Formuleer een goede probleemstelling voor je scriptie | Voorbeelden

Een probleemstelling is een beknopte en concrete omschrijving van het onderzoeksprobleem dat je wilt aanpakken in je scriptie.

Nadat je jouw onderzoeksprobleem hebt bepaald door je te verdiepen in je onderwerp en door middel van vooronderzoek, moet je de probleemstelling schrijven waarin je aangeeft welk probleem of vraagstuk onderzocht moet worden.

Een effectieve probleemstelling is bondig, concreet en:

  • Plaatst het probleem binnen de juiste context;
  • Beschrijft precies waar het onderzoek over gaat;
  • Toont de relevantie van het probleem aan;
  • Stuurt aan naar het doel van het onderzoek.

    Met behulp van de probleemstelling stel je uiteindelijk je doelstelling en hoofdvraag op.

    Let op
    Er is een duidelijk verschil tussen de probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag.

    Wat is een probleemstelling?

    Een probleemstelling beschrijft het probleem dat je met je scriptie gaat onderzoeken. De stelling is een bondige en concrete weergave van je probleem die je afleidt uit je probleemanalyse. Op basis van je probleemstelling formuleer je je doelstelling, waarin kort wordt beschreven wat je met jouw onderzoek wilt bereiken.

    Je probleemstelling is meestal één zin, maar kan oplopen tot een beknopte paragraaf, afhankelijk van de complexiteit van het probleem dat je onderzoekt. Een goede probleemstelling geeft duidelijk aan wat de context, het probleem en de relevantie ervan is.

    Voorbeeld: Probleemstelling in één zin
    De leerkrachten van basisschool de Hoensbroek beschikken niet over de vaardigheden om hoogbegaafde kinderen in de klas te kunnen herkennen en de juiste begeleiding te bieden.
    Voorbeeld: Probleemstelling in een beknopte paragraaf
    Werknemers van Basobank Nederland zijn ongemotiveerd, nadat de bank een nieuwe ontslagronde heeft aangekondigd, terwijl de werkdruk hoog is en blijft. Het risico op meer ziekte-uitval dreigt hierdoor. De HR-afdeling heeft op dit moment niet de juiste tools tot haar beschikking om ziekte-uitval te monitoren, in te schatten en te voorkomen.

    Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

    Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

    • Academisch taalgebruik
    • Onduidelijke zinnen
    • Grammaticale fouten
    • Interpunctie
    • Verboden woorden

    Bekijk het voorbeeld

    Van probleemanalyse naar probleemstelling

    Voordat je je probleemstelling opstelt doe je een probleemanalyse/oriëntatie tijdens je vooronderzoek. In deze probleemanalyse beschrijf je de aanleiding en context van je scriptie, ga je in op de achtergrond van je vraagstuk en bespreek je de afbakening en relevantie van je onderwerp.

    Op basis van deze informatie kun je jouw probleemstelling goed afbakenen en de relevantie ervan aantonen. Het wordt hierdoor een stuk gemakkelijker om je probleemstelling te formuleren.

    Probleemstelling formuleren in je scriptie

    Voordat je aan je scriptie begint, breng je je probleem in kaart in je probleemanalyse en formuleer je je probleemstelling. Je probleemanalyse is onderdeel van je onderzoeksplan (i.e., onderzoeksvoorstel (vaak wo) of plan van aanpak (meestal hbo)). Hierin presenteer je je probleemstelling dus voor het eerst.

    In je scriptie presenteer je de probleemstelling in je inleiding en nog eens in het kort in je samenvatting. Als je je scriptie schrijft voor een opdrachtgever die advies wilt ontvangen of een onderzoeksstage loopt, beschrijf je je probleemstelling nogmaals in je onderzoeksstageverslag of adviesrapport.

    In elk document waarin je de lezers (opnieuw) laat kennismaken met je probleem, is het belangrijk dat je je probleemstelling noemt.

    Tip
    Twijfel je over taal en beknoptheid van je probleemstelling in je onderzoek? Maak dan gebruik van onze nakijkservice en laat één van onze experts je scriptie nakijken op taal en structuur!

    Voorwaarden voor een goede probleemstelling

    Een goede probleemstelling moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Een effectieve probleemstelling is bondig, concreet en:

    • Plaatst het probleem binnen de juiste context;
    • Beschrijft precies waar het onderzoek over gaat;
    • Toont de relevantie van het probleem aan;
    • Stuurt aan naar het doel van het onderzoek.

