Uitroepteken (Exclamation Point) (!) | Uitleg & Voorbeelden

Een uitroepteken (exclamation point) is een leesteken dat je aan het einde van een zin plaatst om een woord of zin te benadrukken. Andere leestekens die je plaatst om het einde van een zin aan te duiden zijn een punt en een vraagteken.

In je scriptie of een andere formele tekst kun je een uitroepteken (!) het beste zo veel mogelijk vermijden. Als je schrijft in academische stijl is het de bedoeling dat je de informatie zo wetenschappelijk en neutraal mogelijk formuleert. Uitroeptekens geven juist vaak een emotionele lading, uitroep of opwinding weer doordat een woord of zin(sdeel) wordt benadrukt.

Mocht je toch een uitroepteken willen of moeten gebruiken, bijvoorbeeld in een citaat uit je interviews, je voorwoord of een pakkende titel voor je scriptie, bedenk dan altijd goed waarom je het uitroepteken toevoegt en of deze reden duidelijk is voor de lezer.

Voorbeeld: Uitroepteken gebruiken in je scriptie
Ook de mening van geïnterviewde accountant Samuel Heijmans over het nieuwe systeem was niet erg positief. Dit werd al direct duidelijk toen hij bij binnenkomst uitriep: “Ik heb er helemaal niks mee!”

Tip: Onze gratis Spellingscontrole zorgt ervoor dat je uitroeptekens altijd op de juiste plek staan.

Wat betekent een uitroepteken?

Je zet een uitroepteken (!) aan het einde van een zin om extra nadruk te leggen op een woord of zin(sdeel). Deze nadruk kan bijvoorbeeld een uiting zijn van:

  • Een sterke emotie (e.g., woede, afschuw, enthousiasme, schrik, pijn, verwondering)
  • Een waarschuwing
  • Een bevel
  • Een uitroep of kreet
Voorbeeld: Uitroepteken gebruiken
  • Sterke emotie: “Hoe durf je zo tegen mij te praten!”
  • Waarschuwing: “Let op!”
  • Bevel: “Kom nu hierheen!”
  • Uitroep: “Help!”
  • Kreet: “Au!”

Een uitroepteken wordt soms ook tussen twee haakjes geplaatst om nadruk te leggen op één woord, bijvoorbeeld om als schrijver een opvallend feit, verbazing of ironie te uiten.

Voorbeeld: Uitroepteken tussen haakjes
Rosa en Felicity hebben stiekem samen vier (!) pakken koekjes opgegeten.

Met dit uitroepteken maakt de schrijver duidelijk dat ze wel erg veel pakken koekjes hebben opgegeten.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

  • Academisch taalgebruik
  • Onduidelijke zinnen
  • Grammaticale fouten
  • Interpunctie
  • Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Wanneer gebruik je een uitroepteken?

Je gebruikt een uitroepteken vooral in informele en meer persoonlijke teksten, bijvoorbeeld in correspondentie naar bekenden of in een column, en in verhalende teksten waarin gesproken wordt, bijvoorbeeld in een fictieverhaal.

In een formele tekst kun je uitroeptekens het beste vermijden. Alleen in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij het gebruik van citaten of in een titel, kun je ervoor kiezen een uitroepteken toe te voegen.

Plaats van het uitroepteken

Bij een zin of paragraaf tussen aanhalingstekens (e.g., als je citeert) plaats je het leesteken altijd binnen de aanhalingstekens. Het sluitende aanhalingsteken plaats je direct na het uitroepteken en je plaatst geen punt.

Voorbeeld: Uitroepteken tussen aanhalingstekens
De hoge huurprijzen zijn voor de meeste studenten zo onbetaalbaar geworden dat steeds meer studenten thuis blijven wonen. Thea zoekt al bijna een jaar naar een kamer en is inmiddels erg gefrustreerd over de situatie: “Dit is toch oneerlijk!”

Let op: Als je gebruikmaakt van de APA-stijl dan volg je de APA-richtlijnen voor citaten en plaats je wel een punt na de referentie die komt na een citaat tussen aanhalingstekens.

Als je zin eindigt op een afkorting waarin de letters worden gescheiden met punten, zoals a.s. of t.z.t., plaats je het uitroepteken na de laatste punt.

Voorbeeld: Uitroepteken na afkorting
  • Reageer a.u.b.!
  • Ik verwacht de loodgieter deze keer wel z.s.m.!

Let op: Het is gebruikelijk om afkortingen in je scriptie volledig uit te schrijven.

Veelgestelde vragen

Wanneer gebruik je een omgekeerd uitroepteken?

Een omgekeerd uitroepteken (¡) is een Spaans leesteken dat we in de Nederlandse taal niet kennen.

Het omgekeerde uitroepteken wordt geplaatst aan het begin van een zin en geeft aan dat er extra nadruk moet worden gelegd op de uitspraak van de zin.

Het omgekeerde uitroepteken (of uitroepteken op de kop) vervangt het normale uitroepteken aan het eind van de zin niet. In plaats daarvan staan er twee uitroeptekens in de zin.

Voorbeeld: Omgekeerd uitroepteken
  • ¡Vuelve! (Kom terug!)
  • ¡Ayuda! (Help!)
  • ¡No voy a participar! (Ik doe niet mee!)

Je maakt het omgekeerde uitroepteken door op je toetsenbord Alt + Ctrl + ! ingedrukt te houden.

Wat is uitroepteken in het Engels?

Uitroepteken in het Engels is exclamation point of exclamation mark.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Scharwächter, V. (2024, 24 juni). Uitroepteken (Exclamation Point) (!) | Uitleg & Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 15 oktober 2024, van https://www.scribbr.nl/taalregels-schrijftips/uitroepteken/

Wat vind jij van dit artikel?
Veronique Scharwächter

Veronique heeft twee bachelors: één in Taal- en Cultuurstudies en één in Philosophy, Politics and Economics. Daarnaast heeft zij een boek geschreven over hoe filosofie je kan helpen in je studentenleven. Ze hoopt haar brede, interdisciplinaire kennis in te kunnen zetten om zo veel mogelijk studenten te helpen met het schrijven van hun scriptie.