Structuur van een academische tekst | Format & Voorbeeld

Als je een academische tekst schrijft, is het belangrijk dat de structuur van je academische tekst logisch en correct is. Een aantal standaard academische teksten (zoals een scriptie, essay, onderzoeksvoorstel of plan van aanpak) heeft een format dat je gemakkelijk kunt overnemen. Dit geldt echter niet voor iedere academische tekst.

Er zijn allerlei redenen om een academische tekst te schrijven: in opdracht van je docent, als artikel voor een wetenschappelijk tijdschrift, om in je blog een stelling te weerleggen, om nieuwe informatie te presenteren, als motivatie voor een statement dat je gemaakt hebt, et cetera. Ook voor deze teksten is het belangrijk dat je over je structuur nadenkt.

De structuur van elke academische tekst bestaat uit een duidelijk begin, midden en eind:

    Begin van je academische tekst

    Het begin van je academische tekst bestaat uit:

    1. Het doel van je tekst formuleren
    2. Je onderwerp introduceren
    3. Aankondiging van wat volgt

    Het begin bestaat meestal uit ongeveer 20-30% van de woorden van je tekst.

    Doel van je tekst & introductie onderwerp

    Introduceer in een algemene academische tekst om te beginnen het doel dat je wilt bereiken met jouw tekst. Vaak worden teksten geschreven om de volgende redenen:

    • Om een bepaalde (onderzoeks)vraag te beantwoorden (bijvoorbeeld op basis van literatuuronderzoek)
    • Om een hypothese/statement/mening te onderbouwen of juist weerleggen
    • Om een voorspelling te doen over een bepaalde situatie
    • Om algemene informatie te geven over een ingewikkeld onderwerp om het beter uit te leggen
    • Om een nieuw idee/fenomeen te bespreken

      Geef aan wat jouw doel is en introduceer tegelijkertijd je onderwerp, zodat je lezers direct weten wat ze van jouw tekst kunnen verwachten.

      Let op
      Doe dit ook wanneer hoogstwaarschijnlijk alleen je docent jouw tekst leest. Zo is je tekst beter leesbaar en laat je zien dat je de vraag goed begrepen hebt.
      Voorbeeld: Doel en onderwerp introduceren
      Stel je studeert politicologie en je docent vraagt je een korte tentamenvraag te beantwoorden over de nieuwe regering in Italië.

      Tentamenvraag van de docent: Denk je dat de Italiaanse regering een referendum zal organiseren om Europa te verlaten en op basis waarvan? Vergelijk de situatie van Italië met het Verenigd Koninkrijk en de Brexit.

      Onderwerp: Nieuwe regering in Italië en houding tegenover EU

      Doel: Argumentatieve tekst over de nieuwe regering in Italië en hun houding tegenover Europa in vergelijking met de Brexit.

      Uitwerking doel en onderwerp

      De nieuwe regering in Italië heeft een anti-Europese instelling en bestaat uit twee partijen, een extreem-rechtse partij en een middenpartij. Het is echter onduidelijk of deze regering in de aankomende twee jaar een referendum zal organiseren om de euro en de Europese Unie te verlaten. Op basis van hun huidige politieke agenda, het politieke klimaat in Italië en haar economische afhankelijkheid van Europa, worden de redenen beschreven voor Italië om een referendum te starten of juist niet, waarbij de situatie in Italië wordt vergeleken met de Brexit in het Verenigd Koninkrijk.

      Opbouw aankondigen

      Nadat je het doel van je tekst hebt besproken, geef je kort aan hoe je tekst is opgebouwd, waar je als eerst op ingaat en wat je daarna bespreekt. Zo weten je lezers waar ze aan toe zijn en waar de informatie staat die voor je lezers het belangrijkst is.

      Voorbeeld: Introduceren opbouw
      Ten eerste wordt de politieke agenda van de Italiaanse regering beschreven en vergeleken met de toenmalige agenda van de Britse regering. Vervolgens wordt het politieke klimaat aan de hand van krantenberichten en onderzoek van Cobbaert en van Dyke (2021) besproken en wordt wederom gekeken in hoeverre dit klimaat overeenkomt met de situatie in het Verenigd Koninkrijk.

      Hierna wordt de economische afhankelijkheid van Europa gemeten door naar Europese rapporten en analyses van Alberti en Ginsborg (2020) te kijken. Tot slot volgt een voorspelling met betrekking tot de kans op een referendum om de Europese Unie en de euro te verlaten.

      Als je van tevoren een opbouw als hierboven opstelt, geeft dit je een goed framework om niet je doel uit het oog te verliezen en om op gestructureerde wijze je informatie te presenteren. Op deze manier zorg je er ook voor dat je niet van de hak op de tak springt.

      Tip
      Het kan zijn dat je tijdens het schrijven van je tekst nog schuift met de opbouw. Controleer daarom altijd nadat je de tekst hebt geschreven of je volgorde nog klopt met hoe je die aan het begin hebt aangekondigd.

      Wie helpt jou met nakijken?

      Betrouwbare hulptroepen vinden is niet makkelijk...

