Is een contradictio in terminis een stijlfout?

Over het algemeen genomen wordt een contradictio in terminis gezien als stijlfiguur en niet als stijlfout, omdat sprekers en schrijvers er vaak bewust gebruik van maken. Een doel van dit stijlfiguur is het overbrengen van ironie.

Voor academische teksten, zoals een scriptie, wordt het gebruik van een contradictio in terminis doorgaans afgeraden, maar het stijlfiguur is populair onder schrijvers van opinieartikelen. Ook wordt het stijlfiguur vaak gebruikt in alledaagse gesprekken.

Veelgestelde vragen: Retorica

Wat is een synoniem voor retorische vraag?: Een retorische vraag wordt ook wel een schijnvraag of interrogatio genoemd.
Wat is het verschil tussen sunk cost fallacy en commitment bias?: De sunk cost fallacy en escalatie van inzet (of commitment bias) zijn twee nauw verwante termen. Er is echter een klein verschil tussen beide:

Escalatie van inzet (ook wel commitment bias genoemd) is de neiging om consistent te zijn met wat we in het verleden al hebben gedaan of gezegd dat we daadwerkelijk zullen doen, vooral als we dat in het openbaar hebben gedaan. Met andere woorden, het is een poging om ons gezicht te redden en consistent te lijken.

Sunk cost fallacy is de neiging om vast te houden aan een beslissing of een plan, zelfs als het plan mislukt. Omdat we al waardevolle tijd, geld of energie hebben geïnvesteerd, voelt stoppen alsof deze middelen verspild zijn.

Met andere woorden, een commitment bias is een manifestatie van de sunk cost fallacy: een irrationele escalatie van inzet (i.e., een toenemende betrokkenheid) komt vaak voor wanneer mensen weigeren te accepteren dat de middelen die ze al hebben geïnvesteerd niet kunnen worden terugverdiend. In plaats daarvan dringen ze aan op meer uitgaven om de initiële investering (en de opgelopen verliezen) te rechtvaardigen.
Wat zijn veelvoorkomende soorten drogreden in onderzoek?: Een drogreden is een denkfout of verkeerde overtuiging, met name eentje die gebaseerd is op ongegronde argumenten. Veel voorkomende soorten drogredenen die de kwaliteit van je onderzoek in gevaar kunnen brengen zijn:

Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie (onjuist beroep op causaliteit): Beweren dat twee gebeurtenissen die samen voorkomen een oorzaak-gevolgrelatie hebben, ook al kan dit niet worden bewezen.

Ecologische denkfout (ecological fallacy): Inferenties maken over de aard van individuen op basis van geaggregeerde data over de groep.

Sunk cost fallacy: Doorgaan met een project of beslissing omdat je er al tijd, moeite of geld in hebt geïnvesteerd, zelfs als de huidige kosten hoger zijn dan de baten.

Base rate fallacy: het negeren van base rate of statistisch significante informatie, zoals de steekproefgrootte of de relatieve frequentie van een gebeurtenis, ten gunste van minder relevante informatie, bijvoorbeeld met betrekking tot een enkel geval of een klein aantal gevallen.

Planningsfout (planning fallacy): Het onderschatten van de tijd die nodig is om een toekomstige taak te voltooien, zelfs als je weet dat soortgelijke taken in het verleden langer hebben geduurd dan gepland.
Wat betekent argumentum ad hominem?: Argumentum ad hominem betekent “argument op de persoon” in het Latijn en het wordt meestal aangeduid als ad hominem argument of persoonlijke aanval. Ad hominem argumenten worden gebruikt in debatten om een argument te weerleggen door het karakter van de persoon die het argument maakt aan te vallen, in plaats van de logica of premisse van het argument zelf.
Wat is tu quoque ad hominem?: Ad hominem tu quoque (“jij ook”) is een poging om een bewering te weerleggen door de voorstander ervan aan te vallen op grond van het feit dat hij met twee maten meet of dat hij niet doet wat hij zegt. Bijvoorbeeld, iemand vertelt je dat je langzaam moet rijden anders krijg je een dezer dagen een bekeuring voor te hard rijden, en jij antwoordt “maar die kreeg je vroeger ook altijd!”.
Wat is een enallage?: Bij een enallage wordt een bijvoeglijk naamwoord voor een woord geplaatst, terwijl het inhoudelijk beter zou passen bij een ander woord in de zin.

