Nogal een ding: vaag taalgebruik voorkomen
In academische teksten moet je zo precies mogelijk schrijven zodat de tekst wetenschappelijk, objectief en duidelijk is en niet op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden.
Leer daarom vaag taalgebruik herkennen en schrap het wanneer je het tegenkomt.
| Soort vaag taalgebruik | Vaag | Helder |
|---|---|---|
| Vage aanduiding van hoeveelheid | Er zijn enige antwoorden binnengekomen. | Er zijn vijf antwoorden binnengekomen. |
| Vage aanduiding van tijd | Toen werden berichten direct beantwoord. | Tijdens de crisissituatie werden berichten direct beantwoord. |
| Vage aanduiding van plaats | Het antwoord is onderaan te vinden. | Het antwoord is te vinden in Bijlage B. |
| Onnauwkeurige woorden | Om de deelvraag te kunnen beantwoorden, wordt het een en ander onderzocht. | Om de deelvraag te beantwoorden, worden de volgende theorieën onderzocht: […]. |
Vage aanduiding van hoeveelheid
Waarom kun je ‘enkele’ beter niet gebruiken?
Laat zo weinig mogelijk ruimte voor een kritische lezer om te vragen: ‘Hoeveel respondenten waren dat? Over welke respondenten gaat het?’. In plaats van ‘enkele’ kun je altijd beter het precieze aantal respondenten benoemen.
Als je alleen wilt aangeven dat ‘enkele’ weinig is, kun je opschrijven hoeveel respondenten van de totale populatie zijn bevraagd.
Vage aanduidingen van hoeveelheid herkennen
| Vaag | Helder |
|---|---|
| Volgens enkele auteurs is een gebrek aan aandacht het centrale probleem. | Volgens Koekoek (2017) en Koopman (2016) is een gebrek aan aandacht het centrale probleem. |
| Talrijke theorieën zijn onder de loep genomen. | De volgende theorieën zijn onder de loep genomen: […]. |
| Er zijn nauwelijks antwoorden gekomen op de enquête. Het was minder dan verwacht. | Er zijn 22 ingevulde enquêtes teruggekomen. Dat was minder dan verwacht. |
| Het gebruik van mobiele telefoons in de klas is met 70% toegenomen in de afgelopen vijf jaar. Het gebruik van iPads is een beetje toegenomen. | Het gebruik van mobiele telefoons in de klas is met 70% toegenomen in de afgelopen vijf jaar. Het gebruik van iPads is met 12% toegenomen (Friesen, 2018). |
Vage aanduidingen van hoeveelheid voorkomen
Zodra het mogelijk is een precieze hoeveelheid te noemen of aan te geven waarnaar of naar wie je verwijst, moet je dit altijd doen.
Bij twijfel of een aanduiding van hoeveelheid vaag is, kijk of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Hoeveel…?’ of ‘Welke…?’. Ga vervolgens na of je preciezer kunt zijn, of bekijk de vage scriptiewoorden die je moet vermijden.
| Vaag | Hoeveel/Welke…? | Helder |
|---|---|---|
| Vervolgens zijn veel vragen gesteld om de bezoekersintentie te achterhalen. | Hoeveel vragen zijn gesteld? | Vervolgens zijn tien vragen gesteld om de bezoekersintentie te achterhalen. |
| Er zijn wat aanpassingen gedaan voor de consistentie. | Welke aanpassingen zijn gedaan? | De volgende aanpassingen zijn gedaan voor de consistentie: […]. |
| Een paar factoren zijn van invloed op de kansen van starters op de woningmarkt. Deze factoren zijn onderzocht. | Welke factoren zijn van invloed? | Stijgende huizenprijzen, afnemende huizenverkopen en te weinig nieuwbouw zijn van invloed op de kansen van starters op de woningmarkt. Deze factoren zijn onderzocht. |
| Aardig wat nieuwe medewerkers zijn aangenomen. | Hoeveel nieuwe medewerkers? | Vier nieuwe medewerkers zijn aangenomen. |
Vage aanduiding van tijd
Waarom kun je ‘toen’ hier beter niet gebruiken?
Als je niet precies benoemt naar welk moment je verwijst, is ‘toen’ een vage aanduiding. De lezer vraagt zich dan af welk moment bedoeld wordt.
Er zijn drie opties om de zin aan te passen, afhankelijk van wat je wil zeggen:
- Als je wil benadrukken wanneer iets gebeurd is: precieze datum noemen.
