Wetenschappelijke integriteit (scientific integrity) | Voorbeelden

De wetenschappelijke integriteit (scientific integrity) wordt gewaarborgd als onderzoekers of studenten onderzoek verrichten volgens de vijf principes die zijn vastgelegd in de Nederlandse gedragscode wetenschappelijke integriteit (2018):

• Eerlijkheid (honesty)
• Zorgvuldigheid (diligence)
• Transparantie (transparency)
• Onafhankelijkheid (independence)
• Verantwoordelijkheid (responsibility)

De vijf principes zijn vertaald naar 61 normen voor goede onderzoekspraktijken (best practices). Deze gedragscode is ondertekend door alle universiteiten en de meeste hogescholen en onderzoeksinstituten in Nederland.

Waarom is wetenschappelijke integriteit belangrijk?

Wetenschappelijk onderzoek ligt ten grondslag aan vele belangrijke beslissingen, bijvoorbeeld op medisch, sociaal of politiek vlak. Daarom is het essentieel dat onderzoek wordt uitgevoerd volgens de vijf principes, zodat anderen enerzijds kunnen vertrouwen op de resultaten, en ze deze anderzijds kunnen controleren op basis van de verslaglegging.

Hoe waarborg je de wetenschappelijke integriteit in je scriptie?

Om de wetenschappelijke of academische integriteit (academic integrity) te bewaken, moeten onderzoekers de vijf principes nastreven.

Eerlijkheid

Van studenten en onderzoekers wordt verwacht dat ze een eerlijk onderzoek uitvoeren en hier op correcte wijze verslag van doen, zodat anderen erop kunnen vertrouwen dat de resultaten en claims kloppen. Dit betekent onder andere dat je:

• Geen resultaten mag veranderen of verzinnen.
• Geen bronnen mag verzinnen of informatie uit de context mag halen.
• Geen conclusies mag trekken die niet worden ondersteund door de data.
• Geen plausibele tegenargumenten of andere visies mag negeren.

Zorgvuldigheid

Studenten en onderzoekers moeten hun onderzoek op zorgvuldige wijze uitvoeren en vervolgens nauwkeurig rapporteren, zodat ze minder snel fouten maken en andere onderzoekers het onderzoek kunnen herhalen. Dit betekent onder andere dat je:

• Wetenschappelijke methoden gebruikt voor je onderzoek.
• Zo precies mogelijk werkt en meet.
• Zo volledig en nauwkeurig mogelijk verslag doet van je onderzoek.

Transparantie

Het is belangrijk dat studenten en onderzoekers transparant zijn over hun onderzoek, zodat andere onderzoekers de methodologie kunnen volgen en kunnen bepalen of de getrokken conclusies terecht zijn. Ook is het belangrijk dat andere onderzoekers het onderzoek kunnen repliceren of reproduceren op basis van het verslag. Daarom moet je:

• Uitleggen op welke data je je baseert en hoe je de data hebt verkregen.
• Toelichten hoe je de ruwe data hebt bewerkt voordat je deze analyseerde.
• Ingaan op eventuele belangenverstrengelingen van betrokkenen.
• De data beschikbaar stellen voor andere onderzoekers of uitleggen waarom dit niet kan.
• Verklaren hoe je tot bepaalde claims bent gekomen.
• Ervoor zorgen dat iedere bevinding in het onderzoek controleerbaar is, bijvoorbeeld door te verwijzen naar bronnen en de data openbaar te maken.

Onafhankelijkheid

Studenten en onderzoekers moeten ervoor zorgen dat ze de onafhankelijkheid van hun onderzoek waarborgen door zich alleen te laten leiden door wetenschappelijke overwegingen bij de keuze voor:

• De beste wetenschappelijke onderzoeksmethode.
• De meest geschikte manier om data te analyseren.
• De keuze voor een theoretisch kader.
• Een onpartijdige verslaglegging.

Het is niet per se nodig om je enkel door wetenschappelijke overwegingen te laten leiden bij de keuze voor een onderzoeksonderwerp of -vraag. Het kan voorkomen dat een organisatie vraagt om een vooraf vastgestelde kwestie te onderzoeken. Dat is verantwoord, mits het onderzoek zelf niet wordt beïnvloed door de wensen van de organisatie.

Verantwoordelijkheid

Studenten en onderzoekers moeten ook kunnen verantwoorden waarom ze onderzoek doen naar een bepaald onderwerp en waarom ze het onderzoek op hun manier uitvoeren. Daarnaast is het belangrijk om mee te werken aan eventuele beoordelingen van het uitgevoerde onderzoek. Ga daarom in op:

• De maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie van je onderwerp.
• De manier waarop je het budget spendeert (als je een budget krijgt).
• De redenen waarom je voor bepaalde onderzoeksmethoden gekozen hebt.

Wetenschappelijke integriteit en ethisch onderzoek

Wetenschappelijke integriteit hangt sterk samen met ethiek (als onderdeel van het principe “verantwoordelijkheid”. Hoewel ethiek niet als los principe is opgenomen in de gedragscode, hebben onderwijsinstellingen en onderzoeksinstituten wel ethische toetsingscommissies aangesteld.

Zo’n commissie bepaalt op basis van een ethische code of het ethisch verantwoord is om een onderzoek (op de voorgestelde wijze) uit te voeren, zeker in een medisch-wetenschappelijke setting of als een onderzoeker menselijke participanten wilt onderzoeken. Ook kan de commissie optreden als er sprake is van belangenverstrengeling.

Overleg met je begeleider of je een beoordelingsverzoek moet indienen bij de ethische commissie van jouw onderwijsinstelling, zodat je problemen in een later stadium voorkomt. Zorg er verder voor dat je je voor aanvang van je onderzoek hebt verdiept in informed consent, anonimisering en opslag van (gevoelige) data, en de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

Veelgestelde vragen

Wat is wetenschappelijke integriteit (scientific integrity)?

De wetenschappelijke integriteit (scientific integrity) wordt gewaarborgd als onderzoek wordt verricht volgens vijf principes: eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid.

De vijf principes zijn vertaald naar 61 normen voor goede onderzoekspraktijken (best practices).

Waarom is wetenschappelijke integriteit belangrijk?

Wetenschappelijk onderzoek ligt ten grondslag aan vele belangrijke beslissingen, bijvoorbeeld op medisch, sociaal of politiek vlak. Daarom is het essentieel dat de wetenschappelijke integriteit niet wordt geschaad, zodat anderen op de resultaten kunnen vertrouwen (of ze kunnen controleren door te repliceren).

Hoe kun je de wetenschappelijke integriteit waarborgen?

Je kunt de wetenschappelijke integriteit waarborgen door onderzoek te verrichten dat voldoet aan de vijf principes (eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid, verantwoordelijkheid). Hiervoor kun je onder andere letten op de volgende punten:

• Verzin geen resultaten of bronteksten.
• Gebruik wetenschappelijke methoden voor je onderzoek.
• Werk, meet en rapporteer zo zorgvuldig mogelijk.
• Leg uit op welke data je je baseert en hoe je tot je resultaten komt.
• Bespreek eventuele belangenverstrengelingen van betrokkenen.
• Maak je data openbaar (indien mogelijk).
• Zorg ervoor dat je werk gecontroleerd (gerepliceerd) kan worden.