Waarom verbindingswoorden essentieel zijn in elke tekst
Met verbindingswoorden koppel je zinnen aan elkaar en geef je het verband ertussen aan. Zo zorg je voor een duidelijke rode draad en verhoog je de leesbaarheid van je tekst.
Verbindingswoorden worden ook wel signaalwoorden genoemd. Uit het woord kan je lezer het zinsverband al opmaken. Voorwaarde is wel dat je verbindingswoorden op de goede manier gebruikt. Verkeerd gebruik zorgt juist voor verwarring.
| Soort fout | Fout | Goed |
|---|---|---|
| Juist verbindingswoord, verkeerd gebruikt | De klanten zijn tevreden over de dienstverlening. Echter zijn niet alle klanten tevreden over de klachtenafhandeling. | De klanten zijn tevreden over de dienstverlening. Echter, niet alle klanten zijn tevreden over de klachtenafhandeling. |
| Te weinig verbindingswoorden gebruikt | Autorijden wordt duurder. Meer mensen kiezen voor de trein. | Autorijden wordt duurder. Daarom kiezen meer mensen voor de trein. |
| Verkeerd verbindingswoord gebruikt | Artikelen kunnen niet worden geruild, mits een kassabon kan worden getoond. | Artikelen kunnen niet worden geruild, tenzij een kassabon kan worden getoond. |
Juist verbindingswoord, verkeerd gebruikt
Waarom is “echter is dit niet bewezen” fout?
Als “echter” aan het begin van een zin staat, volgt daarna altijd een komma. De rest van de zin krijgt een “normale” woordvolgorde: eerst het onderwerp en dan de persoonsvorm.
Voor “immers” geldt hetzelfde als voor “echter”. Er worden ook vaak andere fouten gemaakt met verbindingswoorden. Zo worden ze gebruikt in een verkeerde combinatie (zowel … en …) of ze worden dubbelop gebruikt (tevens ook).
Herkennen van verkeerd gebruik van verbindingswoorden
- Immers moet iedereen zich aan de wet houden.
- Immers, iedereen moet zich aan de wet houden.
- Zowel het management en de werknemers reageren positief
- Zowel het management als de werknemers reageren positief.
- Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de onderzoeksmethode.
- Daarnaast wordt aandacht besteed aan de onderzoeksmethode.
- Duurzame energiebronnen zoals bijvoorbeeld de zon, veroorzaken geen luchtvervuiling.
- Duurzame energiebronnen zoals de zon, veroorzaken geen luchtvervuiling.
Verkeerd gebruik van verbindingswoorden voorkomen
Veel fouten met verbindingswoorden worden gemaakt met schrijftaalwoorden, zoals “echter”, “tevens” of “zowel … als …”. In gesproken taal hoor je dit soort woorden nooit. Als je niet zeker weet hoe je zulke verbindingswoorden moet gebruiken, kun je beter een meer gangbare variant gebruiken.
- Het gevestigde bedrijf maakt winst. Echter, het nieuwe bedrijf maakt verlies.
- Het gevestigde bedrijf maakt winst, maar het nieuwe bedrijf maakt verlies.
- Zowel Amsterdam als Utrecht kampt met een huizentekort.
- Amsterdam en Utrecht kampen met een huizentekort.
Te weinig verbindingswoorden gebruikt
Zonder verbindingswoorden is het niet altijd duidelijk wat de relatie tussen twee zinnen of zinsdelen is. Zo kunnen de zinnen “Er komt zuurstof bij. Het koolzuur verdampt.” verschillende betekenissen hebben:
- Er komt zuurstof bij, waardoor het koolzuur verdampt.
- Er komt zuurstof bij, terwijl het koolzuur verdampt.
- Er komt zuurstof bij, hoewel het koolzuur verdampt.
Een gebrek aan verbindingswoorden kan er dus voor zorgen dat de lezer je tekst verkeerd interpreteert. Gebruik daarom voldoende verbindingswoorden.
Herkennen van teksten met te weinig verbindingswoorden
- Het genoom van de muis lijkt op dat van de mens. Er zijn veel verschillen.