- Als het niet uitmaakt wanneer iets gebeurd is: ‘toen’ weglaten.
- Als je ‘toen’ als synoniem voor ‘vervolgens’ gebruikt: ‘vervolgens’ gebruiken.
Vage aanduidingen van tijd herkennen
| Vaag | Helder |
|---|---|
| Te zijner tijd wordt een vervolgonderzoek gestart. | In januari 2021 wordt een vervolgonderzoek gestart. |
| Voorheen konden ziekenhuizen niet failliet gaan. | Voor de introductie van het huidige zorgstelsel in 2006 konden ziekenhuizen niet failliet gaan. |
| Op een bepaald moment werden de regels voor schriftelijke communicatie aangescherpt. | In oktober 2018 werden de regels voor schriftelijke communicatie aangescherpt. |
Vage aanduidingen van tijd voorkomen
Als je twijfelt of een tijdsaanduiding vaag is, vraag je dan af of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Wanneer is dat gebeurd?’.
Ga vervolgens na of je een jaartal of een datum kunt achterhalen. Dat hoeft alleen wanneer het relevant is om een precieze tijdsaanduiding te noemen.
| Precieze datum of jaartal opschrijven | Waarom? | Dus… |
|---|---|---|
| Na een jarenlang verbod werd de consumptie van alcohol op een gegeven moment weer toegestaan in de Verenigde Staten. Dat moment was een keerpunt voor ‘moonshiners’. | Het gaat over een specifiek moment dat benadrukt wordt. | Na een jarenlang verbod werd de consumptie van alcohol in 1933 weer toegestaan in de Verenigde Staten. Dat moment was een keerpunt voor ‘moonshiners’. |
| Ik wens u veel leesplezier.
Leon Smits 2021 |
Aan het eind van het voorwoord volgen altijd de plaats en datum | Ik wens u veel leesplezier.
Leon Smits Utrecht, 19 december 2021 |
| Op een zekere dag vinden verkiezingen voor de Tweede kamer plaats. Dan kan een nieuw kabinet gevormd worden. | Het gaat over een specifiek moment dat benadrukt wordt. | Op 17 maart 2021 vinden verkiezingen voor de Tweede kamer plaats. Dan kan een nieuw kabinet gevormd worden. |
| Deelvragen:
– Welke procedure hanteert de woningbouwvereniging op een zeker moment als er sprake is van overlast? – Op welke manier verschilt de huidige procedure van de vorige? |
De tijdsaanduiding is relevant voor je onderzoeksopzet. | Deelvragen:
– Welke procedure hanteert de woningbouwvereniging op dit moment als er sprake is van overlast? – Op welke manier verschilt de huidige procedure van de vorige? |
Tijdsaanduiding niet relevant
Er zijn ook plekken in de tekst waar het niet relevant is om een tijdsaanduiding te noemen.
| Tijdsaanduiding niet relevant | Waarom? | Dus… |
|---|---|---|
| Eerst wordt het theoretisch kader besproken. Daarna volgt de methode. | In structurerende zinnen die een chronologie aangeven, hoef je het moment niet te specificeren. | Eerst wordt het theoretisch kader besproken. Daarna volgt de methode. |
| Voorheen konden klanten niet via zelfscankassa’s afrekenen. In 2017 rekenden 60% van de klanten van AH to go al zonder tussenkomst van een medewerker af. | Als een tijdsaanduiding alleen dient om een contrast aan te geven met de huidige situatie, hoef je deze niet te specificeren. | Voorheen konden klanten niet via zelfscankassa’s afrekenen. In 2017 rekenden 60% van de klanten van AH to go al zonder tussenkomst van een medewerker af. |
| De semigestructureerde interviews werden op locatie afgenomen. Van tevoren is een aantal vragen opgesteld. | Als je alleen de chronologie van gebeurtenissen wil aangeven, hoef je de tijdsaanduiding niet te specificeren. | De semigestructureerde interviews werden op locatie afgenomen. Van tevoren is een aantal vragen opgesteld. |
| Op basis van de aanbevelingen kan later een vervolgonderzoek worden uitgevoerd. | Het moment van vervolgonderzoek is hier niet belangrijk. Het gaat erom dat het uitgevoerd kan worden. | Op basis van de aanbevelingen kan later een vervolgonderzoek worden uitgevoerd. |
Vage aanduidingen van plaats
Waarom is dit vaag?
