Structuur van een academische tekst | Format & Voorbeeld

Als je een academische tekst schrijft, is het belangrijk dat de structuur van je academische tekst logisch en correct is. Een aantal standaard academische teksten (zoals een scriptie, essay, onderzoeksvoorstel of plan van aanpak) heeft een format dat je gemakkelijk kunt overnemen. Dit geldt echter niet voor iedere academische tekst.

Er zijn allerlei redenen om een academische tekst te schrijven: in opdracht van je docent, als artikel voor een wetenschappelijk tijdschrift, om in je blog een stelling te weerleggen, om nieuwe informatie te presenteren, als motivatie voor een statement dat je gemaakt hebt, et cetera. Ook voor deze teksten is het belangrijk dat je over je structuur nadenkt.

De structuur van elke academische tekst bestaat uit een duidelijk begin, midden en eind:

• Het begin van je tekst bestaat uit een introductie – 20-30% van het aantal woorden
• Het midden van je tekst bestaat uit de uitwerking – 50-80% van het aantal woorden
• Aan het eind van je tekst rond je je verhaal af – 5-20% van het aantal woorden 

Begin van je academische tekst

Het begin van je academische tekst bestaat uit:

1. Het doel van je tekst formuleren
2. Je onderwerp introduceren
3. Aankondiging van wat volgt

Het begin bestaat meestal uit ongeveer 20-30% van de woorden van je tekst.

Doel van je tekst & introductie onderwerp

Introduceer in een algemene academische tekst om te beginnen het doel dat je wilt bereiken met jouw tekst. Vaak worden teksten geschreven om de volgende redenen:

• Om een bepaalde (onderzoeks)vraag te beantwoorden (bijvoorbeeld op basis van literatuuronderzoek)
• Om een hypothese/statement/mening te onderbouwen of juist weerleggen
• Om een voorspelling te doen over een bepaalde situatie
• Om algemene informatie te geven over een ingewikkeld onderwerp om het beter uit te leggen
• Om een nieuw idee/fenomeen te bespreken

Geef aan wat jouw doel is en introduceer tegelijkertijd je onderwerp, zodat je lezers direct weten wat ze van jouw tekst kunnen verwachten.

Opbouw aankondigen

Nadat je het doel van je tekst hebt besproken, geef je kort aan hoe je tekst is opgebouwd, waar je als eerst op ingaat en wat je daarna bespreekt. Zo weten je lezers waar ze aan toe zijn en waar de informatie staat die voor je lezers het belangrijkst is.

Als je van tevoren een opbouw als hierboven opstelt, geeft dit je een goed framework om niet je doel uit het oog te verliezen en om op gestructureerde wijze je informatie te presenteren. Op deze manier zorg je er ook voor dat je niet van de hak op de tak springt.

Midden van je academische tekst

Het midden van je academische tekst bestaat uit de uitwerking:

1. Presenteer je informatie zoals aangekondigd, in een logische volgorde.
2. Op basis van deze informatie kun je eventueel subonderwerpen aansnijden.

Het midden bestaat meestal uit ongeveer 50-80% van de woorden van je tekst.

Informatie in een logische volgorde

In het midden van de tekst ga je jouw onderwerp uitdiepen. Je kunt deze informatie in een academische tekst op verschillende manieren in een logische volgorde (zoals aangekondigd in het begin van je tekst) presenteren, bijvoorbeeld:

• Chronologisch
• Op basis van belangrijkheid
• Op basis van grootte
• Op basis van thema (zoals in het voorbeeld)
• Op basis van locatie
• Per vraag (als je docent meerdere vragen heeft gesteld)

Subonderwerpen aansnijden

Terwijl je de informatie uitwerkt die je hebt aangekondigd in het begin van je tekst, kom je automatisch terecht bij verschillende subonderwerpen.

Wanneer wel?

Je kunt ervoor kiezen om hierop in te gaan als deze subonderwerpen relevant blijken voor het doel van je tekst en terugkomen in het eind van je tekst, zoals in je conclusie, voorspelling, vraag, mening of discussie.

Wanneer niet?

Als een subonderwerp niet relevant is voor het doel van je tekst en je hierop niet terugkomt aan het eind van je tekst, moet je jezelf afvragen of je het subonderwerp wel moet behandelen. Mogelijk leidt je subonderwerp in dat geval alleen maar af van wat je eigenlijk met je tekst wilt bereiken.