- Het genoom van de muis lijkt op dat van de mens. Toch zijn er veel verschillen.
- Hier zijn twee redenen voor. Het kost te veel. Het is niet genoeg.
- Hier zijn twee redenen voor. Ten eerste kost het te veel. Ten tweede is het niet genoeg.
- Het propaangas was niet detecteerbaar. Er was ethaanthiol aan toegevoegd.
- Het propaangas was niet detecteerbaar, hoewel er ethaanthiol aan toegevoegd was.
Voorkomen van fouten met te weinig verbindingswoorden
Door verbindingswoorden te gebruiken, help je de lezer jouw tekst te begrijpen. Inspiratie nodig? Bekijk de lijst met veelgebruikte verbindingswoorden in scripties en hun functies.
Lees waarom zo veel studenten Scribbr inschakelen
Verkeerd verbindingswoord gebruikt
Waarom is dit fout?
“Omdat” gebruik je bij een reden en “doordat” bij een oorzaak. Op een reden kun je invloed uitoefenen, maar een oorzaak overkomt je.
Herkennen van verkeerde verbindingswoorden
- Een kapvergunning is niet nodig, mits ze op de lijst met waardevolle bomen staan.
- Een kapvergunning is niet nodig, tenzij ze op de lijst met waardevolle bomen staan.
- Tenslotte volgt de conclusie.
- Ten slotte volgt de conclusie.
- Veel oogsten gingen verloren omdat het vroor.
- Veel oogsten gingen verloren doordat het vroor.
Verkeerde verbindingswoorden en signaalwoorden voorkomen
Verbindingswoorden zijn belangrijk voor je tekst. Let er daarom op dat je altijd het juiste verbindingswoord gebruikt, omdat je anders het risico loopt dat je tekst verkeerd begrepen wordt.
Veelvoorkomende verbindingswoorden en signaalwoorden en hun functie
Voorbeeld of toelichting
Veel verbindingswoorden en signaalwoorden worden gebruikt om een voorbeeld of toelichting te introduceren. In de tekst staat een uitspraak en daarna volgen een of meerdere voorbeelden. Veelvoorkomende verbindings- en signaalwoorden in deze categorie zijn “bijvoorbeeld”, “zo”, “zoals”, “onder andere”, en “waaronder”.
- In het boek zijn afspraken vastgelegd, bijvoorbeeld over de productlevering.
- Seizoenen kunnen sterk van elkaar verschillen. Zo zijn winters koud en lang en zomers warm en kort.
- De arts heeft patiëntgegevens nodig, zoals de leeftijd en het beroep.
- Hij houdt onder andere van avocado’s en paprika’s.
- Als je vanuit huis werkt, heb je goede kantoormeubelen nodig, waaronder een bureaustoel en bureau.
Opsomming
Woorden in deze categorie worden gebruikt voorafgaand aan een opsomming van meerdere aspecten. Voorbeelden van woorden die je kunt gebruiken, zijn “en”, “zowel … als …”, “ook”, “daarnaast”, “bovendien”, en “verder”.
- Bezoekers moeten zakken, tassen en koffers laten controleren.
- Het bedrijf is zowel overdag als ‘s avonds bereikbaar.
- Fietsers moeten in het donker een voor- en achterlicht hebben. Ook een rode achterreflector is verplicht.
- Daarnaast moeten beide trappers rode reflectoren hebben.
- Een tekort aan slaap kan leiden tot een hoge bloeddruk. Bovendien leidt het tot vermoeidheid.
- Robotisering voorkomt fouten. Verder is het sneller dan wanneer het werk met de hand wordt gedaan.
Tijd
Verbindingswoorden en signaalwoorden uit deze categorie geven een moment in de tijd, een chronologisch verband of een volgorde tussen zaken aan. Voorbeelden van woorden die je kunt gebruiken, zijn “eerst, daarna, vervolgens”, “toen”, “nadat’, “terwijl”, “als”, “voordat”, en “voorafgaand”.
- Eerst nodig je participanten uit. Daarna neem je de enquête af. Vervolgens analyseer je de antwoorden.
- Hij trad af toen de Tweede Kamer een motie van wantrouwen tegen hem had aangenomen.
