Valide en betrouwbare interviewvragen formuleren

Voordat je interviews afneemt, moet je een topiclijst of vragenlijst opstellen die je helpt je onderzoeksdoel te bereiken. Voor semigestructureerde en gestructureerde interviews stel je een vragenlijst op en voor een ongestructureerd interview maak je alleen een topiclijst.

Met goed geformuleerde vragen verzamel je op gerichte wijze data en voorkom je dat je vragen suggestief zijn en dat je sociaal-wenselijke antwoorden krijgt. Zo draagt deze onderzoeksmethode bij aan de validiteit en betrouwbaarheid van je onderzoek.

Voorbeeld vragenlijst (semi)gestructureerd interview

Voorbereiding op de vragenlijst

Voordat je vragen gaat formuleren, bedenk dan eerst:

1. Op welke onderzoeksvragen je met je interview een antwoord wil krijgen
2. Welke informatie je respondent je wel/niet kan verschaffen op basis van expertise, ervaring en eigen meningen
3. Welke sleutelwoorden je kunt gebruiken in de formulering van je vragen
4. Of je de respondent wilt aanspreken met u of jij

Soorten vragen en vraagzinnen

Meestal stel je bij kwalitatief onderzoek open vragen en bij kwantitatief onderzoek gesloten vragen. Met open vragen bied je de respondent meer ruimte om dieper in te gaan op een onderwerp en bij gesloten vragen heeft de respondent beperkte antwoordmogelijkheden. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld meerkeuzevragen gebruiken.

Deze vragen kunnen worden opgedeeld in feitelijke vragen, meningsvragen, waarom- en hoe-vragen en controlevragen. De waarom- en hoe-vragen kunnen alleen open vragen zijn en gebruik je meestal in een semigestructureerd interview wanneer je doorvraagt op het antwoord van je respondent.

Controlevragen stel je om na te gaan of je respondent de vragen begrepen heeft. Deze vragen kun je gebruiken in ongestructureerde en semigestructureerde interviews en/of aan het einde van een gestructureerd interview.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Validiteit en betrouwbaarheid waarborgen met je vragen

Als je interviews inzet, dan is het van belang dat je met deze onderzoeksmethode de validiteit en betrouwbaarheid van je onderzoek waarborgt.

Dit doe je door duidelijke en begrijpelijke vragen te stellen, zoveel mogelijk sociaal-wenselijke antwoorden en suggestieve vragen te voorkomen en je vragen te baseren op jouw specifieke probleemstelling en literatuuronderzoek.

Duidelijke en begrijpelijke vragen formuleren

Voor alle soorten interviewvragen geldt dat ze duidelijk moeten zijn. Hoe duidelijker en begrijpelijker een vraag, hoe betrouwbaarder het antwoord. Als je je aan de volgende regels houdt, wordt jouw vraag zo duidelijk mogelijk:

1. Formuleer je vraag zo kort en bondig mogelijk.
2. Maak je vraag zo concreet en specifiek mogelijk.
   • Vermijd te theoretische vragen.
   • Vermijd te vage vragen.
3. Stel maar één vraag in een vraagzin.

Sociaal-wenselijke antwoorden vermijden

Wanneer je interviews afneemt, bestaat er altijd een risico dat respondenten sociaal-wenselijke antwoorden geven. Dit zijn antwoorden die respondenten verwachten te moeten geven, mede om een beter beeld van zichzelf te schetsen. Dit doen respondenten al snel wanneer het gaat om:

• hun intellectuele of sociale vaardigheden
• intolerantie of discriminatie
• gezondheidsproblemen en leefstijlgewoontes
• eigen inkomen, werkhouding en verdiensten

Om dit soort antwoorden te voorkomen, moet je ten eerste rekening houden met omgevingsfactoren. Het is bijvoorbeeld niet ideaal om een medewerker te bevragen over het management wanneer zijn baas in dezelfde ruimte aanwezig is.

Ten tweede kun je je vragen zo formuleren dat respondenten minder snel geneigd zijn om sociaal-wenselijke antwoorden te geven. Dit doe je door zo concreet mogelijke vragen te stellen. Hoe concreter je vraag is, hoe waarschijnlijker het is, dat je een concreet en eerlijk antwoord krijgt.

Suggestieve vragen voorkomen

Suggestieve vragen zijn vragen waarmee je al aanstuurt op een bepaald antwoord, waar een oordeel in doorklinkt en waarmee je als het ware de woorden in iemands mond legt.

Je kunt dergelijke vragen voorkomen door na te gaan of in je vragen een eigen oordeel doorschemert, bijvoorbeeld wanneer je subjectieve woorden als ‘goed’ en ‘fout’ gebruikt of vraagt of iemand ‘ook’ iets vindt.

Vragen opstellen op basis van literatuuronderzoek

Baseer je sleutelwoorden en vragen op literatuuronderzoek zodat je daadwerkelijk onderzoekt wat je wil onderzoeken. In de literatuur is meestal al behandeld welke deelonderwerpen of problemen een rol spelen bij het specifieke onderwerp waarover jij met je interviews meer informatie wilt krijgen.

Ook zijn in de literatuur vaak mogelijke oorzaken en gevolgen beschreven, waarmee je rekening kunt houden in je vraagstellingen. Op basis van deze informatie kun je gerichter vragen stellen.

Hoeveel vragen moet je formuleren?

Uit hoeveel vragen je interview moet bestaan, is afhankelijk van het doel van het interview en hoeveel tijd je hiervoor hebt. Je wil natuurlijk wel dat alle vragen beantwoord worden.

Open vragen

Als je voornamelijk open vragen stelt of vragen naar meningen en bijvoorbeeld een half uur tot een uur de tijd hebt, kun je als richtlijn aanhouden om in een semigestructureerd interview ongeveer 10 tot 20 open vragen te stellen inclusief doorvraag-vragen.

In een gestructureerd interview van een half uur kun je ook aanhouden om 10 tot 20 open vragen te stellen. Voeg vragen toe als je denkt hiermee niet voldoende informatie te verzamelen om antwoord te geven op je onderzoeksvraag.

Gesloten vragen

Wanneer je vooral gesloten vragen stelt, zoals meerkeuzevragen of ja/nee-vragen, of simpele vragen naar feiten kun je in een half uur gemakkelijk 20 tot 30 gesloten vragen stellen. Stel echter liever niet te veel vragen, omdat je respondent hier mogelijk gefrustreerd door kan raken.

Volgorde van je topics en vragen

Je kunt de volgorde van je topics en vragen op verschillende manieren bepalen om te zorgen voor een logische opbouw en ervoor te zorgen dat je respondent geïnteresseerd blijft.

• Van makkelijke naar lastige vragen
• Per thema of in chronologische volgorde
• Eerst feitelijke vragen, dan meningsvragen en daarna waarom-vragen
• Van probleem tot oorzaak en gevolg en mogelijke oplossingen
• Van de probleemstelling naar de methode, de resultaten en vervolgens de conclusie

Let op: Bij ongestructureerde en semigestructureerde interviews mag je uiteindelijk van deze volgorde afwijken.

Antwoorden verwerken in je scriptie

In je scriptie geef je in de inleiding aan dat je interviews hebt gehouden en bespreek je in je methoden wat voor interviews dat waren.

Zodra je de interviews hebt gehouden, getranscribeerd en gecodeerd, moet je de antwoorden verwerken in het resultatenhoofdstuk van je scriptie. De transcripten neem je op in je bijlagen.

Ga goed na hoe je in jouw scriptie naar je interviews kunt verwijzen.

Voorbeeld vragenlijst voor (semi)gestructureerd interview