Visgraatmodel voor de probleemanalyse in je scriptie
Met het visgraatmodel kun je een probleem of incident ontrafelen.
Het visgraatdiagram (ook Ishikawa-diagram genoemd) kun je gebruiken voor je probleemanalyse. Het diagram is vooral handig wanneer je moeite hebt om de probleemstelling en doelstelling goed te definiëren.
Opbouw van het visgraatmodel
Een visgraat bestaat uit assen die de oorzaken met het probleem verbinden.
Met behulp van het visgraatmodel deel je het probleem in bij:
- primaire oorzaken (weergegeven met een pijltje op een hoofdas)
- secundaire oorzaken (weergegeven met een pijltje op een zij-as)
Bekijk en download het visgraatdiagram
Wil je het visgraatdiagram downloaden? Log dan in met een Google-account. De download is helemaal gratis. Doe er je voordeel mee! :-)
De oorzaken kun je categoriseren. De standaardcategorieën zijn:
- Machines: oorzaken gelegen in het functioneren van machines of installaties.
- Methoden: oorzaken gelegen in de werkmethode, procedures.
- Mensen: oorzaken waaraan het menselijk handelen ten grondslag ligt.
- Materialen: oorzaken gelegen in gebruikte materialen, hulpstoffen of gereedschappen.
- Milieu: oorzaken gelegen in de omgeving zoals locatie, tijd, temperatuur, cultuur.
- Management: oorzaken gelegen in het management.
Je kunt ook van de standaardcategorieën afwijken en een andere indeling kiezen. Zo zou je bijvoorbeeld voor het 7S-model van McKinsey kunnen gaan: strategie, structuur, systemen, stijl, staff (personeel), skills (vaardigheden) en shared values (waarden).
Voorbeeld probleemanalyse met visgraatmodel
Je opdrachtgever Beton B.V. heeft een fabriek in het zuiden van het land. In de fabriek wordt met de grondstoffen gewerkt die nodig zijn om beton te maken. Het is zwaar werk en uit de laatste cijfers is gebleken dat er relatief veel bedrijfsongevallen zijn.
Jij wilt nu in kaart brengen welke oorzaken hieraan ten grondslag liggen en gebruikt het visgraatmodel om dit helder in kaart te brengen. Nadat je de oorzaken in kaart hebt gebracht, kun je de probleemstelling gaan opstellen.
Het probleem binnen het visgraatdiagram is: Veel bedrijfsongevallen.
Uit de brainstormsessie met de vertegenwoordiger van het personeel van de fabriek bleken de volgende oorzaken:
Mensen
- Primaire oorzaak: Personeel is onvoldoende getraind.
- Secundaire oorzaak: Er wordt veel gewerkt met uitzendkrachten.
Machines
- Primaire oorzaak: Oud materiaal
- Secundaire oorzaak: Doordat de klimaatomstandigheden in de fabriek niet goed zijn geregeld, slijten machines sneller dan verwacht.
Methoden
- Primaire oorzaak: Onderbezetting op de werkvloer.
- Secundaire oorzaak: Slechte roostering.
Nu je drie primaire oorzaken in beeld hebt ga je een keuze maken. Je wilt je graag gaan toespitsen op directe personeelszaken. In overleg met je opdrachtgever ga je voor de categorieën Mensen en Methoden. Je kunt nu dit vooronderzoek goed gebruiken om de aanleiding, achtergrond en afbakening van de probleemanalyse te bepalen.
Hierna stel je als probleemstelling op: Bij Beton B.V. zijn relatief veel bedrijfsongevallen doordat personeel onvoldoende is getraind en er onderbezetting is op de werkvloer. Beton B.V. weet op dit moment niet hoe dit verholpen kan worden.
Stappenplan brainstormsessie
- Gebruik het visgraatmodel.
- Zet aan de ‘kop’ welk probleem je gaat analyseren.
- Zet op de assen de categorieën.
- Nodig mensen uit om deel te nemen aan een brainstormsessie die iets te maken hebben met het probleem (overleg daarover met je opdrachtgever).
- Vraag de deelnemers na te denken waardoor het probleem wordt veroorzaakt.
- Laat de deelnemers om de beurt een mogelijke oorzaak voor het probleem opnoemen en aangeven in welke categorie de mogelijke oorzaak thuishoort; vraag je altijd af of de oorzaak het probleem veroorzaakt (dus oorzaak-gevolg). Zo niet, dan hoort deze oorzaak niet in dit diagram thuis.
- Vermeld de mogelijke oorzaak. Elke genoemde mogelijke oorzaak wordt opgenomen in het visgraatdiagram. Als het een secundaire oorzaak betreft maak je er een zij-as bij.
- Ga door met je ronde langs de deelnemers totdat er geen nieuwe oorzaken meer worden aangedragen.
- Check je diagram: als het verband tussen oorzaak en gevolg duidelijk is voor elk verbindingspunt van de assen hoort de oorzaak niet in het diagram thuis. Start vanuit de eindpunten.
- Check je diagram: een diagram met weinig graten kan duiden op een minder goede analyse (o.a. door onvoldoende kennis van het onderzochte probleem).
- Bepaal samen met de deelnemers welke oorzaken het meeste effect hebben. Voorbeeldvraag: ‘Als we deze oorzaak wegnemen, is het probleem dan (grotendeels) opgelost?’
- Bepaal samen met je opdrachtgever welke oorzaken je aan gaat pakken binnen de scope van je opdracht.
Als je de deelnemers niet in een groep bij elkaar kunt krijgen, kun je ook gebruikmaken van interviews.
Voorbeeld scriptie met het Visgraatmodel
Opleiding: Verpleegkundige
Instelling: Haagse Hogeschool
Auteur: Loes Noteboom, Miranda Bogaard en Jolanda Sieders
Taal: Nederlands
Pdf scriptie:
Diabeteszorg: kwaliteitsverbetering van de multidisciplinaire samenwerking omtrent de diabetespatiënt
Officiële bron
Als je gebruikmaakt van het visgraatmodel kun je deze bron opnemen in je literatuurlijst:
Ishikawa, K. (1976). Guide to Quality Control. Tokyo, Japan: Asian Productivity Organization.
Volgende stap
Zodra je de probleemstelling hebt opgesteld, kun je aan de slag met de hoofdvraag.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Swaen, B. (2023, 26 januari). Visgraatmodel voor de probleemanalyse in je scriptie. Scribbr. Geraadpleegd op 9 december 2024, van https://www.scribbr.nl/modellen/visgraatmodel/