Een enallage is meestal een stijlfiguur. Sommige enallages zijn zo vaak gebruikt dat ze volledig zijn ingeburgerd, waardoor er geen verwarring over de betekenis ontstaat. Bijvoorbeeld:

Een lekker bordje eten (het eten is lekker, niet het bordje).
Wat is elisie?: Elisie is een stijlfiguur waarbij een of meerdere klanken worden weggelaten. Dit stijlfiguur wordt vooral gebruikt in de poëzie om het metrum (ritme) te behouden als er eigenlijk te veel lettergrepen zijn. Bijvoorbeeld:

’t een of ’t ander, mij maakt ’t niet uit.

De weggelaten klank wordt vervangen door een apostrof.
Wat is een boutade?: Een boutade is een stijlfiguur waarbij een grappige, korte uitspraak wordt gebruikt om ontevredenheid of een ander negatief gevoel uit te drukken. Een voorbeeld hiervan is: “De mensheid wordt intelligenter, maar niet slimmer.”
Wat is een homerische vergelijking?: Een homerische vergelijking is een hele uitgebreide, niet-noodzakelijke vergelijking die ontzettend lang doorgaat en vaak gebruikmaakt van niet-relevante beeldspraak. Het is een stijlfiguur dat veel voorkomt in de Ilias en de Odyssee (geschreven door Homerus).
In welke setting gebruik je stijlfiguren?: Hoewel stijlfiguren gebruikelijk zijn in een toespraak, betoog, boek of gedicht, wordt het afgeraden om ze te gebruiken in een academische tekst, zoals een scriptie.
In welke setting wordt een retorische vraag gebruikt?: Een retorische vraag kan worden gebruikt in verschillende contexten. Voorbeelden hiervan zijn:

toespraak

betoog

toneelstuk

boek

rechtszaal

Het is minder gebruikelijk of zelfs onwenselijk om retorische vragen te gebruiken in academische teksten, zoals een scriptie.
Wat is een contradictio in terminus?: Contradictio in terminus is de verkeerde spelling van contradictio in terminis. Dit stijlfiguur bestaat uit een verbinding van twee woorden die onmogelijk is. Vaak wordt een contradictio in terminis bewust gebruikt om ironie over te brengen.

Een humane oorlog (oorlogen zijn nooit humaan)

Duitse humor (ironisch bedoeld: Duitsers staan niet bekend om hun gevoel voor humor)
Wat is de herkomst van het woord eufemisme?: Eufemisme is afgeleid van het Oudgriekse εὖ (“goed”) en φήμη (“bericht”). Een eufemisme is een zachtere, minder grove manier om iets hards of onaangenaams te beschrijven.
Wat is een dysfemisme?: Een dysfemisme is het tegenovergestelde van een eufemisme. Hierbij beschrijf je iets op een grovere of aanstootgeverende manier dan nodig is, terwijl je bij een eufemisme verzachtende termen gebruikt.

Voorbeeld: Dysfemisme vs eufemisme

Neutrale term: dik

Eufemisme: gezet, vol

Dysfemisme: vet
Wat is het verschil tussen een alliteratie en een anafoor?: Een alliteratie is een vorm van rijm waarbij dezelfde beginletter een aantal keer achter elkaar wordt herhaald. Een anafoor is een herhaling van een of meerdere woorden in één of meerdere zinnen.

Voorbeeld: alliteratie vs anafoor

Alliteratie: Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan.

Anafoor: Niemand die het ziet. Niemand die het hoort. Niemand die het merkt.
Wat is een aliteratie?: Een alliteratie is een vorm van rijm waarbij dezelfde beginletter een aantal keer achter elkaar wordt herhaald. Aliteratie met één l is een verkeerd gespelde variant op dit woord.
Is overnieuw een contaminatie?: Ja, overnieuw is een contaminatie. Het is een verhaspeling van “over” en “opnieuw.
Is groen gras een pleonasme of een tautologie?: Groen gras is een pleonasme (herhaling van een eigenschap die onlosmakelijk verbonden is met het woord). Een tautologie lijkt op een pleonasme, maar in dat geval gebruik je twee woorden die (nagenoeg) hetzelfde betekenen, zoals “ik ben nerveus en zenuwachtig“.

