Wat is een metafoor? | Betekenis & Voorbeelden
Een metafoor is een stijlfiguur die twee ongerelateerde dingen met elkaar vergelijkt, meestal door te stellen dat het ene ding het andere is (bijvoorbeeld “die kok is een goochelaar”).
Metaforen kunnen worden gebruikt om levendige beelden te creëren, een eigenschap of actie te overdrijven of een complex idee uit te drukken.
Metaforen worden vaak gebruikt in literatuur, reclame en in de dagelijkse taal.
Het examen was een fluitje van een cent.
Deze stad is een woestijn.
De student is een wandelende rekenmachine!
Wat is een metafoor?
Een metafoor is een stijlfiguur dat een niet-letterlijke vergelijking maakt tussen twee dingen die niet op elkaar lijken. Metaforen worden gebruikt om een object of actie te beschrijven door te stellen (of te suggereren) dat het iets anders is (bijv. “kennis is macht”).
Metaforen bestaan meestal uit twee delen:
- Een tenor is het ding of idee dat de metafoor beschrijft (bijv. “kennis”).
- Een voertuig (vehicle) is het ding of idee dat gebruikt wordt om de tenor te beschrijven (bijvoorbeeld “macht”).
Het leven is een reis.
Tijd is geld.
Soorten metaforen
Er zijn verschillende soorten metaforen, namelijk:
Directe metafoor
Een directe metafoor vergelijkt twee ongerelateerde dingen door expliciet te stellen dat het ene ding het andere is. Directe metaforen gebruiken meestal een vorm van het werkwoord “zijn” om twee dingen met elkaar te verbinden.
Ami en Vera lijken als twee druppels water op elkaar.
Een boek is een paspoort naar een andere wereld.
Impliciete metafoor
Een impliciete metafoor vergelijkt twee dingen die niet op elkaar lijken zonder een van de twee expliciet te noemen. In plaats daarvan wordt de vergelijking meestal gemaakt met behulp van een niet-letterlijk werkwoord. Bijvoorbeeld, de uitspraak “de man barstte uit in woede” gebruikt het werkwoord “barstte uit” om een man met een vulkaan te vergelijken.
De kapitein blafte bevelen naar de soldaten. [De kapitein was als een boze hond].
De politicus stak zijn tegenstander met zijn woorden. [De woorden van de politicus waren als dolken]
Uitgebreide metafoor
Een uitgebreide metafoor (ook wel een aangehouden metafoor genoemd) komt voor wanneer een aanvankelijke vergelijking wordt ontwikkeld of aangehouden over meerdere regels of alinea’s (of strofen, in het geval van een gedicht).
Uitgebreide metaforen worden vaak gebruikt in literatuur en reclame, maar zelden in het dagelijks spraakgebruik.
Drifting through the wind, wanting to start again?
Do you ever feel, feel so paper thin
Like a house of cards, one blow from cavin’ in?
Do you ever feel already buried deep?
Six feet under screams, but no one seems to hear a thing
Gemengde metafoor
Een gemengde metafoor is een stijlfiguur waarbij twee of meer metaforen worden gecombineerd, wat resulteert in een verwarrende of onzinnige uitspraak.
Gemengde metaforen zijn meestal toevallig en worden vaak gezien als onbedoeld humoristisch. Het mengen van metaforen kan je lezers in verwarring brengen en ervoor zorgen dat je schrijven niet coherent overkomt.
Ze zag eruit alsof ze door een roze bril keek en in de zevende hemel zweefde.
Het leven is een achtbaan; je moet het stap voor stap doen.
Dode metafoor
Een dode metafoor is een stijlfiguur dat zo bekend is geworden door herhaald gebruik dat mensen het niet meer herkennen als metafoor. In plaats daarvan wordt het gezien als een figuur met een duidelijke betekenis.
De eregast zat aan het hoofd van de tafel.
De president had het gevoel dat hij het wiel opnieuw moest uitvinden.
Metafoor vs vergelijking
Metaforen en vergelijkingen zijn beide retorische middelen die gebruikt worden om te vergelijken. Ze hebben echter verschillende functies:
- Een metafoor maakt een impliciete vergelijking tussen twee ongelijke dingen, meestal door te zeggen dat een ding een ander ding is (bijv. “Mijn lichaam is een tempel”).
