Ik, jij en wij in je scriptie

In veel academische teksten mag de ik-, jij- en wij-vorm niet gebruikt worden. Vaak mag dit wel in:

Voor scripties en overige academische teksten geldt veelal dat de ik-, jij- en wij-vorm als te informeel gezien worden. Gebruik deze daarom alleen als je hier uitdrukkelijk toestemming voor hebt gekregen van je begeleider of in je instructies.

Een handige manier om de ik-vorm en andere persoonlijke voornaamwoorden te vermijden is de lijdende vorm gebruiken of zinnen te herschrijven.

Categorie Afgeraden Aangeraden
Eerste persoon enkelvoud (ik) In deze scriptie ga ik onderzoeken In deze scriptie wordt onderzocht
Tweede persoon (jij/jullie) Je kunt verdere toelichting vinden in de bijlage Verdere toelichting is te vinden in de bijlage
Eerste persoon meervoud (wij) We hebben een toename gevonden… Er is een toename gevonden…
Derde persoon (hij/zij/het/zij) Hij gaf aan dat verder onderzoek nodig is.

Eerste persoon enkelvoud (ik)

Hiervoor heb ik de SWOT-analyse gebruikt = meestal fout.

Waarom wordt ‘ik’ meestal afgeraden?

In veel academische teksten mag de ik-vorm niet gebruikt worden, behalve als je hier uitdrukkelijk toestemming voor hebt gekregen.

Bij twijfel of je de ik-vorm mag gebruiken, kun je dat het best even nagaan bij je begeleider.

De eerste persoon enkelvoud herkennen

De eerste persoon enkelvoud (ik-vorm) heeft verschillende vormen die in principe altijd aangepast moeten worden in academische teksten.

Met ik-vorm Lijdende vorm
Het stappenplan heb ik uitgebreid uiteengezet. Het stappenplan is uitgebreid uiteengezet.
Uit mijn onderzoek blijkt dat de beleidsregels verschillen laten zien. Uit dit onderzoek wordt duidelijk dat de beleidsregels verschillen laten zien.
Ik heb me ingelezen in de belangrijkste bronnen om het literatuuronderzoek te kunnen uitvoeren. Om het literatuuronderzoek te kunnen uitvoeren, zijn de belangrijkste bronnen bestudeerd.
Ik ga in dit hoofdstuk in op woonoverlast. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op woonoverlast.

De eerste persoon enkelvoud voorkomen in je scriptie

Een handige manier om de ik-vorm te voorkomen, is de lijdende vorm gebruiken. Een overdaad aan de lijdende vorm kan teksten echter minder goed leesbaar maken, dus probeer te variëren tussen de lijdende en actieve vorm.

In de actieve vorm wordt het onderwerp van de zin benoemd; in de lijdende vorm wordt dat juist achterwege gelaten.

Met ik-vorm Lijdende vorm Actieve vorm
Het stappenplan heb ik uitgebreid uiteengezet. Het stappenplan is uitgebreid uiteengezet. Het stappenplan komt uitgebreid aan bod.
Uit mijn onderzoek blijkt dat de beleidsregels verschillen laten zien. Uit dit onderzoek wordt duidelijk dat de beleidsregels verschillen laten zien. Uit dit onderzoek blijkt dat de beleidsregels verschillen laten zien.
Om me voor te bereiden op de taak… Om voorbereid te zijn op de taak… Ter voorbereiding op de taak…
Ik ga in dit hoofdstuk in op woonoverlast. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op woonoverlast. Dit hoofdstuk gaat in op woonoverlast.
Om me voor te bereiden op de taak… Om te zorgen dat de onderzoeker voorbereid was op de taak… Om voorbereid te zijn op de taak…

Uitleg eerste persoon enkelvoud (ik)

‘Ik’ is een persoonlijk voornaamwoord, net als ‘jij’ en ‘wij’. Het is de eerste persoon enkelvoud. Er zijn nog enkele andere vormen van de eerste persoon enkelvoud die je in de meeste gevallen het best kan aanpassen in academische teksten die je schrijft.

