Vraagteken (Question Mark) (?) | Uitleg & Voorbeelden

Een vraagteken (question mark) is een leesteken dat je aan het einde van een zin plaatst om aan te geven dat de voorafgaande zin een vraag betreft. Andere leestekens die je plaatst om het einde van een zin aan te duiden zijn een punt en een uitroepteken.

Je kunt een vraagteken (?) gebruiken in je scriptie om bijvoorbeeld:

• Een pakkende titel te schrijven;
• Je onderzoeksvragen te formuleren;
• Een vraag te stellen die de lezer laat nadenken over je argumentatie of punten uit je discussie.

Over het algemeen vermijd je vraagtekens in een academische tekst, omdat je in een formele tekst de lezer niet direct aanspreekt en meestal geen directe vragen stelt. Je hoofdvraag en deelvragen vormen hierop de uitzondering. Zorg ervoor dat je vraagtekens altijd op de juiste plek staan met onze gratis Spellingscontrole.

Wanneer gebruik je een vraagteken?

Je gebruikt een vraagteken om een zin die een vraag betreft af te sluiten. Een vraagteken vervangt dus de eindpunt van de zin.

Een vragende zin begint meestal met een persoonsvorm of vraagwoord aan het begin van de zin.

• Persoonsvorm: Een werkwoord dat zich aanpast aan het onderwerp van de zin.
• Vraagwoord: Wie, wat, welke, waarom, hoe, hoezo, hoeveel, hoelaat, wanneer, waarvoor, waarmee, waardoor.

Een vragende zin kan ook geformuleerd worden als een normale zin. De toevoeging van een vraagteken kan dan de betekenis van de zin veranderen, bijvoorbeeld als de zin verandert van een stelling naar een vraag wanneer je een vraagteken toevoegt. Je zet daarom alleen een vraagteken achter een zin als de zin echt als vraag bedoeld is.

Als je een zin of paragraaf tussen aanhalingstekens zet, bijvoorbeeld omdat je een direct citaat gebruikt, plaats je het leesteken binnen de aanhalingstekens. In andere woorden, je plaatst het sluitende aanhalingsteken direct na het vraagteken in de zin en je plaatst geen punt.

Let op: Als je gebruikmaakt van de APA-stijl dan volg je de APA-richtlijnen voor citaten en plaats je wel een punt na de referentie die komt na een citaat tussen aanhalingstekens.

Als je zin eindigt op een afkorting waarin de letters van elkaar onderscheiden zijn met punten, zoals m.a.w. of i.o.m., plaats je het vraagteken na de laatste punt.

Let op: Het is gebruikelijk om afkortingen in je scriptie volledig uit te schrijven.

Directe vs indirecte vragen

Je plaatst een vraagteken enkel na een directe vraag en niet na een indirecte vraag:

• Een directe vraag is een vraag die meteen gesteld wordt en waarop een antwoord wordt verwacht. Deze zin eindigt altijd met een vraagteken.
• Een indirecte vraag is een vraag die niet als een vraagzin geformuleerd wordt. Deze zin eindigt nooit met een vraagteken.

Retorische vragen

Een retorische vraag is een vraag waarop je niet daadwerkelijk een antwoord verwacht. Het is een stijlfiguur waarmee je een boodschap wilt overbrengen aan de ontvanger. De intonatie van een retorische vraag suggereert een mededeling, en niet een vraag.

Achter de retorische vraag plaats je wel altijd een vraagteken, omdat je zin de vorm van een directe vraag heeft.

Let op: Het is niet gebruikelijk om veel stijlfiguren op te nemen in je scriptie. Je kunt een retorische vraag eventueel wel opnemen in de titel van je scriptie om de aandacht van de lezer te wekken, maar liever niet in de hoofdtekst.

Veelgestelde vragen

Wanneer gebruik je een omgekeerd vraagteken?

Een omgekeerd vraagteken (¿) is een Spaans leesteken dat we in de Nederlandse taal niet kennen.

Het omgekeerde vraagteken wordt geplaatst aan het begin van een vraag en geeft aan dat de toon van de zin omhoog moet om een vraag aan te duiden.

Het omgekeerde vraagteken (of vraagteken op de kop) vervangt het normale vraagteken aan het einde van de zin niet, maar vult het eerste vraagteken aan (i.e., er staan dus twee vraagtekens in de zin).

• ¿Te gusta la escuela? (Vind je school leuk?)
• ¿Por qué quieres ser médico? (Waarom wil je dokter worden?)
• ¿Cuándo te graduaste? (Wanneer ben je geslaagd?)

Je maakt het omgekeerde vraagteken door op je toetsenbord Alt + Ctrl + ? ingedrukt te houden.

Moet er een spatie voor een vraagteken?

Je plaatst geen spatie voor een vraagteken. Het vraagteken komt direct na het laatste woord.

Dit geldt ook voor andere leestekens (e.g., uitroepteken, komma, punt, dubbele punt, puntkomma). In andere talen, zoals het Frans, komt er soms wel een spatie voor een vraagteken.

Waar plaats je de punt bij een citaat?

Je plaatst een zinseindeteken, zoals een punt, uitroepteken of vraagteken, bij een citaat tussen aanhalingstekens binnen de aanhalingstekens.

• Takahashi (2019) gaf het volgende aan: “Al het onderzoek dat tot dusver is uitgevoerd, is revolutionair voor de medische wereld.”
• In haar studie vroeg Klem (2020) zich af: “Hoe zijn de data verkregen?”
• De onderzoeker op het symposium riep: “Hier ben ik het mee eens!”
• Hij zei: “Dit is een belangrijke kwestie.”

Deze regel geldt niet als je de APA-richtlijnen voor citaten gebruikt.

Wat is het symbool voor het vraagteken?

Het symbool voor het vraagteken is: ?