- Een vergelijking is een expliciete vergelijking tussen twee ongelijke dingen, meestal met de woorden “zoals”, “als” of “dan” (bijv. “Je bent zo koppig als een ezel”).
De baard van de oude man was zo wit als sneeuw.
De wilskracht van de atleet was sterker dan ijzer.
Metafoor vs analogie
Analogieën zijn vergelijkingen of overeenkomsten tussen twee verschillende dingen, situaties, concepten of processen op basis van gedeelde eigenschappen, structuren of functies. Ze worden vaak gebruikt om complexe ideeën of concepten begrijpelijker te maken door ze te relateren aan iets dat al bekend is.
Er zijn twee hoofdtypen analogieën:
- Verbale analogieën: Dit zijn analogieën die worden uitgedrukt in gesproken of geschreven taal. Ze maken gebruik van woorden en zinnen om een vergelijking tussen twee verschillende concepten te presenteren.
- Non-verbale analogieën: Deze maken gebruik van visuele elementen, symbolen, beelden of gebaren om een vergelijking te maken.
Metaforen worden soms verward met analogieën, maar ze dienen verschillende doelen. Analogieën vergelijken twee verschillende dingen op basis van gedeelde eigenschappen, terwijl metaforen directe symbolische gelijkenissen creëren tussen twee ongelijksoortige concepten zonder het gebruik van “als” of “zoals”.
Tijd is als een rivier; je kunt de beweging niet stoppen.
Metafoor vs allegorie
Metaforen worden soms verward met allegorieën, maar ze hebben verschillende functies:
- Een metafoor maakt een impliciete vergelijking tussen twee ongelijke dingen, meestal door te stellen dat het ene ding het andere is (bijv. “tijd is geld”).
- Een allegorie illustreert abstracte concepten, morele principes of complexe ideeën door middel van een symbolische voorstelling.
Allegorieën zijn meestal langer dan metaforen en hebben meestal de vorm van een verhaal.
Oefenen: Metafoor vs vergelijking
Je kunt je kennis van het verschil tussen metaforen en vergelijkingen testen met het onderstaande werkblad. Kies of de zin een metafoor of een vergelijking bevat.
- Je zingt als een engel.
- Josephine is oud, maar zo fit als een hoentje.
- Het leven is een achtbaan.
- Jouw glimlach is helderder dan duizend sterren.
- Je bent een engel, maar soms ben je zo koppig als een ezel.
- Je zingt als een engel.
- Deze zin bevat een vergelijking omdat er een directe vergelijking wordt gemaakt met het woord “als”.
- Josephine is oud, maar zo fit als een hoentje.
- Deze zin bevat een vergelijking omdat er een directe vergelijking wordt gemaakt met het woord “als”.
- Het leven is een achtbaan.
- Deze zin bevat een metafoor omdat er een impliciete vergelijking wordt gemaakt door te zeggen dat het een iets anders is.
- Jouw glimlach is helderder dan duizend sterren.
- Deze zin bevat een vergelijking omdat er een directe vergelijking wordt gemaakt met het woord “dan”.
- Je bent een engel, maar soms ben je zo koppig als een ezel.
- Deze zin bevat zowel een metafoor (“je bent een engel”) als een vergelijking (“zo koppig als een muilezel”).
Veelgestelde vragen over metaforen
- Wat is een uitgebreide metafoor?
-
Een uitgebreide metafoor (ook wel aanhoudende metafoor genoemd) is een metafoor die zich over meerdere regels of alinea’s uitstrekt.
Het volgende is een voorbeeld van een uitgebreide metafoor in Romeo en Julia van William Shakespeare:
“But soft, what light through yonder window breaks?
It is the East, and Juliet is the sun.
Arise, fair sun, and kill the envious moon,
Who is already sick and pale with grief
That thou, her maid, art far more fair than she.” - Wat is een voorbeeld van een metafoor?
-
Een metafoor is een stijlfiguur dat een niet-letterlijke vergelijking maakt tussen twee ongelijke dingen (meestal door te zeggen dat iets iets anders is).
De metafoor “je bent een clown” is bijvoorbeeld niet letterlijk, maar wordt gebruikt om een specifieke, impliciete kwaliteit te benadrukken (in dit geval “dwaasheid”).
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Hussaarts, Z. (2024, 19 maart). Wat is een metafoor? | Betekenis & Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 22 april 2024, van https://www.scribbr.nl/academische-stijlregels/metafoor/