      Voorwaarde 1: Baken het probleem af en beschrijf de context

      Enerzijds baken je je probleem af door duidelijk te maken wat het probleem precies inhoudt en anderzijds door de context te beschrijven.

      Geef in je probleemstelling duidelijk aan waar en wanneer het probleem zich afspeelt, wie betrokken is bij het probleem en wie er last van heeft. Je beschrijft ook welke informatie over het probleem bekend is en wat al tevergeefs geprobeerd is om het probleem op te lossen.

      Hierbij beschrijf je expliciet wat het probleem inhoudt, waaruit weer blijkt welke informatie nog achterhaald moet worden. Zo zorg je ervoor dat je het probleem voldoende afbakent zodat jouw onderzoek zich exact op dat probleem kan richten en je onderzoek haalbaar blijft.

      Stel jezelf de volgende vragen om je probleemstelling te controleren:

      • Is het duidelijk wat exact het probleem is?
      • Is het duidelijk wat de context van het probleem is?
      • Is het probleem zodanig afgebakend dat je hier onderzoek naar kunt doen binnen het tijdsbestek en met de middelen die je tot je beschikking hebt?
        Voorbeeld: Niet afgebakende probleemstelling zonder context en focus
        Leerlingen op de middelbare school De Haas in de leeftijdsgroep van 12 tot 15 jaar hebben moeite om zich te concentreren tijdens de lessen en om samen te werken in groepen. Dit leidt tot minder goede resultaten en veel onrust in de klassen en gangen. Het is onduidelijk wat de concentratie- en samenwerkingsproblemen heeft veroorzaakt.

        Uitleg: Het is onduidelijk waar en wanneer het probleem plaatsvindt, wie erbij betrokken zijn, wie er last van hebben en wat al geprobeerd is om het probleem te verhelpen. Het is ook niet duidelijk wat het probleem precies is: concentratieproblemen of samenwerkingsproblemen?

        Voorbeeld: Afgebakende probleemstelling met context
        Leerlingen in de leeftijdsgroep van 12 tot 15 jaar op de middelbare school De Haas te Arnhem hadden in het schooljaar van 2017 en 2018 concentratieproblemen. Hierdoor konden docenten minder lestijd besteden aan de leerstof. De interactieve lesmethoden die geïmplementeerd werden om de leerlingen bij de les te houden hadden weinig effect.

        Doordat de leerlingen zich slecht konden concentreren, hebben zij minder goede resultaten behaald dan de leerlingen in de leeftijdsgroep van 12 tot 15 jaar in het schooljaar van 2016 tot 2017. Het is onduidelijk wat de concentratieproblemen heeft veroorzaakt.

        Voorwaarde 2: Zorg ervoor dat je probleem relevant is

        Het moet duidelijk zijn waarom je meer over het probleem moet weten; wat de noodzaak hiervoor is. Dit hoef je niet expliciet aan te duiden. De relevantie moet simpelweg blijken uit het probleem dat je behandelt.

        Ga na of je probleem relevant is door jezelf de volgende vragen te stellen:

        • Wat gebeurt er als het probleem niet wordt verholpen?
        • Wie krijgt te maken met de consequenties?
        • Wat voor voordelen heeft het als meer inzicht wordt verkregen in het probleem?

          Als je op geen van deze vragen een bevredigend antwoord kan geven, dan is je probleem waarschijnlijk niet relevant genoeg.

          Voorbeeld: Niet relevante probleemstelling 
          Vier van de duizend werknemers van recruitment bureau Trios hebben het event Recruite&Connect bijgewoond, maar hebben hier in tegenstelling tot de verwachting niet geleerd hoe softwareprogramma TS werkt.

          Het bedrijf heeft geen inzicht in de activiteiten die tijdens Recruite&Connect zijn georganiseerd, waardoor het onduidelijk is waarom deze vier werknemers hier onvoldoende hebben geleerd. Trios leidt gewoonlijk zelf de werknemers op om met TS te werken.

          Uitleg: Onderzoek naar dit probleem is irrelevant, omdat het probleem eigenlijk geen impact heeft op het bedrijf. Er zijn geen consequenties, het probleem kan heel makkelijk worden verholpen en er is geen voordeel te behalen als er meer inzicht wordt verkregen in het probleem.

