Verkleinwoorden | Regels, Voorbeelden & Quiz

Een verkleinwoord is de kleine variant van een zelfstandig naamwoord, zoals “bootje” voor “boot”. Meestal vorm je het verkleinwoord door -tje, -je, -pje, -kje of -etje achter het basiswoord (grondwoord) te plakken.

De keuze voor een van deze achtervoegsels (suffixen) is afhankelijk van de laatste klank van een woord, de klemtoon, de woordlengte en het getal (enkelvoud of meervoud). Soms moet je de spelling van het basiswoord veranderen om de verkleinvorm te maken.

Een handige tip: Gebruik onze gratis Grammatica Check voor het verbeteren van al je spelfouten!

Probeer de gratis Scribbr Grammatica Check

Hoofdregel 1: -tje

In de regel voeg je -tje toe aan het grondwoord om een verkleinwoord te maken als:

• Het woord eindigt op een l, n of r en de klinker een lange klank of een klemtoonloze e (sjwa/schwa) is.
• Het woord eindigt op een klinker (qua uitspraak).
• Het woord eindigt op een glijklank, namelijk de j of w (qua uitspraak, dus ook woorden die op een -i eindigen qua spelling).
• Het woord een leenwoord is dat eindigt op -ade, -ave, -ffe, -ine, -tte, -ule, -ure of -ute en je de “e” in het grondwoord uitspreekt.
• Het woord meerdere lettergrepen heeft en de laatste lettergreep een korte klinker heeft en op een -r eindigt.

Hoofdregel 2: -je

Voor woorden die qua uitspraak eindigen op een d, f, k, p, s of t kun je in de regel het achtervoegsel -je toevoegen aan het grondwoord om het verkleinwoord te maken. Dit geldt ook voor veel woorden die op -g of -ch eindigen.

In sommige gevallen is het ook mogelijk om -etje toe te voegen, namelijk bij eenlettergrepige woorden die eindigen op een p, b of g.

Verder maakt het bij Franse leenwoorden die eindigen op een -d of -t niet uit of je deze hoort in de uitspraak. Ook als je die letter in de basisvorm niet uitspreekt, voeg je -je toe, zoals bij etuitje.

Hoofdregel 3: -pje

Voor woorden die qua uitspraak eindigen op een m die wordt voorafgegaan door een lange klinker of sjwa voeg je -pje toe om het verkleinwoord te maken. Dit geldt ook voor woorden die eindigen op -rm of -lm.

In sommige gevallen mag je in plaats van -pje ook -etje gebruiken. Hierdoor kan de betekenis veranderen:

• Bloem – bloempje (kleine bloem)
• Bloem – bloemetje (een bosje bloemen)

Hoofdregel 4: -kje

Je voegt -kje toe om het verkleinwoord te maken als aan beide voorwaarden wordt voldaan:

• Het woord eindigt qua uitspraak op -ing.
• De klemtoon ligt op de lettergreep voorafgaand aan -ing.

Bovendien laat je de -g van -ing wegvallen als je -kje toevoegt.

Als het woord maar één lettergreep heeft en op -ing eindigt of als de lettergreep voorafgaand aan -ing onbeklemtoond is, voeg je -etje toe, zoals “ring – ringetje” en “tekening – tekeningetje”.

Hoofdregel 5: -etje

In de regel voeg je -etje toe aan het grondwoord om een verkleinwoord te maken als:

• Het woord uit één lettergreep bestaat, een korte klinker heeft en op een -r eindigt.
• Het woord een samenstelling is, waarbij het laatste deel van de samenstelling een woord is dat uit één lettergreep bestaat, een korte klinker heeft en op een -r eindigt.
• Het woord op een m, n, ng (neusklank) of l eindigt en er een korte klinker aan voorafgaat (maar geen sjwa).

Vaak is het nodig om de laatste medeklinker van het woord te verdubbelen om de juiste uitspraak te behouden. Voor woorden die op -ing eindigen volg je hoofdregel 4.

Verkleinwoorden met een getal

Sommige grondwoorden eindigen op een getal, zoal “A4” of “5”. In dat geval voeg je een apostrof toe om het basiswoord te scheiden van het achtervoegsel.

Verkleinwoorden met een afkorting

Sommige grondwoorden zijn een afkorting, zoals “dvd” of “tv”. Ook dat geval voeg je een apostrof toe om het basiswoord te scheiden van het achtervoegsel. Een koppelteken is niet juist.

Bijzondere gevallen

Dit artikel bespreekt de hoofdregels, maar er zijn altijd uitzonderingen en bijzondere gevallen. Zo is het belangrijk om te onthouden dat soms:

• Een klinker kan worden verdubbeld: auto – autootje
• Een medeklinker kan worden verdubbeld: bal – balletje
• Een klinker kan veranderen: pad – paadje

Ook zijn er woorden die alleen maar een verkleinvorm kennen, zoals het woord “poffertje”.