Hoe lees je een wetenschappelijk artikel?
Een wetenschappelijk artikel uit een journal kan, als je weinig onderzoekservaring hebt, een moeilijke en ingewikkelde tekst lijken. Echter zit in de meeste wetenschappelijke artikelen een duidelijke structuur om het lezen ervan juist makkelijker te maken.
Door een artikel gestructureerd te lezen kun je beter bepalen of het relevant en bruikbaar is voor jouw scriptie.
We gebruiken als voorbeeld het volgende artikel:
Voorbeeldartikel
Perrett, D. I., Burt, D. M., Penton-Voak, I. S., Lee, K. J., Rowland, D. A., & Edwards, R. (1999). Symmetry and Human Facial Attractiveness. Evolution and Human Behavior, 20, 295-307. Geraadpleegd van http://www.grajfoner.com/Clanki/Perrett%201999%20Symetry%20Attractiveness.pdf
Dit artikel gaat over het mogelijke verband tussen gezichtssymmetrie en de aantrekkelijkheid van een (menselijk) gezicht. Van het voorbeeld concentreren we ons op Experiment 1 uit het artikel.
Voordat je begint
De allereerste vraag die je jezelf moet stellen is: kan dit artikel relevant zijn voor mijn scriptie? Dit doe je door het artikel eerst scannend te lezen. Lees eerst alleen de titel en de kopjes. Als je meteen merkt dat het artikel niet relevant is voor jouw onderwerp dan kun je beter verder zoeken naar een ander artikel.
Kwaliteit van het artikel
Nu je hebt bepaald dat het artikel interessant voor je eigen onderzoek is het goed om te bekijken of het artikel van hoge kwaliteit is. Je kunt er namelijk niet zomaar vanuit gaan dat ieder wetenschappelijk artikel van een hoge kwaliteit is.
Wanneer je een artikel van slechte kwaliteit gebruikt als bron in je scriptie dan loop je het risico dat je verkeerde of ongefundeerde conclusies trekt. Je begeleider zal ook altijd de kwaliteit van je bronnen bekijken om erachter te komen of je conclusies goed onderbouwd zijn. Er zijn een aantal punten waaraan je kunt zien of het artikel van een hoge kwaliteit is.
Stappenplan lezen van een wetenschappelijk artikel
Nu je weet dat het artikel relevant is voor je eigen onderzoek en het artikel van een hoge kwaliteit is kun je aan de slag met het lezen van het artikel.
Stap 1: lees de introductie
Veel studenten beginnen met het lezen van de abstract (samenvatting), maar je kunt beter beginnen met het lezen van de introductie. De samenvatting is kort en bondig, waarin vaak moeilijke taal gebruikt wordt en het lastig is de samenvatting te begrijpen als je nog niets van de rest van het artikel gelezen hebt.
Stap 2: achterhaal de grote vraag binnen het onderzoeksveld
Wat is de “grote vraag” waar de onderzoekers in het onderzoeksveld antwoord op willen krijgen?
Wanneer je weet wat de achterliggende grote vraag is begrijp je beter waarom het onderzoek in het artikel wordt gedaan. Het artikel is namelijk vaak maar een klein onderdeel van een veel groter onderzoek waar meerdere onderzoekers artikelen over schrijven. Zoek naar de reden voor het uitvoeren van het onderzoek. Vaak bouwt een onderzoek voort op een eerder onderzoek. Bekijk welke onderzoeken er eerder gedaan zijn, welke beperkingen deze hadden en hoe dit onderzoek een aanvulling is op het eerdere onderzoek. Dit hoef je niet altijd zelf op te zoeken, want dit wordt vaak aangegeven in het paper zelf.
Voorbeeld
In het geval van het voorbeeldartikel is de grote vraag in het onderzoeksveld: “Welke factoren bepalen aantrekkelijkheid?” Mogelijke voorspellers van aantrekkelijkheid, zoals gezichtssymmetrie, worden onderzocht. Dit onderzoek focust zich op de aantrekkelijkheid van het menselijk gezicht. Er wordt onderzoek gedaan naar het effect van gezichtssymmetrie op de aantrekkelijkheid, waarbij er een verband gevonden is tussen symmetrie en aantrekkelijkheid.