Vormen van de eerste persoon enkelvoud
  • Ik
  • Mij/me
  • Mezelf/mijzelf
  • Mijn

Een manier om de ik-vorm te vermijden maar wel over jezelf te spreken, is door ‘de onderzoeker’ te schrijven als je jezelf wil aanduiden. Hoewel dit niet fout is, kan het gekunsteld aandoen. Daarom gaat de voorkeur in dit geval uit naar de lijdende vorm.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

  • Academisch taalgebruik
  • Onduidelijke zinnen
  • Grammaticale fouten
  • Interpunctie
  • Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Tweede persoon enkelvoud en meervoud (jij, u en jullie)

Wanneer je de reacties in acht neemt… = fout.

Waarom wordt ‘je’ hier afgeraden?

Vormen van ‘jij’ en ‘jullie’ mogen niet gebruikt worden in academische teksten omdat je de lezer vrijwel nooit mag aanspreken. Alleen in het voorwoord van een scriptie mag dat. Daar gebruik je alleen ‘u’.

Ook ‘je’ als alternatief voor ‘men’ wordt afgeraden omdat dit tot spreektaal gerekend kan worden.

Vormen van ‘jij’, ‘u’ en ‘jullie’ herkennen

Met jij-vorm Zonder jij-vorm
Om jou duidelijk te maken in hoeverre de verwachting uitkwam… Om duidelijk te maken in hoeverre de verwachting uitkwam…
In de interviews kun je meer lezen over de rol van de vertrouwenspersoon. In de interviews is meer te lezen over de rol van de vertrouwenspersoon.
In figuur 2 ziet u dat… In figuur 2 is te zien dat…
Als jullie zien op welke manier dit gebeurd is… Als duidelijk wordt op welke manier dit gebeurd is…
Jouw reactie als respondent werd opgenomen. De reactie van de respondent werd opgenomen.

Vormen van ‘jij’, ‘u’ en ‘jullie’ voorkomen

Zodra een vorm van ‘jij’, ‘u’ of ‘jullie in de tekst staat, kun je de zin het beste aanpassen.

Dat kun je doen door de lijdende vorm te gebruiken of de zin te herschrijven, zodat het persoonlijke voornaamwoord niet meer voorkomt.

Een manier om dat te doen is de IS-AV-constructie te gebruiken.

Met tweede persoon ev/mv Lijdende vorm Goed alternatief
Het resultaat heb je gezien in de vorige paragraaf. Het resultaat is aan bod gekomen in de vorige paragraaf. De onderzoeker heeft het resultaat besproken in de vorige paragraaf.
In Bijlage 2 kun jij de interviewverslagen vinden. In Bijlage 2 zijn de interviewverslagen weergegeven. In Bijlage 2 staan de interviewverslagen.
Je leest in dit hoofdstuk over de onderzoeksmethoden. In dit hoofdstuk worden de onderzoeksmethoden besproken. Dit hoofdstuk bespreekt de onderzoeksmethoden.
Zoals jullie hebben kunnen zien in hoofdstuk 3, is… Zoals duidelijk is geworden in hoofdstuk 3, is… Zoals bleek in hoofdstuk 3, is…
Het RIVM raadt aan op de warmste dagen een hoed te dragen om jezelf te beschermen tegen een zonnesteek. Het RIVM raadt aan op de warmste dagen een hoed te dragen zodat men beschermd is tegen een zonnesteek. Het RIVM raadt aan op de warmste dagen een hoed te dragen ter bescherming tegen een zonnesteek.

Uitleg ‘jij’, ‘u’ en ‘jullie’

Net als vormen van ‘u’, de beleefde aanspreekvorm, mogen ‘jij’ en ‘jullie’ over het algemeen niet gebruikt worden in academische teksten. Alleen in een voorwoord mag je de lezer een enkele keer aanspreken. Dit doe je meestal alleen in de eerste en laatste zin van het voorwoord.