- Nadat hij de interviews had getranscribeerd, begon hij met coderen.
- Terwijl de respondenten een enquête invulden, legde de onderzoeker hun reacties vast.
- Als de participanten reageren, kan ik mijn onderzoek dit jaar afronden.
- Voordat ik inga op de resultaten, bespreek ik de onderzoeksmethode.
- Voorafgaand aan de interviews is een vragenlijst opgesteld.
Tegenstelling
Met signaalwoorden en verbindingswoorden uit deze categorie geef je aan dat eerst iets wordt gesteld, en dat daarna het tegengestelde wordt beweerd. Voorbeelden van woorden die je kunt gebruiken, zijn “maar”, “echter”, “toch”, “daarentegen”, “hoewel”, “terwijl”, “desondanks” en “in tegenstelling tot”.
- Volgens de arts heeft hij in het gesprek geen vertrouwelijke informatie gedeeld, maar alleen algemene adviezen gegeven.
- De resultaten van zijn pre-test waren positief. Deze bleken echter niet te kloppen.
- Hij heeft nooit een schrijfopleiding gevolgd. Toch werkt hij nu als redacteur.
- Peuters hebben moeite met de motoriek. Kleuters daarentegen beheersen de motoriek al beter.
- Hoewel het risico is gedaald, neemt het aantal besmettingen toe.
- Dit experiment was niet succesvol, terwijl zijn vorige onderzoek juist een succes was.
- In 2013 is een Energieakkoord gesloten om de CO2-uitstoot terug te dringen. Desondanks is de CO2-uitstoot alleen maar gestegen.
- In tegenstelling tot wat de overheid beweert, levert het fuseren van gemeenten geen geld op.
Vergelijking
Met signaalwoorden of verbindingswoorden uit deze categorie kun je twee of meer dingen met elkaar vergelijken. Voorbeelden van woorden die je hiervoor kunt gebruiken, zijn “zoals”, “evenals”, “vergeleken met”, en “hetzelfde”.
- Hij praat net zoals zijn vader.
- Met kwalitatief onderzoek kun je, evenals met kwantitatief onderzoek, wetenschappelijk onderzoek verrichten
- De kans op cum laude afstuderen is bij theologiestudies relatief groot vergeleken met andere studies.
- Tangconstructies maken een zin lastig leesbaar. Hetzelfde geldt voor de naamwoordstijl.
Reden – verklaring
Bij signaalwoorden of verbindingswoorden uit deze categorie wordt eerst een uitspraak gedaan en daarvoor wordt een reden gegeven. Een reden geeft aan waarom iemand iets wel of niet doet. Voorbeelden van woorden die je hiervoor kunt gebruiken, zijn “want”, “omdat”, “daarom”, “namelijk”, “aangezien”, en “dus”.
- Onderzoekers verwijzen in de tekst altijd naar de bronnen die zij gebruiken, want anders plegen ze plagiaat.
- Ik gebruik een representatieve steekproef, omdat ik de resultaten wil generaliseren.
- Plagiaat is zo gepleegd. Daarom is het van belang om naar bronnen te verwijzen.
- Vraag meer participanten dan je nodig hebt. Er vallen namelijk vaak mensen uit.
- Aangezien het risico op uitval groot was, heb ik meerdere participanten gevraagd.
- Ik heb hard gewerkt, dus ik heb vertrouwen in mijn onderzoek.
Oorzaak – gevolg
Bij signaalwoorden en verbindingswoorden uit deze categorie wordt een uitspraak gedaan die een oorzaak bevat en daarna wordt het gevolg genoemd (of andersom). Voorbeelden van woorden die je hiervoor kunt gebruiken, zijn “(waar)door”, “daardoor”, “doordat”, “zodat”, “vanwege” en “als gevolg van”.
- Niet normaal verdeelde data kunnen ontstaan door te weinig participanten.
- Ze hield interviews, waardoor ze veel te weten kwam over intrinsieke motivatie.
- Hij had te weinig data. Daardoor was de standaarddeviatie groot.
- Hij behaalde zijn bachelor doordat hij een voldoende kreeg voor zijn herkansing.