Stap 3: achterhaal de onderzoeksvragen
Welke onderzoeksvragen proberen de auteurs precies te beantwoorden? Dit kunnen meerdere vragen zijn, maar het kan er ook maar eentje zijn. Schrijf de onderzoeksvragen voor jezelf op. Soms worden er geen vragen gebruikt maar hypothesen. Er wordt dan onderzocht of de verwachting van de auteur (de hypothese) klopt. Schrijf in dat geval dan de hypothesen op.
Voorbeeld
In het artikel van het voorbeeld zijn geen duidelijke onderzoeksvragen of hypothesen te vinden. Deze zal je dus zelf moeten opmaken uit de tekst. Er worden twee experimenten gedaan in het onderzoek, waarbij gekeken wordt of een bepaalde verwachting die de auteurs hebben klopt. Dit is dus toetsend onderzoek met hypothesen. Uit de introductie blijkt dat de verwachting is dat mensen een symmetrisch gezicht aantrekkelijker vinden dan een gezicht dat niet symmetrisch is. Dit brengt ons op H1 en H0.
H1 en H0
H1 = Mensen vinden een symmetrisch gezicht aantrekkelijker dan een asymmetrisch gezicht.
H0 = Mensen hebben geen voorkeur tussen een symmetrisch gezicht en een asymmetrisch gezicht.
Stap 4: bekijk de benadering
Wat doen de auteurs om de specifieke vragen te beantwoorden? Wat is het plan van aanpak?
Voorbeeld
Verbazend genoeg werd in eerder onderzoek naar de aantrekkelijkheid van menselijke gezichten een voorkeur voor asymmetrie gevonden. De onderzoekers van dit artikel denken dat dit komt doordat de gezichten in de eerdere onderzoeken niet natuurlijk symmetrisch gemaakt zijn. Bij dit soort onderzoeken wordt namelijk een foto genomen van een gezicht en dit gezicht wordt bewerkt om het gezicht symmetrisch te maken. Dit zorgde voor onnatuurlijke eigenschappen en veranderingen in de huidstructuur. Het is dan niet vreemd dat de participanten een voorkeur hadden voor de natuurlijke asymmetrische gezichten. In dit onderzoek werd daarom een nieuwe manipulatietechniek gebruikt om de gezichten symmetrisch te maken. De vorm van de gezichtskenmerken is gevarieerd en de huidstructuur is constant gehouden.
Stap 5: lees de methodesectie
Schrijf precies uit wat de auteurs gedaan hebben per experiment. Geef het bijvoorbeeld weer in een overzichtelijk schema, maar zorg wel dat je alle details opschrijft zodat je vanuit jouw schema het totaalplaatje begrijpt. Dit gaat sneller met de hand dan op de computer, maar voor de duidelijkheid hebben we een voorbeeld in Word gemaakt.
Tabel Experiment 1
Schema Experiment 1
Samenvatting schema
Voor Experiment 1 werden twee foto’s per gezicht gemaakt. Van het gezicht van een proefpersoon werd een foto genomen en hiervan werd met de nieuwe manipulatietechniek een symmetrisch gezicht gemaakt. Zo ontstond er dus een originele foto en een meer symmetrisch gevormde versie van de foto. De foto’s werden als paar gepresenteerd aan 49 beoordelaars. Zij moesten per paar kiezen voor de meest aantrekkelijke foto.
Stap 6: lees de resultatensectie
Schrijf een of meerdere paragrafen om de resultaten samen te vatten van elk experiment, elk figuur en elke tabel. Ga nog niet nadenken over wat de resultaten betekenen; schrijf ze gewoon op zoals ze zijn. Vaak worden de resultaten in de figuren en tabellen samengevat, bekijk ze daarom goed! Let verder goed op de woorden “significant” en “niet-significant”. Deze woorden hebben namelijk een belangrijke statistische betekenis.
Een resultaat is significant als de kans dat het gevonden verschil of de gevonden samenhang op toeval berust kleiner is dan 5%. Als de kans dat het gevonden resultaat op toeval berust 5% of groter is dan is het resultaat niet-significant.
De kans dat het gevonden resultaat op toeval berust wordt ook wel aangegeven met ‘p = …’. Dit betekent dat een resultaat significant is wanneer het getal achter ‘p’ kleiner is dan 0.05 ( p < 0.05). Soms wordt ook pas van significatie gesproken bij 1%. De ‘p’ moet dan kleiner zijn dan 0.01.
