Validiteit in je scriptie

Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten die je uit je onderzoek haalt wel kloppen met de werkelijkheid.

Je zoomt daarbij in op het onderzoeksinstrument (ook meetinstrument genoemd) dat je hebt gebruikt bij het schrijven van je scriptie. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een enquête of interview.

Systematische fouten zorgen ervoor dat je geen harde conclusies mag trekken en dat je fouten (vaak niet opzettelijk) hebt gemaakt bij het uitvoeren van je onderzoek.

Dat klinkt op het eerste oog een beetje vaag. Want waarom zou een instrument niet meten wat het moet meten? Oordeel echter niet te snel en bekijk het onderstaande voorbeeld.

Voorbeeld systematische fout bij een weegschaal (meetinstrument = weegschaal)

De vormen van validiteit

Er zijn veel verschillende vormen van validiteit waarmee je rekening moet houden. Niet bij alle onderzoeken wordt dezelfde mate van validiteit vereist. Daarom is het belangrijk om vooraf met je begeleider af te stemmen aan welke eisen je scriptie moet voldoen.

_{* Bron: Baarda, B.D., de Goede, M.P.M. & Teunissen, J. (2005). Basisboek kwalitatief onderzoek. Houten/ Groningen: Noordhoff Uitgevers.}

Indruksvaliditeit

Indruksvaliditeit of ‘validiteit op het eerste gezicht’ is de mate waarin een instrument de indruk wekt iets relevants te meten.

Bij het schrijven van je scriptie krijg je vaak te maken krijgen met deze vorm van validiteit. Het instrument waarmee je gaat meten moet namelijk ‘gewoon’ goed zijn. Dit is niet iets wat je wetenschappelijk kunt aantonen maar wat je wel kunt beredeneren.

Voorbeeld van indruksvaliditeit

Inhoudsvaliditeit

De inhoudsvaliditeit is de mate waarin de aspecten van het te meten begrip (construct) vertegenwoordigd zijn in de vragen. Dit wordt ook wel “dekking” genoemd.

Als je bijvoorbeeld de klanttevredenheid wilt meten door middel van een  enquête dan zal je een selectie van vragen moeten maken die samen de klanttevredenheid meten.

Hiervoor zal je van tevoren vanuit de theorie moeten ontrafelen welke vragen dit nu precies zijn. Alle aspecten die van belang zijn voor de klanttevredenheid moet je met behulp van de vragen kunnen meten. Je stelt jezelf daarbij de vraag: Zijn alle aspecten die van belang zijn voor het meten van klanttevredenheid vertegenwoordigd in mijn vragenlijst?

Voorbeeld van inhoudsvaliditeit

Begripsvaliditeit (Constructvaliditeit)

De begripsvaliditeit geeft aan in hoeverre het instrument datgene meet wat beoogd wordt te meten. Meet het instrument het bedoelde begrip of, gedeeltelijk of voornamelijk, iets anders?

Soms kun je een begrip eenvoudig meten met een algemeen bekend meetinstrument. Inhoud meet je bijvoorbeeld in liters, gewicht in kilogrammen en lengte in centimeters. Daarnaast heb je maar één vraag nodig om deze dingen te meten, bijvoorbeeld: “Wat is het gewicht?”

Het meten van meningen en emoties is moeilijker. Hoe meet je bijvoorbeeld agressiviteit, zekerheid of tevredenheid? Deze subjectieve begrippen moeten allereerst goed omschreven worden, zodat de definitie van het begrip helder is.

In de theorie moet je het begrip afbakenen, ontrafelen en in verband brengen met andere begrippen.

Vervolgens ga je het begrip meten door het in een vraag te gieten (een meetinstrument). Met het antwoord op deze vraag kun je het begrip meten. Een enkele vraag is meestal niet voldoende. Je hebt vaak meerdere vragen nodig om een begrip te meten. Een goed geformuleerde vraag is erg belangrijk, omdat anders niet iedereen weet wat jij met de vraag bedoelt.

Dus niet: “Wat vind je van de uitstraling van de universiteit?” Want iedereen kan iets anders verstaan onder uitstraling.

Je moet beschrijven wat je uitstraling bedoelt. Dit doe je door bijvoorbeeld de volgende vragen te stellen in een survey, waarbij respondenten een cijfer moeten omcirkelen om aan te geven in hoeverre ze het eens of oneens zijn met de stelling:

Statistiek en begripsvaliditeit

Met behulp van statistiek kun je de begripsvaliditeit aantonen:

• uitvoering van een factoranalyse;
• vergelijking van de gemiddelde scores van groepen waarbij men verschillen verwacht;
• het berekenen van correlaties met tests die hetzelfde zouden moeten meten (zogenaamde soortgenoten).

Criteriumvaliditeit

Criteriumvaliditeit heeft te maken met de samenhang tussen twee testresultaten; het verwijst naar de overeenkomst tussen jouw meting en een andere meting (oftewel criterium).

Het analyseren van de overeenkomst van een test met een criterium wordt ook wel “validering” genoemd.

Voorbeeld van criteriumvaliditeit

Ecologische validiteit

Ecologische validiteit is de mate waarin de meetresultaten overeenkomen met de alledaagse praktijk.

Voorbeeld van ecologische validiteit

Interne validiteit

Een onderzoek is intern valide, als je het onderzoek zodanig goed hebt opgezet en uitgevoerd, dat je conclusies voor waar kunnen worden aangenomen.

Interne validiteit wordt ook wel methodologische validiteit genoemd. Het zegt dus iets over de kwaliteit van je methode, dataverzameling en analyse.

Is de interne validiteit hoog, dan moet de kwaliteit van de conclusies ook hoog zijn.

Interne validiteit en voorbeelden

Externe validiteit

Als de resultaten van je onderzoek gegeneraliseerd kunnen worden, zijn ze extern valide. Generaliseren betekent dat de conclusies voor een grotere groep of situatie kunnen gelden dan die van het onderzoek alleen.

Vooral bij kwantitatief onderzoek heb je vaak te maken met externe validiteit. Door bedreigingen van externe validiteit te voorkomen, verhoog je de kans dat het onderzoek extern valide is.

Externe validiteit en voorbeelden

Validiteit per onderzoeksmethode

• Validiteit bij literatuuronderzoek.
• Validiteit en betrouwbaarheid bij een enquête.
• Validiteit in interviews.