Eind van je academische tekst

Aan het eind van je academische tekst rond je je verhaal af:

1. Je bereikt het doel dat je gesteld hebt
2. Je voldoet aan de eisen voor een goed einde

Het einde bestaat meestal uit ongeveer 5-20% van de woorden van je tekst.

Doel bereiken

Aan het eind van je academische tekst bereik je het doel dat je jezelf gesteld hebt. Dit hoeft niet altijd te bestaan uit een conclusie. Voorbeelden van eindes van een academische tekst:

• Je geeft antwoord op de vraag
• Je bevestigt of ontkracht een hypothese/statement
• Je onderbouwt je mening krachtig op basis van de informatie die je in het midden hebt besproken
• Je weerlegt iemands mening op basis van de informatie die je in het midden hebt aangehaald
• Je doet een voorspelling over een bepaalde situatie
• Je rondt de tekst af waarin je algemene informatie hebt gegeven over een ingewikkeld onderwerp met een paar zinnen waarin je kort zegt waar het op staat
• Je trekt een conclusie over een nieuw idee/fenomeen

Eisen voor een goed einde

Aan het einde is het belangrijk dat je:

• Je doel bereikt dat je in het begin hebt beschreven of aangeeft waarom dat niet gelukt is
• Je tekst goed en duidelijk afrondt gebaseerd op de informatie die je in het midden hebt gepresenteerd
• Geen nieuwe informatie presenteert
• Je blijft baseren op feiten (inclusief referenties) of duidelijk aangeeft dat je een speculatie doet of iets interpreteert
• Je een krachtige laatste zin gebruikt

Tips voor academisch schrijven

Houd je terwijl je schrijft altijd aan deze richtlijnen om op een wetenschappelijke wijze te schrijven:

1. Gebruik wetenschappelijk taalgebruik en vermijd verboden woorden,
2. Maak gebruik van goede transities door verbindingswoorden correct te gebruiken.
3. Onderbouw statements met valide literatuuronderzoek.
4. Geef het duidelijk aan wanneer je een interpretatie doet.
5. Wees altijd duidelijk en zorg ervoor dat je lezers de verbanden in je tekst snappen.
6. Gebruik paragrafen en alinea’s op de juiste manier.
7. Vergeet niet een correcte bronvermelding toe te passen. Maak gebruik van onze gratis Bronnengenerator voor het creëren van foutloze bronvermeldingen.

Veelgestelde vragen over een academische tekst

Hoe voorkom je spreektaal in academische teksten?

Een scriptie die veel spreektaal bevat, kan worden afgekeurd door begeleiders. Probeer daarom te voorkomen dat je:

• Vulwoorden en dubbelingen gebruikt (zoals “tevens ook”)
• Vaag taalgebruik gebruikt (“men zegt dat” – wie is men?)
• De lezer aanspreekt (“je zult zien dat”)
• Uitdrukkingen en gezegden gebruikt (“bloed, zweet en tranen”)

 

Voor welke academische teksten schrijf ik een samenvatting?

Doorgaans word je geacht een samenvatting te schrijven voor: een scriptie, proefschrift, onderzoekspaper (voor publicatie), een adviesrapport, implementatieplan en een stageverslag voor een onderzoeksstage.

Hulp nodig bij het samenvatten van je tekst? Gebruik Scribbrs samenvatter om gratis een handige samenvatting te maken.

Wat doe ik als mijn argumenten mijn stelling ontkrachten?

Als je argumenten ertoe leiden dat je eigenlijk moet aangeven dat je stelling niet klopt dan kun je drie dingen doen: 

• Nieuwe argumenten zoeken die jouw stelling wel bevestigen en de oude argumenten vervangen. 
• Je stelling aanpassen en op basis hiervan je essay opnieuw schrijven. 
• In je conclusie aangeven dat je jouw stelling niet kunt bevestigen op basis van de argumenten en dat je nieuwe stelling daarom de volgende: ‘…’ is.

Waarvoor wordt een leeswijzer gebruikt?

De leeswijzer in de inleiding van je scriptie verduidelijkt de structuur van je scriptie. Hierin beschrijf je kort welke informatie ieder hoofdstuk bevat, zodat je lezers kunnen vinden wat ze zoeken en weten wat ze kunnen verwachten.