“Groen” en “gras” betekenen niet hetzelfde, dus het gaat niet om een tautologie. Groen is wel een eigenschap van gras die onlosmakelijk verbonden is met het woord, dus het is een pleonasme. Verder is “groen gras” door de herhaling van de beginletter “g” ook een alliteratie.
Is witte sneeuw een pleonasme of tautologie?: Witte sneeuw is een pleonasme (herhaling van een eigenschap die onlosmakelijk verbonden is met het woord). Een tautologie lijkt op een pleonasme, maar in dat geval gebruik je twee woorden die (nagenoeg) hetzelfde betekenen, zoals “ik ben blij en verheugd“.

“Witte” en “sneeuw” betekenen niet hetzelfde, dus het gaat niet om een tautologie. Witte is wel een eigenschap van sneeuw die onlosmakelijk verbonden is met het woord, dus het is een pleonasme.
Wat is een contaminatie?: Een contaminatie is een verhaspeling van twee uitdrukkingen (of woorden) die samenhangen. Hierdoor ontstaat een nieuw woord of een nieuwe uitdrukking. Voorbeelden hiervan zijn:

Optelefoneren (opbellen en telefoneren)

Mond-op-mondreclame (mond-op-mondbeademing en mond-tot-mondreclame)

Twee andere bekende stijlfouten zijn een pleonasme of tautologie.

Nog vragen?

Vraag het ons

Kom je ergens niet uit? Geen probleem, wij staan altijd voor je klaar.

Veelgestelde vragen

Bekijk ze allemaal

Hoe helpt Scribbr studenten met afstuderen?: Ons team helpt studenten afstuderen met de:

Gratis APA en MLA Generator voor bronvermeldingen

Scribbr Plagiaat Checker

Professionele nakijkservice in het Nederlands of Engels

Check je spelling en grammatica, parafraseer een tekst of maak een samenvatting met onze gratis tools

Meer dan 300 behulpzame artikelen over academisch schrijven, bronvermelding, plagiaat en meer
Voor welke referentiestijlen kan ik de Scribbr Bronnengenerator gebruiken?: De Scribbr Bronnengenerator is ontwikkeld met behulp van het open-source Citation Style Language (CSL)-project en Frank Bennett’s citeproc-js. Het is dezelfde technologie die wordt gebruikt door tientallen andere populaire bronnengenerators, waaronder Mendeley en Zotero.

Je kunt alle citatiestijlen en talen vinden die in de Scribbr Citation Generator worden gebruikt in onze openbaar toegankelijke repository op Github. De meeste referentiestijlen worden door de Bronnengenerator ondersteund. Zo hebben we onder andere een APA Generator en een MLA Generator.
Welke technologie gebruikt Scribbrs gratis Plagiaat Checker?: De Scribbr gratis Plagiaat Checker maakt gebruik van elementen van Turnitins Similarity Checker, namelijk de plagiaatdetectiesoftware en de Internet Archive and Premium Scholarly Publications content databases.
Wat voor soort teksten kan ik laten nakijken door Scribbr?: Scribbr is gespecialiseerd in het controleren van studiegerelateerde documenten (mbo, hbo, wo en postdoc). We kijken de volgende soorten teksten na:

Bachelor- en masterscriptie

Afstudeerwerkstuk of -project

Essay

Paper

PhD-thesis / proefschrift

Dissertatie

Manuscript voor een journal / wetenschappelijke artikelen

Plan van aanpak of onderzoeksvoorstel

Verslag

Reflectieverslag

Stageverslag

Procesverslag

Portfolio

Adviesrapport

Toelatingsbrief voor een onderwijsinstelling

Referaat

Prijs berekenen

Wil je een zakelijke tekst laten nakijken? Neem dan contact met ons op.