      • Familie
      • Vrienden
      • Studiegenoten
      • Scribbr

      We staan altijd voor je klaar

      Midden van je academische tekst

      Het midden van je academische tekst bestaat uit de uitwerking:

      1. Presenteer je informatie zoals aangekondigd, in een logische volgorde.
      2. Op basis van deze informatie kun je eventueel subonderwerpen aansnijden.

      Het midden bestaat meestal uit ongeveer 50-80% van de woorden van je tekst.

      Informatie in een logische volgorde

      In het midden van de tekst ga je jouw onderwerp uitdiepen. Je kunt deze informatie in een academische tekst op verschillende manieren in een logische volgorde (zoals aangekondigd in het begin van je tekst) presenteren, bijvoorbeeld:

      • Chronologisch
      • Op basis van belangrijkheid
      • Op basis van grootte
      • Op basis van thema (zoals in het voorbeeld)
      • Op basis van locatie
      • Per vraag (als je docent meerdere vragen heeft gesteld)
      Voorbeeld: Logische volgorde op basis van thema
      1. Vergelijking van de politieke agenda van de Italiaanse regering in 2018 en de Britse regering in 2016

      … (invulling paragraaf)

      2. Vergelijking politieke klimaat in Italië in 2018 en Verenigd Koninkrijk in 2016

      … (invulling paragraaf)

      3. Analyse economische afhankelijkheid van Italië van financiële hulp van de EU

      … (invulling paragraaf)

      Tip
      Met name in het midden is het belangrijk dat je een goede paragraaf- en alinea-indeling hanteert.

      Subonderwerpen aansnijden

      Terwijl je de informatie uitwerkt die je hebt aangekondigd in het begin van je tekst, kom je automatisch terecht bij verschillende subonderwerpen.

      Wanneer wel?

      Je kunt ervoor kiezen om hierop in te gaan als deze subonderwerpen relevant blijken voor het doel van je tekst en terugkomen in het eind van je tekst, zoals in je conclusie, voorspelling, vraag, mening of discussie.

      Voorbeeld: Subonderwerp aansnijden
      Onderwerp: Nieuwe regering in Italië en houding tegenover EU

      Uitwerking

      Uit de rapporten van 2017 bleek dat 62% van de bevolking in Campania, Puglia en Calabrië van mening was dat de euro een negatieve invloed heeft gehad op de Zuid-Italiaanse economie. Aangezien veel regeringsleden uit deze regio afkomstig zijn, heeft dit mogelijk een grote invloed op de kans op een referendum. Daarom wordt in de volgende paragraaf ingegaan op de specifieke economische situatie van deze drie provincies.

      Wanneer niet?

      Als een subonderwerp niet relevant is voor het doel van je tekst en je hierop niet terugkomt aan het eind van je tekst, moet je jezelf afvragen of je het subonderwerp wel moet behandelen. Mogelijk leidt je subonderwerp in dat geval alleen maar af van wat je eigenlijk met je tekst wilt bereiken.

      Voorbeeld: Subonderwerp niet aansnijden
      Onderwerp: Nieuwe regering in Italië en houding tegenover EU

      Uitwerking

      Uit de rapporten van 2017 bleek dat veertig vrouwen niet hadden gestemd op de dominante partij omdat zij het niet eens waren met de samenstelling van de partij die overwegend uit mannen bestond. Het is mogelijk dat meerdere vrouwen niet hebben gestemd op deze partij om dezelfde redenen.

      Eind van je academische tekst

      Aan het eind van je academische tekst rond je je verhaal af:

      1. Je bereikt het doel dat je gesteld hebt
      2. Je voldoet aan de eisen voor een goed einde

      Het einde bestaat meestal uit ongeveer 5-20% van de woorden van je tekst.

      Doel bereiken

      Aan het eind van je academische tekst bereik je het doel dat je jezelf gesteld hebt. Dit hoeft niet altijd te bestaan uit een conclusie. Voorbeelden van eindes van een academische tekst:

      • Je geeft antwoord op de vraag
      • Je bevestigt of ontkracht een hypothese/statement
      • Je onderbouwt je mening krachtig op basis van de informatie die je in het midden hebt besproken
      • Je weerlegt iemands mening op basis van de informatie die je in het midden hebt aangehaald
      • Je doet een voorspelling over een bepaalde situatie
      • Je rondt de tekst af waarin je algemene informatie hebt gegeven over een ingewikkeld onderwerp met een paar zinnen waarin je kort zegt waar het op staat
      • Je trekt een conclusie over een nieuw idee/fenomeen

        Eisen voor een goed einde

        Aan het einde is het belangrijk dat je:

        • Je doel bereikt dat je in het begin hebt beschreven of aangeeft waarom dat niet gelukt is
        • Je tekst goed en duidelijk afrondt gebaseerd op de informatie die je in het midden hebt gepresenteerd
        • Geen nieuwe informatie presenteert
        • Je blijft baseren op feiten (inclusief referenties) of duidelijk aangeeft dat je een speculatie doet of iets interpreteert
        • Je een krachtige laatste zin gebruikt
        Voorbeeld: Einde van je academische tekst
        Op basis van de vergelijkingen met het Verenigd Koninkrijk met betrekking tot de politieke agenda en het politieke klimaat in Italië kan verwacht worden dat Italië geen referendum zal organiseren. De anti-Europese politici in Italië hebben een minder samenhangende campagne dan het Verenigd Koninkrijk destijds, die slim inspeelden op de onvrede van de Britse visserij.