Voorbeeld significantie
Stel je doet onderzoek naar de invloed van studeren op het cijfer voor een tentamen. En je doet dit onderzoek onder 100 proefpersonen. Uit je onderzoek blijkt dat het gemiddelde cijfer omhoog gaat bij meer uren studie. Nu betekent dit niet dat je nu meteen kunt concluderen dat dit altijd zo is. Het kan ook zo zijn dat de resultaten uit je onderzoek puur toeval zijn. Daarom toets je voor significantie. Pas als blijkt dat het resultaat significant is, mag je concluderen dat meer uren studie bijdraagt aan een gemiddeld hoger cijfer voor het tentamen.
Voorbeeld tabel 1: Omvang van de asymmetrie in de foto’s
De gemiddelde asymmetrie van de 30 gezichten van alle 13 gezichtskenmerken is niet groter dan 1 pixel. Alleen bij de hoogte van de buitenste ooghoeken is een significante asymmetrie waargenomen.
Voorbeeld stukje over voorkeuren
Na afloop van het experiment werd van iedere beoordelaar het aantal gekozen symmetrische gezichten berekend. In 57.8% van de gevallen gaven de beoordelaars de voorkeur aan een symmetrisch gezicht. De t-toets toont aan dat het gemiddelde significant afwijkt van 50% (oftewel geen voorkeur). Als de uitkomst 50% zou zijn zou dit betekenen dat de beoordelaar geen voorkeur heeft voor symmetrie of asymmetrie. Hierna is nog getoetst of de voorkeur voor symmetrie verschillend is voor foto’s van mannen of vrouwen en of de voorkeuren tussen de mannelijke beoordelaars en vrouwelijke beoordelaars anders liggen. Als laatst is nog gekeken of het geslacht van zowel de beoordelaar of de foto een interactie-effect heeft op het aantal geprefereerde symmetrische gezichten. Voor al deze toetsen is de ANOVA-test gedaan en er zijn geen significante resultaten gevonden. De analyse is ook nog andersom gedaan. Nu werd per foto bekeken of de voorkeur vaker voor het symmetrische gezicht was dan voor het asymmetrische gezicht. Dit gaf dezelfde resultaten.75% van de beoordelaars was zich er niet van bewust dat de gezichten waren gemanipuleerd en dacht niet dat dit hun oordeel had beïnvloedt. Het blijkt dat ook bij alleen deze groep van beoordelaars de voorkeur voor symmetrische gezichten significant en 56% is.
Stap 7: bepaal of de resultaten de specifieke vragen beantwoorden
Vorm je eigen interpretaties voordat je die van de auteurs zelf leest (in de discussie). Vraag jezelf bij deze stap af: wat betekenen de resultaten?
Als je een beginner bent in het lezen van wetenschappelijke artikelen zal dit lastiger zijn dan wanneer je meer ervaring hebt. In het begin zal je jouw mening dan ook vaak bijsturen naar die van de auteurs zelf, later ben je waarschijnlijk wat kritischer.
Voorbeeld
De resultaten tonen aan dat de beoordelaars symmetrische gezichten inderdaad aantrekkelijker vinden dan niet-symmetrische gezichten. De sekse van de beoordelaar en van de gezichten had de voorkeur misschien kunnen beïnvloeden, maar dit bleek niet het geval. Hiermee is H1 bevestigd.
Stap 8: lees de conclusie en discussie
Nu ga je lezen wat de auteurs denken dat de resultaten betekenen. Ben jij het eens met hun interpretaties? Let ook op wat de auteurs benoemen als tekortkomingen aan het onderzoek en wat ze voorstellen als vervolgonderzoek.
Ga er niet vanuit dat zij alles foutloos gedaan hebben, maar ben kritisch. Zie je zelf tekortkomingen die niet genoemd zijn? Ben jij het eens met hun voorstel voor vervolgonderzoek?
Voorbeeld
Ik ben het eens met de interpretaties van de auteurs. Ze benoemen een aantal tekortkomingen waarbij ze meteen een voorstel doen voor vervolgonderzoek om het voltooide onderzoek te verbeteren. Het valt me op dat de steekproef klein is en dat de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen niet erg gelijk is. Dit benoemen ze zelf niet als een tekortkoming, maar misschien zou het onderzoek verbeterd kunnen worden met een grotere en meer gelijke steekproef. Daarnaast hebben ze voor het onderzoek alleen gebruik gemaakt van blanke respondenten, maar het is natuurlijk ook interessant om te onderzoeken of de resultaten ook gelden voor de andere menselijke rassen, zoals Aziaten.
