Formuleer een duidelijke probleemstelling voor je scriptie

Nadat je jouw onderzoeksprobleem hebt bepaald door je te verdiepen in je onderwerp en door middel van vooronderzoek, moet je de probleemstelling schrijven waarin je aangeeft welk probleem of vraagstuk onderzocht moet worden.

Een effectieve probleemstelling is bondig, concreet en:

• Plaatst het probleem binnen de juiste context
• Beschrijft precies waar het onderzoek over gaat
• Toont de relevantie van het probleem aan
• Stuurt aan naar het doel van het onderzoek

Met behulp van de probleemstelling stel je uiteindelijk je doelstelling en hoofdvraag op. Tussen deze drie onderdelen bestaat een duidelijk verschil.

Baseer je probleemstelling op een probleemanalyse

Voordat je jouw probleemstelling opstelt doe je een probleemanalyse/oriëntatie tijdens je vooronderzoek. Op basis van deze informatie kun je jouw probleemstelling goed afbakenen en de relevantie ervan aantonen. Het wordt hierdoor een stuk gemakkelijker om je probleemstelling te formuleren.

Voorwaarden voor een goede probleemstelling

Een goede probleemstelling geeft duidelijk aan wat de context, het probleem en de relevantie ervan is. Hieronder vind je twee voorbeelden van goede probleemstellingen. De probleemstelling hoeft niet een enkele zin te zijn. Het mag ook een (beknopte) paragraaf zijn waarin je het probleem beschrijft.

Baken het probleem af en beschrijf de context van het probleem

Enerzijds baken je je probleem af door duidelijk te maken wat het probleem precies inhoudt en anderzijds door de context te beschrijven.

Geef in je probleemstelling duidelijk aan waar en wanneer het probleem zich afspeelt, wie betrokken is bij het probleem en wie er last van heeft. Je beschrijft ook welke informatie over het probleem bekend is en wat al tevergeefs geprobeerd is om het probleem op te lossen.

Hierbij beschrijf je expliciet wat het probleem inhoudt, waaruit weer blijkt welke informatie nog achterhaald moet worden. Zo zorg je ervoor dat je het probleem voldoende afbakent zodat jouw onderzoek zich exact op dat probleem kan richten en je onderzoek haalbaar blijft.

Stel jezelf de volgende vragen om je probleemstelling te controleren:

• Is het duidelijk wat de context is van het probleem?
• Is het duidelijk wat exact het probleem is?
• Is het probleem zodanig afgebakend dat ik hier onderzoek naar kan doen binnen het tijdsbestek en met de middelen die ik tot mijn beschikking heb?

Zorg ervoor dat je probleem relevant is

Het moet duidelijk zijn waarom je meer over het probleem moet weten; wat de noodzaak hiervoor is. Dit hoef je niet expliciet aan te duiden. De relevantie moet simpelweg blijken uit het probleem dat je behandelt.

Ga na of je probleem relevant is door jezelf de volgende vragen te stellen:

• Wat gebeurt er als het probleem niet wordt verholpen?
• Wie krijgt te maken met de consequenties?
• Wat voor voordelen heeft het als meer inzicht wordt verkregen in het probleem?

Als je op geen van deze vragen een bevredigend antwoord kan geven, dan is je probleem waarschijnlijk niet relevant genoeg.

Stuur met je probleemstelling aan op een duidelijk doel

Uit je probleemstelling moet je doelstelling logischerwijs voortvloeien. Dit doel is niet om een oplossing te vinden voor het probleem. Je wilt inzicht krijgen in de redenen waarom het probleem bestaat en op basis daarvan een advies geven om het probleem aan te pakken of beter te begrijpen.

Vraag jezelf het volgende:

• Stuur ik met mijn probleemstelling aan op een duidelijk doel om meer inzicht te krijgen in een bepaald fenomeen?

Presenteer je probleemstelling in je samenvatting en inleiding

In je scriptie presenteer je de probleemstelling in je inleiding en in het kort in je samenvatting. Ook in je Plan van Aanpak, onderzoeksvoorstel, onderzoeksstageverslag of adviesrapport beschrijf je de probleemstelling van je onderzoek.

Vervolgstappen: je doelstelling en hoofdvraag opstellen

Je probleemstelling vormt als het ware de opstap naar de manier waarop je het probleem gaat onderzoeken en dus naar je doelstelling en je onderzoeksvragen. Zodra je de probleemstelling en doelstelling hebt opgesteld kun je jouw hoofdvraag formuleren.

Bekijk voorbeelden probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag