijke antwoorden te geven.

Welke interviewvragen kun je beter vermijden?

Sommige vragen kun je als interviewer beter vermijden:

• Lange vragen: Respondenten herinneren zich vaak maar een deel van de vraag en geven daardoor incomplete antwoorden.

• Dubbelzinnige of meerledige vragen: Bijvoorbeeld, “Wat vind je van hedendaagse popmuziek in vergelijking met de popmuziek van vijf jaar geleden?”. Een oplossing is om de vraag op te splitsen in makkelijkere vragen.

• Vragen met vaktermen: Over het algemeen moet je jargon in je vragen vermijden (behalve bij expert-interviews).

• Sturende vragen: De vraag “Wat vind je leuk aan Amsterdam?” stuurt je respondent in een bepaalde (positieve) richting. Probeer zo neutraal mogelijke vragen te stellen. Dit verhoogt ook de validiteit van je onderzoek.

Waarvan is de validiteit van een interview afhankelijk?

De validiteit van een interview is onder andere afhankelijk van het type interview. Daarnaast hangt de validiteit af van hoe je je interview vormgeeft en uitvoert. Zo is het belangrijk om valide interviewvragen te formuleren.

Wat is een topiclijst en voor welke interviews wordt deze gebruikt?

Een topiclijst (topic list) is een lijst van alle onderwerpen die je tijdens je interviews wilt behandelen. Het is handig om deze alvast in een logische volgorde te zetten, maar tijdens het interview mag je afwijken van de bedachte structuur.

Een topiclijst wordt als houvast gebruikt tijdens semigestructureerde en ongestructureerde interviews. Voor een gestructureerd interview gebruik je een vragenlijst.