Vormen van de tweede persoon die voorkomen moeten worden
  • Jij/je
  • Jou
  • Jouw/jouwe
  • Jezelf/jouzelf
  • U/uw
  • Uzelf
  • Jullie

‘Je’ als synoniem voor ‘men’

Het algemeen gebruik van het woord ‘je’ kun je het beste vermijden, net als het gebruik van ‘men’. Dat doe je door te noemen naar wie of wat hiermee verwezen wordt.

Soms is dat lastig, bijvoorbeeld als niet bekend of relevant is naar wie ‘je’ of ‘men’ verwijst. Dan is het gebruik van deze woorden niet verboden, maar wel af te raden.

Een goed alternatief is om de zin te herschrijven. Kijk bijvoorbeeld of je de lijdende vorm kunt gebruiken om ‘je’ of ‘men’ te voorkomen.

Voorbeelden van ‘je’ of ‘men’ Alternatief
Om te berekenen hoeveel mankracht je daarvoor nodig hebt Om te berekenen hoeveel mankracht daarvoor nodig is
Het is van belang dat de overheid interventies doet. Dan kan je ervan uitgaan dat je veiligheid gewaarborgd is. Het is van belang dat de overheid interventies doet. Dan kunnen burgers ervan uitgaan dat hun veiligheid gewaarborgd is.
Goed onderwijs is essentieel voor de samenleving. Het is dus begrijpelijk dat men verschillende instrumenten moet gebruiken om toezicht te houden. Goed onderwijs is essentieel voor de samenleving. Het is dus begrijpelijk dat de onderwijsinspectie verschillende instrumenten moet gebruiken om toezicht te houden.
Op dit moment heeft men geen duidelijke procedure voor het terugsturen van pakketjes. Op dit moment heeft bedrijf X geen duidelijke procedure voor het terugsturen van pakketjes.

Eerste persoon meervoud (wij)

We zien in dit voorbeeld dat… = meestal fout.

Waarom wordt ‘we’ afgeraden?

Net als de ik-vorm kun je de wij-vorm het best vermijden in de meeste academische teksten, behalve als je hier toestemming voor hebt gekregen.

In dat laatste geval kun je het gebruiken als je daadwerkelijk samen met iemand anders de tekst hebt geschreven of een bepaald (deel van een) onderzoek hebt uitgevoerd.

De eerste persoon meervoud voorkomen in je scriptie

Een veelvoorkomend voorbeeld van de wij-vorm is als deze gebruikt wordt om een algemene groep aan te duiden waar de schrijver onderdeel van uitmaakt, zoals de Nederlanders. Dit moet altijd aangepast worden in academische teksten.

Dit kun je doen door te benoemen naar wie met ‘wij’ wordt verwezen of door de lijdende vorm te gebruiken.

Met wij-vorm Zonder wij-vorm
We zien in de praktijk dat de handhaving onmogelijk is. In de praktijk is de handhaving onmogelijk.
In hoofdstuk 3 hebben we geconcludeerd dat… In hoofdstuk 3 is geconcludeerd dat…
Nederland was het eerste land dat het homohuwelijk toestond. Wij zijn vaak toleranter wat dit onderwerp betreft dan niet-Westerse mensen. Nederland was het eerste land dat het homohuwelijk toestond. Nederlanders zijn vaak toleranter over dit onderwerp dan niet-Westerse mensen.
Smit (2018) stelt dat ons besef van tijd veelal verandert tijdens vakantieperiodes. Smit (2018) stelt dat het besef van tijd van de meeste mensen verandert tijdens vakantieperiodes.

Uitleg ‘wij’

Omdat de wij-vorm als informeel gezien wordt, kun je deze het best vermijden. Sommige opleidingen staan het toe om de wij-vorm te gebruiken om naar de onderzoekers zelf te verwijzen, maar Scribbr geeft de voorkeur aan alternatieven.

