Mediërende & Modererende Variabelen | Verschil & Voorbeelden

Een mediërende variabele (ook mediatievariabele of mediatorvariabele genoemd) verklaart op welke manier twee variabelen gerelateerd zijn, terwijl een modererende variabele (ook moderatievariabele of moderatorvariabele genoemd) de sterkte en richting van die relatie beïnvloedt.

Door deze extra variabelen op te nemen in je onderzoek, kijk je verder dan de simpele relatie tussen twee variabelen, zodat je een vollediger beeld krijgt van de werkelijke situatie. Het is vooral van belang om deze variabelen te bestuderen als je complexe correlaties of causale verbanden onderzoekt.

Wat is het verschil tussen een mediator en moderator?

Je kunt een mediator zien als een tussenstap voor twee variabelen. Slaapkwaliteit (een onafhankelijke variabele) kan bijvoorbeeld van invloed zijn op academische prestaties (een afhankelijke variabele) via de mediërende variabele alertheid. Bij een mediërende relatie kun je een pijl trekken van een onafhankelijke variabele naar de mediator en vervolgens van de mediator naar de afhankelijke variabele.

Daarentegen beïnvloedt een moderator zelf de relatie tussen twee variabelen, waardoor de richting of kracht van het verband verandert. Zo kan iemands mentale gezondheid de relatie tussen slaapkwaliteit en academische prestaties beïnvloeden. De relatie kan bijvoorbeeld sterker zijn voor mensen die problemen ervaren met hun mentale gezondheid dan voor mensen die deze problemen niet ervaren.

In een modererende relatie kun je een pijl trekken van de moderator naar de relatie tussen een onafhankelijke en afhankelijke variabele.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Mediërende variabelen

Een mediërende variabele laat zien hoe of waarom een bepaalde onafhankelijke variabele invloed uitoefent op een afhankelijke variabele.

Een mediërende variabele:

• wordt veroorzaakt door een onafhankelijke variabele;
• beïnvloedt een afhankelijke variabele;
• zorgt voor een sterkere correlatie tussen de onafhankelijke en afhankelijke variabele.

Bij een mediatie-analyse kun je op statistische wijze toetsen of een variabele mediërend is door een lineaire regressieanalyse of ANOVA uit te voeren.

Bij een complete of volledige mediatie (full mediation) kan een mediërende variabele de relatie tussen een onafhankelijke en afhankelijke variabele volledig verklaren. Zonder de mediërende variabele in het conceptueel model is er geen relatie.

Bij een gedeeltelijke of partiële mediatie (partial mediation) bestaat er ook een statistische relatie tussen de onafhankelijke en afhankelijke variabele als je de mediërende variabele uit het conceptueel model verwijdert. De mediërende variabele kan de relatie slechts gedeeltelijk verklaren.

Modererende variabelen

Een moderator beïnvloedt de sterkte, richting of aanwezigheid van een relatie tussen variabelen. Dit type variabele laat zien voor wie, wanneer of onder welke omstandigheden een relatie standhoudt.

Modererende variabelen helpen je om de externe validiteit van je onderzoek te bepalen door aan te tonen onder welke omstandigheden de relatie tussen variabelen geldt. Zo kan het gebruik van sociale media bijvoorbeeld de mate van eenzaamheid voorspellen, maar deze relatie blijkt sterker te zijn voor jongeren dan voor volwassenen. Leeftijd is hier dus een modererende variabele.

Moderatoren kunnen de volgende vorm hebben:

• Categorische variabelen, zoals etnicititeit, kleuren en religie.
• Kwantitatieve variabelen, zoals leeftijd, gewicht, lengte en inkomen.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen een mediërende en modererende variabele?

Een mediërende variabele verklaart het proces waardoor twee variabelen gerelateerd zijn, terwijl een modererende variabele de sterkte en richting van die relatie beïnvloedt.

Wat is het verschil tussen een confounding en mediërende variabele?

Een storende variabele (confounding variabele) is een derde variabele die de relevante variabelen beïnvloedt, waardoor ze gerelateerd lijken terwijl ze dat niet zijn.

Een mediërende variabele verklaart daarentegen hoe twee variabelen gerelateerd zijn.

Hoe maak je een experimenteel design?

Een experimenteel design bestaat uit een set procedures om relaties tussen variabelen te onderzoeken. Om een gecontroleerd experiment (randomized controlled trial, RCT) te ontwerpen, heb je het volgende nodig:

• Een toetsbare hypothese;
• Minstens één onafhankelijke variabele die je nauwkeurig kunt manipuleren;
• Minstens één afhankelijke variabele die je nauwkeurig kunt meten.

Als je het experiment ontwerpt, beslis je:

• Hoe je de variabele(n) manipuleert;
• Hoe je controleert voor mogelijke externe variabelen;
• Hoeveel participanten of gevallen je meeneemt in je onderzoek;
• Hoe je je participanten verdeelt over de experimentele condities

Het design van je experiment is essentieel voor de interne en externe validiteit van je resultaten.