Stap 9: Ga terug naar de samenvatting (abstract)
Nu kun je de samenvatting lezen. Sluit deze aan bij wat de auteurs zeggen in het artikel? Past de samenvatting bij jouw interpretatie van het artikel?
Voorbeeld
De samenvatting past goed bij de rest van de het artikel. Ik heb het artikel geïnterpreteerd zoals omschreven staat in de samenvatting.
Stap 10: Sla het artikel op en vermeld altijd de bron
Blijkt het artikel, nadat je het intensief gelezen hebt, nog steeds relevant en bruikbaar te zijn voor jouw onderzoek? Onderneem dan de volgende stappen:
- Sla het document op. Sinds kort kun je de gevonden artikelen opslaan in Google Scholar via ‘Mijn bibliotheek’. Je kunt deze activeren door linksboven je zoekbalk op ‘Mijn bibliotheek te klikken’. Let op: hier heb je wel een Gmail-account voor nodig.
- Heb je geen Gmail-account, sla dan het document op bij voorkeur in de cloud (bijvoorbeeld Microsoft OneDrive of Dropbox). Als bestandsnaam kun je de auteurs en de titel van het artikel gebruiken.
- Noteer het artikel meteen in een literatuurlijst. Vaak moet dit in de APA-stijl. Je kunt hiervoor de Scribbr APA Generator, Mendeley of Bronvermelding in Word gebruiken.
Veelgestelde vragen
- Wat is Google Scholar?
-
Google Scholar is een aparte zoekmachine van Google om te zoeken naar wetenschappelijke literatuur. Met Google Scholar kun je door meerdere databases (bijv. ScienceDirect, JSTOR en Wiley Interscience) zoeken vanuit één zoekvak.
Hiermee vindt je voorpublicaties, wetenschappelijke artikelen, boeken en andere wetenschappelijke bronnen.
- Hoe lees je zo snel mogelijk een tekst?
-
Je kunt enkele technieken gebruiken om teksten sneller te lezen dan normaal.
Lees de tekst niet in gedachten voor
Iets wat we allemaal (vaak onbewust) doen is een tekst hardop of in gedachten voorlezen, maar dit vertraagt de leessnelheid enorm. Lees alleen hardop of in gedachten voor als je een stukje niet goed begrijpt.
Gebruik een aanwijzer om je ogen te begeleiden
Maak gebruik van een pen, potlood, vinger of muisaanwijzer als hulpmiddel om je ogen te begeleiden door de tekst. Je zult merken dat je een tekst veel sneller leest, omdat je niet hoeft te zoeken.
- Waarom is de kwaliteit van een journal-artikel belangrijk?
-
Hoe hoger de kwaliteit van de artikelen die je gebruikt in het literatuuronderzoek, hoe steviger jouw eigen onderzoek staat. Als je artikelen gebruikt die laag staan aangeschreven, loop je het risico dat de conclusies die je trekt ongefundeerd zijn. Je begeleider zal dan ook altijd controleren op basis van welke artikelen je bepaalde conclusies trekt.
- Hoe voer je een literatuuronderzoek of literatuurstudie uit?
-
Je voert een literatuuronderzoek of literatuurstudie uit in vier stappen:
- Voorbereiden: Je oriënteert je, bakent het onderwerp af, en bepaalt zoekwoorden.
- Literatuur verzamelen: Je verzamelt relevante literatuur door te zoeken in databases, via zoekmachines, en in literatuurlijsten van gevonden publicaties.
- Literatuur beoordelen en selecteren: Je maakt een selectie, waarbij je alleen relevante en kwalitatief hoge bronnen overhoudt.
- Literatuur verwerken: Je kunt je bronnen uitgebreid beschrijven en evalueren, of de informatie verwerken in je probleemanalyse of theoretisch kader.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Swaen, B. (2021, 29 oktober). Hoe lees je een wetenschappelijk artikel?. Scribbr. Geraadpleegd op 15 april 2024, van https://www.scribbr.nl/scriptie-tips/hoe-lees-je-een-wetenschappelijk-artikel/