Vormen van de eerste persoon meervoud
  • wij/we
  • ons/onze
  • onszelf

Wie helpt jou met nakijken?

Betrouwbare hulptroepen vinden is niet makkelijk...

  • Familie
  • Vrienden
  • Studiegenoten
  • Scribbr

We staan altijd voor je klaar

Derde persoon enkelvoud en meervoud (hij, zij, het en zij)

De organisatie stond voor een lastige beslissing. Na een maand gaf ze uitsluitsel. = goed.

Waarom kan de derde persoon wel?

De enige persoonlijke voornaamwoorden die breed gebruikt mogen worden in academische teksten zijn ‘hij’, ‘zij’, ‘het’ en ‘zij’ (voor meervoud). Waar ‘ik’ en ‘jij’ vaak zorgen voor een te informele of subjectieve toon, is dat niet zo bij de derde persoon.

In het voorbeeld verwijst ‘ze’ terug naar ‘de organisatie’. Omdat ‘organisatie’ een vrouwelijk woord is, wordt het vrouwelijke ‘ze’ gebruikt. Het verwijswoord moet altijd corresponderen met het geslacht van het zelfstandig naamwoord.

Waar je ook mee moet oppassen is het voorkomen van onduidelijke verwijzingen. Zodra niet duidelijk is waar ‘hij’, ‘zij’ of ‘het’ naar verwijst, is een verwijzing niet helder en moet je deze verduidelijken.

Derde persoon herkennen

Voorbeelden derde persoon ev/mv
De leden van de groep zijn flexibel. Ze werken pas net op deze wijze.
De directrice vond dat de processen te log waren. Ze wilde vernieuwing.
De klant retourneerde het product, omdat het defect was.
De manager nam contact op. Hij gaf aan dat hij het belangrijk vond dat hij op de hoogte gehouden wordt.
Vormen van de derde persoon die zijn toegestaan in academische teksten
  • Hij/hem/zijn
  • Hemzelf
  • Zij/haar/haarzelf
  • Het
  • Zij/ze
  • Hun/hunzelf

Veelgestelde vragen

Mag je de ik-, jij- of wij-vorm gebruiken in scripties?

In veel academische teksten mogen de ik-, jij- en wij-vorm niet gebruikt worden. Vaak mag dit wel in:

Hoe voorkom je de ik- en wij-vorm in een scriptie?

Een handige manier om de ik-vorm te voorkomen, is de lijdende vorm gebruiken. Een overdaad aan de lijdende vorm kan teksten echter minder goed leesbaar maken, dus probeer te variëren tussen de lijdende en actieve vorm.

In de actieve vorm wordt het onderwerp van de zin genoemd; in de lijdende vorm wordt dat juist achterwege gelaten.

  • Het stappenplan heb ik uitgebreid uiteengezet.
  • Het stappenplan is uitgebreid uiteengezet.
Mag je het woordje “men” gebruiken in scripties?

Het algemeen gebruik van het woord “je” kun je het beste vermijden, net als het gebruik van “men”. Dat doe je door te noemen naar wie of wat hiermee verwezen wordt.

Het gebruik van men wordt vaak gezien als spreektaal, en kan zorgen voor verwarring (want wie is “men”?).

Soms is dat lastig, bijvoorbeeld als niet bekend of relevant is naar wie “je” of “men” verwijst. Dan is het gebruik van deze woorden niet verboden, maar wel af te raden.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Vleeshouwers, L. (2021, 26 oktober). Ik, jij en wij in je scriptie. Scribbr. Geraadpleegd op 18 maart 2024, van https://www.scribbr.nl/academische-stijlregels/gebruik-van-de-ik-vorm-scripties/

Wat vind jij van dit artikel?
Lucy Vleeshouwers

Lucy is de Nederlandse Kwaliteitsmanager van Scribbr. Na een paar jaar Scribbr-editor te zijn geweest, was het tijd voor meer. Sindsdien helpt ze studenten en editors met het schrijven en nakijken van academische teksten.