Verschil probleemstelling, doelstelling & hoofdvraag in je scriptie

In je scriptie is het belangrijk om het verschil tussen de probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag duidelijk te maken.

De begrippen probleemstelling, hoofdvraag, centrale onderzoeksvraag en doelstelling worden vaak door elkaar gehaald. Dit komt doordat hogescholen en universiteiten niet eenduidig zijn over de definities van de begrippen:

• Je probleemstelling beschrijft het probleem dat onderzocht wordt.
• De doelstelling geeft kort aan waar het onderzoek inzicht in gaat verkrijgen.
• De hoofdvraag (of centrale onderzoeksvraag) is de vraag met betrekking tot het probleem waarop je scriptie een antwoord geeft.

De probleemstelling en doelstelling vloeien voort uit je probleemanalyse. Vanuit de probleemstelling en doelstelling kun je vervolgens de hoofd- en deelvragen formuleren.

Je presenteert je probleemstelling, doelstelling en onderzoeksvragen eerst in je onderzoeksplan (i.e., plan van aanpak (hbo) of onderzoeksvoorstel (wo)) en vervolgens opnieuw in de inleiding en kort in de samenvatting van je scriptie.

Bekijk voorbeelden

Verband tussen de probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Verschil tussen probleemstelling en doelstelling

Je probleemstelling is een korte introductie (één zin tot een beknopte paragraaf) tot de kern van het probleem. Met je probleemstelling stuur je aan op een onderzoeksdoel (i.e., waarin je meer inzicht in wilt verkrijgen). In het kort:

• Probleemstelling: Hierin beschrijf je het probleem dat je gaat onderzoeken.
• Doelstelling: Hiermee geef je aan waarin je meer inzicht wil geven.

Op basis van het inzicht en de kennis die je met je onderzoek verkrijgt, kun je vervolgens aanbevelingen en/of een adviesrapport opstellen als je je onderzoek schrijft voor een opdrachtgever.

Verschil tussen de probleemstelling en hoofdvraag

Veel onderwijsinstellingen halen de begrippen probleemstelling en hoofdvraag door elkaar. Zorg er dus eerst altijd voor dat je over hetzelfde spreekt wanneer je contact hebt met je begeleider.

Mocht jouw universiteit of hogeschool bijvoorbeeld de probleemstelling als een vraag formuleren, dan betekent dit eigenlijk dat zij met de probleemstelling de hoofdvraag bedoelen.

Je probleemstelling is echter niet hetzelfde als je hoofdvraag (ook wel de centrale onderzoeksvraag genoemd). Je probleemstelling leidt tot je hoofdvraag. Het verschil is als volgt:

• Probleemstelling: Hierin beschrijf je het probleem dat je gaat onderzoeken.
• Hoofdvraag: Hiermee geef je aan op welke exacte vraag in relatie tot het probleem je met jouw onderzoek een antwoord gaat geven.

Zo kunnen er zelfs verschillende hoofdvragen geformuleerd worden op basis van een en dezelfde probleemstelling.

Voorbeelden van goede probleemstellingen, doelstellingen en hoofdvragen

Hieronder worden drie voorbeelden gegeven van een combinatie van een probleemstelling, doelstelling en hoofdvraag.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Veelgestelde vragen

Wat is een probleemstelling?

In de probleemstelling geef je aan welk probleem of vraagstuk moet worden onderzocht. De probleemstelling is een bondige en concrete weergave van je probleem, die je afleidt uit je probleemanalyse.

Je probleemstelling wordt vaak opgenomen in de introductie (inleiding) van je scriptie. Eventueel kun je hiervoor een aparte paragraaf gebruiken. Ook komt deze stelling kort terug in je samenvatting.

Je baseert je doelstelling en hoofdvraag op basis van je probleemstelling.

Wat is een doelstelling?

Op basis van je probleemanalyse en probleemstelling formuleer je een doelstelling waarmee je aangeeft wat je met het onderzoek wilt bereiken.

Zo kan je doelstelling voor je scriptie onder andere gericht zijn op:

• wat de oorzaken zijn van een probleem;
• wat de gevolgen zijn van een probleem;
• hoe het probleem in verband staat met een ander fenomeen;
• wat een negatieve of positieve invloed heeft op het probleem;
• waarmee het probleem mogelijk voorkomen kan worden;
• hoe het probleem in verband staat met interne en externe factoren.

Wat is een hoofdvraag?

De hoofdvraag is de centrale onderzoeksvraag van je scriptie. Deze stel je op met behulp van de probleemstelling die je weer met behulp van de probleemanalyse hebt opgesteld.

Je beantwoordt de hoofdvraag met behulp van deelvragen of hypothesen, zodat je stap voor stap een antwoord kunt formuleren.

Hoeveel deelvragen moet je opstellen?

Er is geen vast aantal deelvragen dat je moet opstellen. Wel is het zo dat hoe complexer je onderwerp is, hoe meer deelvragen je nodig zult hebben. Probeer je te beperken tot 4 à 5 deelvragen.

Als je er (veel) meer nodig hebt, moet je wellicht je hoofdvraag vereenvoudigen of beter afbakenen.

Hoe maak je een goede probleemstelling?

Een goede probleemstelling is bondig, concreet en:

• Plaatst het probleem binnen de juiste context
• Beschrijft precies waar het onderzoek over gaat (bakent af)
• Toont de relevantie van het probleem aan
• Stuurt aan naar het doel van het onderzoek

Het is verstandig om je probleemstelling te baseren op een probleemanalyse of oriëntatie tijdens je vooronderzoek.