De lezer weet nu niet waar hij de interviewverslagen kan vinden. Door specifiek te vermelden in welke bijlage ze staan (en op welke pagina), weet de lezer precies waar hij moet zoeken.
Vage aanduidingen van plaats herkennen
| Vaag | Helder |
|---|---|
| In de tabel op de volgende pagina zijn de resultaten weergegeven. | In Tabel 5 zijn de resultaten weergegeven. |
| Daar staat een overzicht van afkortingen. | In de afkortingenlijst op pagina 7 staat een overzicht. |
| De Efteling wil ergens uitbreiden, waardoor omwonenden protesteren. | De Efteling wil uitbreiden aan de noordzijde van het huidige park, waardoor omwonenden protesteren. |
Vage aanduidingen van plaats voorkomen
Als je twijfelt of een plaatsaanduiding vaag is, vraag je dan af of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Waar…?’.
Ga vervolgens na of je een precieze plek kunt noemen.
| Vaag | Waar…? | Helder |
|---|---|---|
| Later in deze scriptie wordt deelvraag 2 beantwoord. | Waar wordt deelvraag 2 beantwoord? | In Paragraaf 6.2 wordt deelvraag 2 beantwoord. |
| Het resultaat staat in een hoofdstuk. | Waar staat het resultaat precies? | Het resultaat staat in Hoofdstuk 4. |
| Vanwege zeespiegelstijging zijn de bewoners elders gaan wonen. | Waar zijn de bewoners gaan wonen? | Vanwege zeespiegelstijging zijn de bewoners in Nieuw-Zeeland gaan wonen. |
| Op een bepaalde plek zijn sporen gevonden van de als uitgestorven beschouwde kwastvinnige vis. | Waar zijn sporen gevonden? | In de West-Indische oceaan zijn sporen gevonden van de als uitgestorven beschouwde kwastvinnige vis. |
Onnauwkeurige woorden
Waarom kun je ‘allerlei’ beter niet gebruiken?
‘Allerlei’ kan naar van alles verwijzen. Beter is om te vermelden welke cijfers precies zijn onderzocht.
De juiste bronvermelding is daarbij vaak essentieel.
Onnauwkeurige woorden herkennen
| Vaag | Helder |
|---|---|
| Toen hebben zo’n tachtig critici hun mening gegeven. | Toen hebben 79 critici hun mening gegeven (Jonker, 2017). |
| Om bepaalde resultaten te verkrijgen voor de beantwoording van deelvraag 1… | Om de benodigde resultaten te verkrijgen voor de beantwoording van deelvraag 1… |
| Het was een enigszins complex vraagstuk om op te lossen. | Het was een complex vraagstuk om op te lossen. |
Onnauwkeurige woorden voorkomen
Bij onnauwkeurige woorden geldt dezelfde ezelsbrug als bij vage aanduidingen van tijd, plaats of hoeveelheid: ga na of een kritische lezer kan vragen waarom, wanneer, hoe of waar de handeling heeft plaatsgevonden
Sommige woorden kun je helemaal weglaten. Dit gaat om woorden die een gradatie aangeven. Woorden als ‘ietwat’, ‘tamelijk’ en ‘behoorlijk’ kun je vaak direct schrappen zonder dat de betekenis noemenswaardig verandert.
| Vaag | Verwijderen of aanpassen? | Helder |
|---|---|---|
| Het was ietwat lastig om de deadline te halen. | Verwijderen: ‘ietwat’ voegt hier niets toe. | Het was lastig om de deadline te halen. |
| Ongeveer een maand later was de zaak opgelost. | Aanpassen: precieze tijdsaanduiding noemen indien mogelijk | Vier weken later was de zaak opgelost. |
| Sommige veranderingen hebben weinig invloed op de bedrijfsresultaten. | Aanpassen: precieze veranderingen noemen | De volgende veranderingen hebben weinig invloed op de bedrijfsresultaten: […]. |
| Het vraagstuk was behoorlijk complex. | Verwijderen: ‘behoorlijk’ is vaag en voegt hier niets toe. | Het vraagstuk was complex. |
Wanneer mag je wel vage aanduidingen gebruiken?
Het is niet altijd mogelijk of noodzakelijk om precieze formuleringen te gebruiken. Soms zijn cijfers of data niet beschikbaar. Ook kan het zijn dat het niet relevant is wanneer of hoe vaak een gebeurtenis heeft plaatsgevonden.
In die gevallen mag je sommige vage woorden gebruiken.
