Reflecteren met het ABCD-reflectiemodel (inclusief voorbeeld)

Het ABCD-reflectiemodel wordt vooral door docentenopleidingen gebruikt om op situaties te reflecteren. De ABCD-methode staat voor:

  1.  Aanleiding: Wat is er gebeurd?
  2.  Belangrijk: Wat was belangrijk voor je?
  3.  Conclusie: Welke conclusie trok je over hoe te handelen?
  4.  Doen: Handelde je ook zo of deed je iets anders?
  5.  Effect: Wat was het effect van wat je deed?
  6.  F: Ben je tevreden over hoe je hebt gehandeld? Klopte je analyse? En wat had je anders kunnen doen?

Voorbeeld reflectie ABCD-methode

ABCD-reflectiemodel
Aanleiding: Wat is er gebeurd? Op 5 december 2017 heb ik twee keer een diagnostische toets afgenomen die ik zelf heb gemaakt met behulp van Socrative. Het idee was dat de leerlingen zelf, of samen met een medeleerling, de toets maakten. De vragen zouden we achteraf klassikaal bespreken, waarbij er tussendoor de gelegenheid was om mij vragen te stellen.

Tijdens de eerste les stelde een leerling mij een goede vraag waarop ik om de aandacht van de klas vroeg om deze bij de vraag te betrekken. Ik deelde de vraag met de leerlingen, omdat ik het een goede inzichtsvraag vond die hen uitlokte om kritisch na te denken. Ik benoemde dat het mogelijk was dat nog niet iedereen bezig was met het onderwerp waarover de vraag ging.

Op dat moment bedacht ik me dat dit tot verwarring zou kunnen leiden. Ik dacht: ‘Is het wel handig dat ik dit nu bespreek en had ik dit niet beter kunnen doen tijdens de klassikale bespreking?’

Belangrijk: Wat was daaraan belangrijk voor mij? Tijdens de actie vroeg ik me af ik of het wel handig was wat ik deed. Ik was er niet zeker van of dit het juiste moment was om de vraag in de groep te gooien, of dat het enkel tot verwarring zou leiden. Ik twijfelde aan mezelf. Dit onzekere gevoel kwam naar boven omdat ik bang was dat er onduidelijkheid ontstond in de klas.
Conclusie: Welke conclusie trok ik daaruit over hoe te handelen? Als ik met zekerheid handel, dan volgt de klas wat ik op dat moment beslis. De bespreking van de vraag was namelijk een geslaagde actie. Ondanks dat niet iedereen bij dezelfde vraag was, konden de leerlingen wel allemaal meedenken over het onderwerp en deden zij actief mee aan de beantwoording hiervan.
Doen: Deed ik dat ook daadwerkelijk of deed ik iets anders? Tijdens de les handelde ik niet met zekerheid en was het mogelijk merkbaar voor de leerlingen dat ik twijfelde of het juist was om de vraag op dat moment te behandelen.
Effect: Welk effect had datgene dat ik deed? Er ontstond geen chaos of onduidelijkheid. Of de leerlingen het als een geslaagde actie ervoeren, weet ik niet. Mijn gevoel zegt van wel, mede doordat de leerlingen actief meededen. Ook leken de leerlingen geprikkeld te zijn door de vraag. Ze luisterden actief naar me en iedereen dacht mee over de vraag. Een leerling liet zelfs na de les weten dat hij het een interessante vraag vond.
F: Ben ik tevreden over hoe ik heb gehandeld? Klopt mijn analyse? Wat had ik anders kunnen doen? Achteraf ben ik tevreden over hoe ik heb gehandeld omdat de leerlingen actief meedachten over de beantwoording van de vraag en er geen chaos of onduidelijkheid ontstond.

Of de leerlingen het de juiste timing vonden, kan ik echter niet met zekerheid zeggen. Misschien wilden zij liever individueel doorwerken en achteraf de vragen bespreken.