        Bovendien ligt in Italië de maatschappelijke focus op arbeidskwesties, gezondheidszorg en pensioenen volgens auteur Palleti (2019), terwijl in het Verenigd Koninkrijk migratie een veel grotere rol speelde. De regeringsleden uit het Zuiden hebben daarnaast onvoldoende invloed om een referendum door te zetten, zoals gebleken uit een analyse van Cockley, Morel en Mendelson (2020). Ook is Italië voor 76% van het bruto-inkomen afhankelijk van de euro en de Europese Unie, waardoor het onwaarschijnlijk is dat de regering het lot van Italië in de handen van de Italiaanse bevolking legt.

        Onder de Italiaanse bevolking is tot slot onvoldoende draagvlak om de EU te verlaten. De bevolking zal daarom niet voor een referendum pleiten. Een Italexit ligt dus niet in het verschiet.

        Tips voor academisch schrijven

        Houd je terwijl je schrijft altijd aan deze richtlijnen om op een wetenschappelijke wijze te schrijven:

        1. Gebruik wetenschappelijk taalgebruik en vermijd verboden woorden,
        2. Maak gebruik van goede transities door verbindingswoorden correct te gebruiken.
        3. Onderbouw statements met valide literatuuronderzoek.
        4. Geef het duidelijk aan wanneer je een interpretatie doet.
        5. Wees altijd duidelijk en zorg ervoor dat je lezers de verbanden in je tekst snappen.
        6. Gebruik paragrafen en alinea’s op de juiste manier.
        7. Vergeet niet een correcte bronvermelding toe te passen. Maak gebruik van onze gratis Bronnengenerator voor het creëren van foutloze bronvermeldingen.
        Tip
        Twijfel je over de structuur en taal van je academische tekst? Maak dan gebruik van onze nakijkservice en laat je scriptie nakijken op taal en structuur door één van onze experts.

        Hoeveel fouten bevat jouw scriptie?

        De taalexperts van Scribbr verbeteren gemiddeld 150 fouten per 1000 woorden. Benieuwd wat er precies wordt verbeterd? Verschuif de cursor van links naar rechts!

        Scriptie nakijken op taal

        Veelgestelde vragen over een academische tekst

        Hoe voorkom je spreektaal in academische teksten?

        Een scriptie die veel spreektaal bevat, kan worden afgekeurd door begeleiders. Probeer daarom te voorkomen dat je:

        • Vulwoorden en dubbelingen gebruikt (zoals “tevens ook”)
        • Vaag taalgebruik gebruikt (“men zegt dat” – wie is men?)
        • De lezer aanspreekt (“je zult zien dat”)
        • Uitdrukkingen en gezegden gebruikt (“bloed, zweet en tranen”)

         

        Voor welke academische teksten schrijf ik een samenvatting?

        Doorgaans word je geacht een samenvatting te schrijven voor: een scriptie, proefschrift, onderzoekspaper (voor publicatie), een adviesrapport, implementatieplan en een stageverslag voor een onderzoeksstage.

        Hulp nodig bij het samenvatten van je tekst? Gebruik Scribbrs samenvatter om gratis een handige samenvatting te maken.

        Wat doe ik als mijn argumenten mijn stelling ontkrachten?

        Als je argumenten ertoe leiden dat je eigenlijk moet aangeven dat je stelling niet klopt dan kun je drie dingen doen: 

        • Nieuwe argumenten zoeken die jouw stelling wel bevestigen en de oude argumenten vervangen. 
        • Je stelling aanpassen en op basis hiervan je essay opnieuw schrijven. 
        • In je conclusie aangeven dat je jouw stelling niet kunt bevestigen op basis van de argumenten en dat je nieuwe stelling daarom de volgende: ‘…’ is.
        Waarvoor wordt een leeswijzer gebruikt?

        De leeswijzer in de inleiding van je scriptie verduidelijkt de structuur van je scriptie. Hierin beschrijf je kort welke informatie ieder hoofdstuk bevat, zodat je lezers kunnen vinden wat ze zoeken en weten wat ze kunnen verwachten.

        Citeer dit Scribbr-artikel

        Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

        Scharwächter, V. & Benders, L. (2024, 20 maart). Structuur van een academische tekst | Format & Voorbeeld. Scribbr. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.scribbr.nl/scriptie-structuur/structuur-academische-tekst/

        Wat vind jij van dit artikel?
        Veronique Scharwächter

        Veronique heeft twee bachelors: één in Taal- en Cultuurstudies en één in Philosophy, Politics and Economics. Daarnaast heeft zij een boek geschreven over hoe filosofie je kan helpen in je studentenleven. Ze hoopt haar brede, interdisciplinaire kennis in te kunnen zetten om zo veel mogelijk studenten te helpen met het schrijven van hun scriptie.