Wees daarnaast voorzichtig met subjectieve woorden, zoals ‘goed’ en ‘slecht’. Deze zijn meestal niet toegestaan in academische teksten.
Teksten en hoofdstukken waarin je vage woorden mag gebruiken
In een voorwoord en inleiding van een scriptie, in reflectieverslagen en stageverslagen en in essays mag je woorden als ‘veel’, ‘vaak’ en ‘weinig’ of ‘zelden’ gebruiken. Deze woorden gebruik je om aan te geven dat iets in het algemeen vaak of juist niet gebeurt.
Ook ‘circa’ kan altijd als je niet precies weet wat de hoeveelheid was – maar beter is om aan te geven dat het getal tussen X en Y zat.
In de bespreking van onderzoeksresultaten is het beter om deze termen niet te gebruiken.
| Vage woorden gebruiken wanneer een precies alternatief onnodig of onbeschikbaar is | Voorbeeld |
|---|---|
| Veel | Veel bedrijven weten weinig over het bereiken van een oudere doelgroep. |
| De meeste | Op de meeste websites kunnen bezoekers een opmerking plaatsen. |
| Weinig | Volgens Gahan (2016) wordt er weinig aandacht besteed aan wat goed onderwijs is. |
| Een deel van | Op het mbo moeten studenten tijdens een deel van hun opleiding ook stage lopen. |
| Circa | Het bedrijf is in 1989 opgericht en heeft momenteel circa 168 fte. |
| Vaak | Co-creatie gebeurt vaak op social media. |
| Soms | Hoewel de ziekte vaak in de kindertijd voorkomt, kan deze zich soms ook pas op latere leeftijd openbaren. |
Verboden vage woorden
Sommige woorden mag je nooit gebruiken omdat ze te vaag of informeel zijn voor academische teksten.
| Verboden vaag woord | Goed alternatief |
|---|---|
| Een beetje | Enigszins |
| Ietwat | Enigszins |
| Zowat | Ongeveer, circa |
| Zo’n | Ongeveer, circa |
| Ding | Zaak, geval, feit, factor |
| Iets | – |
| Het een en ander | – |
Vage scriptiewoorden
| Vage scriptiewoorden |
|---|
| Nauwelijks |
| Weinig |
| Een beetje |
| Ietwat |
| Enigszins |
| Tamelijk |
| Behoorlijk |
| Veel |
| Nogal |
| Vaak |
| Doorgaans |
| Later |
| Te zijner tijd |
| Sommige |
| Bepaalde |
| Allerlei |
| Ongeveer |
| Ergens |
| In zekere zin |
| Tot op zekere hoogte |
| Zo’n |
| Om en nabij |
| Het een en ander |
| Iets |
| Ding |
Veelgestelde vragen
- Waarom moet je vaag taalgebruik in een scriptie voorkomen?
-
In academische teksten moet je zo precies mogelijk schrijven zodat de tekst wetenschappelijk, objectief en duidelijk is en niet op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden. Andere onderzoekers moeten op basis van jouw verslaglegging een onderzoek kunnen repliceren.
Leer daarom vaag taalgebruik herkennen en schrap het wanneer je het tegenkomt.
- Waarom moet je het woordje “enkele” voorkomen in scripties?
-
Als je het woordje “enkele” gebruikt, is meestal sprake van vaag taalgebruik.
Het is belangrijk om zo weinig mogelijk ruimte over te laten voor een kritische lezer om te vragen: “Hoeveel respondenten waren dat? Over welke respondenten gaat het?”. In plaats van “enkele” kun je altijd beter het precieze aantal noemen.
- Mag je het woordje “men” gebruiken in scripties?
-
Het algemeen gebruik van het woord “je” kun je het beste vermijden, net als het gebruik van “men”. Dat doe je door te noemen naar wie of wat hiermee verwezen wordt.
Het gebruik van men wordt vaak gezien als spreektaal, en kan zorgen voor verwarring (want wie is “men”?).
Soms is dat lastig, bijvoorbeeld als niet bekend of relevant is naar wie “je” of “men” verwijst. Dan is het gebruik van deze woorden niet verboden, maar wel af te raden.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Vleeshouwers, L. (2021, 26 oktober). Nogal een ding: vaag taalgebruik voorkomen. Scribbr. Geraadpleegd op 9 december 2024, van https://www.scribbr.nl/academische-stijlregels/vaag-taalgebruik-voorkomen/