Een volgende keer zou ik ervoor kunnen kiezen om eerst de leerlingen te vragen of zij direct de vraag willen beantwoorden of liever tijdens de klassikale bespreking achteraf. Ik zou ook zelf ervoor kunnen kiezen om de vraag pas achteraf te behandelen. Daarbij is het belangrijk om de vraag te noteren, zodat ik niet vergeet hierop terug te komen.

ABCD-invulschema downloaden

Perfectioneer je stageverslag

Zorg voor een foutloos verslag met de hulp van onze professionele Scribbr-editors. We kijken je verslag na op:

  • Academisch taalgebruik
  • Onduidelijke zinnen
  • Grammaticale fouten
  • Interpunctie
  • Verboden woorden

Verslag nakijken Meer weten over nakijken

Verwijzen naar het ABCD-reflectiemodel in je bronnenlijst

Je kunt deze bron gebruiken om aan te geven waar je informatie hebt gevonden over het ABCD-reflectiemodel:

  • Benders, L. (2023, 4 april). Voorbeeld reflectie met het ABCD-reflectiemodel. Geraadpleegd van https://www.scribbr.nl/stage/abcd-reflectiemodel/

Als je naar een andere bron wilt verwijzen, gebruik dan onze APA Generator om automatisch bronnen te genereren in de APA-stijl of de MLA Generator voor de MLA-stijl.

Meer weten over stage lopen?

Wil je meer weten over stage lopen? Bekijk ook eens onze andere artikelen over stage lopen en een stage- of reflectieverslag schrijven!

Veelgestelde vragen over het ABCD-reflectiemodel

Wat is het ABCD-reflectiemodel?

Het ABCD-reflectiemodel wordt vooral door docentenopleidingen gebruikt om op situaties te reflecteren. De ABCD-methode staat voor:

  1.  Aanleiding: Wat is er gebeurd?
  2.  Belangrijk: Wat was belangrijk voor je?
  3.  Conclusie: Welke conclusie trok je over hoe te handelen?
  4.  Doen: Handelde je ook zo of deed je iets anders?
  5.  Effect: Wat was het effect van wat je deed?
  6.  F: Ben je tevreden over hoe je hebt gehandeld? Klopte je analyse? En wat had je anders kunnen doen?
Wat is het verschil tussen een stageverslag en een reflectieverslag?

Het verschil tussen een stageverslag en een reflectieverslag is groot. In je stageverslag is een reflectie (of een evaluatie) slechts een onderdeel van het verslag en beschrijf je de gehele stageperiode, het stagebedrijf en zijn omgeving, je stageopdracht en werkzaamheden en verbind je hier een conclusie aan.

In je reflectieverslag daarentegen ga je enkel in op betekenisvolle situaties en bespreek je die zeer uitvoerig. Je focust hierbij vooral op je eigen ontwikkeling en gevoel.

Moet je een reflectieverslag toevoegen aan je scriptie?

Nee, normaal gesproken hoef je je reflectieverslag niet toe te voegen aan je scriptie. Het kan zijn dat je gevraagd wordt een nawoord of evaluatie toe te voegen over het onderzoeksproces. Dit is niet hetzelfde als een reflectie.

Waarom moet ik een reflectieverslag schrijven?

Je schrijft een reflectieverslag om je bewust te worden van je eigen gedrag en zo te begrijpen hoe je jezelf kunt verbeteren. Door te reflecteren op je handelen, leer je je sterke en zwakke kanten beter kennen en kun je jouw professionaliteit vergroten.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Benders, L. (2023, 04 april). Reflecteren met het ABCD-reflectiemodel (inclusief voorbeeld). Scribbr. Geraadpleegd op 18 april 2024, van https://www.scribbr.nl/stage/abcd-reflectiemodel/

Wat vind jij van dit artikel?
Lou Benders

Lou was Scribbrs Product- en Kwaliteitsmanager tot ze naar Italië verhuisde voor de liefde en het lekkere weer. Nu werkt ze op afstand aan Scribbrs diensten en aan handige artikelen over academische teksten.