- Ik heb het meeste van tevoren gedaan, zodat ik niet in tijdnood kwam.
- Advocaten draaien niet graag piketdiensten vanwege de lage vergoeding.
- Als gevolg van een microfoonstoring, is de opname onbruikbaar geworden.
Voorwaarde
Er moet eerst iets gebeuren, voordat iets anders kan gebeuren. Dat eerste is dan de voorwaarde. Voorbeelden van woorden die je kunt gebruiken om deze relatie aan te geven, zijn “als”, “mits”, en “tenzij”.
- Als ik een voldoende haal voor de scriptie, ben ik afgestudeerd.
- Participanten willen graag meedoen, mits ze betaald worden.
- Ik ga interviews afnemen, tenzij mijn begeleider een andere methode aanbeveelt.
Middel – doel
Er wordt een doel genoemd en daarbij een middel waarmee dat doel bereikt kan worden. Voorbeelden van woorden die je kunt gebruiken om deze relatie aan te geven, zijn “om”, “door”, “daarmee”, “daartoe” en “door middel van”.
- Om een antwoord op deze deelvraag te vinden, is literatuuronderzoek uitgevoerd.
- Je kunt het alleen leren door het te doen.
- Het wachtwoord waarmee je probeert in te loggen, is niet correct.
- Veel bedrijven formuleren een visie en een missie. Daarmee maken ze duidelijk waar ze voor staan.
- Wij werken aan de verbetering van zorg. Daartoe formuleren we concrete doelstellingen.
- Door middel van deskresearch wordt antwoord gegeven op de deelvragen.
Samenvatting – conclusie
In de tekst wordt het belangrijkste meestal kort samengevat. Voorbeelden van signaalwoorden of verbindingswoorden die je kunt gebruiken om een samenvatting of conclusie te introduceren, zijn “kortom”, “samengevat”, en “dus”.
- Hij heeft de juiste opleiding, relevante ervaring en hij is een groot organisatorisch talent. Kortom, hij is de ideale kandidaat voor deze baan.
- Samengevat kan worden gesteld dat wetenschappelijk bewijs voor het gebruik van spalken ontbreekt.
- Afval scheiden betekent minder CO2-uitstoot. Afval scheiden is dus goed voor het milieu en je portemonnee.
Veelgestelde vragen
- Wat is een verbindingswoord of signaalwoord?
-
Verbindingswoorden worden ook wel signaalwoorden of indicatoren genoemd. Het zijn woorden of woordgroepen waarmee een verband wordt aangegeven tussen alinea’s of zinnen.
Hierdoor kan de lezer makkelijker afleiden op welke manier verschillende delen van de tekst verbonden zijn. Er zijn onder andere signaalwoorden om een vergelijkend, tegenstellend of opsommend verband aan te geven, zoals:
- Ten eerste, ten tweede, ten derde, et cetera
- Bovendien, ook, daarnaast, verder
- Echter, maar, in tegenstelling tot
- Waarom zijn verbindingswoorden en signaalwoorden belangrijk?
-
Verbindingswoorden of signaalwoorden zijn belangrijk, omdat de lezer hierdoor weet wat het verband is tussen alinea’s of zinnen. Bovendien zorgt het gebruik van deze woorden ervoor dat de tekst fijner en dynamischer leest.
- Wat is de Structuur Check?
-
De Structuur Check is een aanvullende dienst die je kunt afnemen als je jouw scriptie laat nakijken op taal.
Bij de Structuur Check geeft de editor concrete feedback op de opbouw en structuur van je document.
De editor checkt of alle benodigde onderdelen in een hoofdstuk voorkomen en of deze op de juiste plek staan. Daarnaast stelt de editor een Persoonlijke brief en een Structuurrapport op waarin precies staat welke elementen nog ontbreken en welke wijzigingen je kunt doorvoeren om de structuur van je tekst te optimaliseren.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Piersma, A. (2023, 27 januari). Waarom verbindingswoorden essentieel zijn in elke tekst. Scribbr. Geraadpleegd op 29 maart 2023, van https://www.scribbr.nl/taalregels-schrijftips/verbindingswoorden/