          Voorbeeld: Relevante probleemstelling 
          Honderd van de duizend werknemers van recruitment bureau Trios hebben het event Recruite&Connect bijgewoond om te leren hoe omgegaan moet worden met softwareprogramma TS. Echter, na het event waren zij niet in staat om het programma uit te voeren waardoor een vertraging in het recruitmentproces is ontstaan, potentiële klanten niet effectief konden worden geholpen en omzet is misgelopen.

          Het bedrijf heeft momenteel geen inzicht in de activiteiten die tijdens Recruite&Connect zijn georganiseerd, waardoor onduidelijk is waarom deze werknemers hier niet de juiste vaardigheden hebben opgedaan. Trios is echter afhankelijk van de organisatie van dergelijke events door de educatieafdeling om zijn medewerkers op te leiden.

          Voorwaarde 3: Stuur met je probleemstelling aan op een duidelijk doel

          Uit je probleemstelling moet je doelstelling logischerwijs voortvloeien. Dit doel is niet om een oplossing te vinden voor het probleem. Je wilt inzicht krijgen in de redenen waarom het probleem bestaat en op basis daarvan een advies geven om het probleem aan te pakken of beter te begrijpen.

          Vraag jezelf het volgende:

          • Stuur ik met mijn probleemstelling aan op een duidelijk doel om meer inzicht te krijgen in een bepaald fenomeen?
            Voorbeeld: Probleemstelling die niet aanstuurt op een doel
            Werknemers van Basobank Nederland zijn ongemotiveerd nadat de bank een nieuwe ontslagronde heeft aangekondigd, terwijl de werkdruk hoog is en blijft. Het risico op meer ziekte-uitval dreigt hierdoor.

            Uitleg: Het is onduidelijk waar dit onderzoek zich vervolgens op gaat richten. De werkdruk? Ziekte-uitval? Motivatie? Het doel van het onderzoek vloeit zo niet logischerwijs voort uit de probleemstelling.

            Voorbeeld: Probleemstelling die duidelijk aanstuurt op een doel
            Werknemers van Basobank Nederland zijn ongemotiveerd, nadat de bank een nieuwe ontslagronde heeft aangekondigd, terwijl de werkdruk hoog is en blijft. Het risico op meer ziekte-uitval dreigt hierdoor. De HR-afdeling heeft op dit moment niet de juiste tools tot haar beschikking om ziekte-uitval te monitoren, in te schatten en te voorkomen.

            Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

            Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

            • Academisch taalgebruik
            • Onduidelijke zinnen
            • Grammaticale fouten
            • Interpunctie
            • Verboden woorden

            Bekijk het voorbeeld

            Voorbeelden probleemstelling

            Bekijk ook onze voorbeelden van een probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag in combinatie met elkaar:

            Bekijk voorbeelden probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag

            Veelgestelde vragen

            Wat is een probleemstelling?

            In de probleemstelling geef je aan welk probleem of vraagstuk moet worden onderzocht. De probleemstelling is een bondige en concrete weergave van je probleem, die je afleidt uit je probleemanalyse.

            Je probleemstelling wordt vaak opgenomen in de introductie (inleiding) van je scriptie. Eventueel kun je hiervoor een aparte paragraaf gebruiken. Ook komt deze stelling kort terug in je samenvatting.

            Je baseert je doelstelling en hoofdvraag op basis van je probleemstelling.

            Hoe maak je een goede probleemstelling?

            Een goede probleemstelling is bondig, concreet en:

            • Plaatst het probleem binnen de juiste context
            • Beschrijft precies waar het onderzoek over gaat (bakent af)
            • Toont de relevantie van het probleem aan
            • Stuurt aan naar het doel van het onderzoek

            Het is verstandig om je probleemstelling te baseren op een probleemanalyse of oriëntatie tijdens je vooronderzoek.

            Waar presenteer je de probleemstelling?

            Je introduceert de probleemstelling in je introductie (inleiding), maar ook kort in de samenvatting. Verder moet je vaak een probleemstelling opnemen in je plan van aanpak, onderzoeksvoorstel, stageverslag of adviesrapport.

            Citeer dit Scribbr-artikel

            Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

            Benders, L. & Scharwächter, V. (2023, 24 januari). Formuleer een goede probleemstelling voor je scriptie | Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 18 maart 2024, van https://www.scribbr.nl/starten-met-je-scriptie/probleemstelling/

            Wat vind jij van dit artikel?
            Lou Benders

            Lou was Scribbrs Product- en Kwaliteitsmanager tot ze naar Italië verhuisde voor de liefde en het lekkere weer. Nu werkt ze op afstand aan Scribbrs diensten en aan handige artikelen over academische teksten.