Zo schrijf je een perfecte conclusie voor je scriptie | Met voorbeeld

De conclusie is het laatste gedeelte van je scriptieonderzoek. In je conclusie beantwoord je de centrale onderzoeksvraag of bevestig of ontkracht je jouw hypothese op basis van de onderzoeksresultaten. Het doel van een conclusie is je belangrijkste bevindingen te presenteren aan je lezers, een antwoord te geven op de hoofdvraag en je onderzoek af te ronden.

Een conclusie is meestal 200 tot 400 woorden lang, maar afhankelijk van de lengte van je scriptie kan je conclusie ook langer zijn. Het is belangrijk dat je je het antwoord op de onderzoeksvraag objectief en beknopt formuleert. Je conclusie komt na je resultaten en voor een eventuele discussie.

Inhoud van je conclusie

De conclusie kun je volgens de onderstaande stappen schrijven:

Stap 1: Herhaal je onderzoeksvraag

Het doel van een conclusie is om je centrale onderzoeksvraag te beantwoorden. Begin daarom je conclusie met het herhalen van deze onderzoeksvraag (letterlijk of geparafraseerd).

Je kunt ervoor kiezen om in deze stap ook je onderzoeksvraag al meteen te beantwoorden. Lees hieronder meer over je onderzoeksvraag beantwoorden.

Stap 2: Presenteer je deelconclusies

Vervolgens presenteer je de deelconclusies die je trekt op basis van de resultaten van je onderzoek waarmee je een antwoord hebt gegeven op je deelvragen. Gebruik hierbij alleen de belangrijkste resultaten die relevant zijn om je hoofdvraag te beantwoorden.

Stap 3: Beantwoord je hoofdvraag

Tot slot beantwoord je op basis van jouw onderzoek de hoofdvraag. Leg daarbij duidelijk uit hoe je tot deze conclusie bent gekomen.

Tip
Geef niet letterlijk je hoofdvraag en daaronder direct het antwoord, maar werk beschrijvend en verwerk jouw antwoord in een lopende tekst.

Stap 4: Eindig met een krachtige slotzin

Eindig je conclusie met een krachtige slotzin waarin je een laatste keer kort samenvat wat het antwoord op je hoofdvraag was of dat de hypothese juist of onjuist was.

Voorbeeld: Krachtige slotzin
Uit dit onderzoek is dus gebleken dat witte muizen onder omstandigheid G zoals verwacht gevoeliger zijn voor X dan grijze muizen.
De onderzoeker heeft om die reden deze conclusie getrokken.

Je onderzoeksvraag beantwoorden

Geef in je conclusie een duidelijk antwoord op je hoofdvraag of geef aan of je hypothese overeind blijft staan. Je schrijft dit antwoord of deze bevestiging/ontkrachting op één van deze plekken:

  1. In de eerste paragraaf of alinea nadat je de hoofdvraag of -hypothese hebt herhaald;
  2. In de laatste paragraaf van je conclusie.

Als je kiest voor optie 1, moet je in de volgende paragrafen van je conclusie dit antwoord onderbouwen op basis van je onderzoeksresultaten. Kies je daarentegen voor optie nummer 2, dan presenteer je eerst de bevindingen die tot het antwoord leiden. Deze bevindingen onderbouwen het antwoord op je hoofdvraag dat je in de laatste paragraaf duidelijk formuleert.

Optie 2 is een beter alternatief als je conclusie maar weinig woorden mag bevatten.

Voorbeeld: Je onderzoeksvraag beantwoorden
Onderzoeksvraag: Welke factoren beïnvloeden het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident?
Antwoord: Uit dit onderzoek is gebleken dat de leeftijd en de onset van de therapie een rol spelen bij het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident, maar IQ en motoriekscore niet.

Hypothese 1: Leeftijd en onset van de therapie correleren negatief met het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident.
Hypothese 2: IQ en motoriekscore correleren positief met het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident.
Bevestiging:
De resultaten van het onderzoek ondersteunen de hypothese dat leeftijd en onset van de therapie een negatieve correlatie vertonen met het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident.
Ontkrachting: De onderzoeksresultaten vormen geen bewijs voor de hypothese dat IQ en motoriekscore positief correleren met het herstel van het taalvermogen bij volwassenen na een cerebro vasculair accident.

Hoeveel woorden is een conclusie?

Je kunt als regel aanhouden dat je conclusie niet langer moet zijn dan 200 tot 400 woorden (één A4). Echter, dit is ook afhankelijk van jouw specifieke studierichtlijnen en van de lengte van jouw scriptie.

Lukt het je niet om je conclusie op één A4 op te schrijven? Zorg er dan voor dat je conclusie in verhouding tot de rest van je scriptie maximaal 5% van je tekst uitmaakt.

Dit betekent dat als jouw scriptie 5.000 woorden telt, je conclusie maximaal 250 woorden lang mag zijn. Is je scriptie 12.000 woorden lang, dan schrijf je maximaal 600 woorden.

Tip
Je conclusie schrijf je in de onvoltooid tegenwoordige tijd als je feiten presenteert en de voltooid tegenwoordige tijd als je verwijst naar het onderzoek dat je hebt gedaan.

Twijfel je over de taal en lengte van je conclusie? Maak dan gebruik van onze nakijkservice en laat één van onze experts je conclusie nakijken op taal en structuur!

Discussie vs conclusie

Je mag in je conclusie alleen observeren (en resultaten bundelen), maar nog geen resultaten interpreteren. Het interpreteren van de resultaten komt pas aan bod in de discussie.

Je conclusie is korter en algemener dan je discussie. In je discussie kun je dieper ingaan op de betekenis van je conclusies, beperkingen van je onderzoek bespreken en suggesties geven voor vervolgonderzoek. Je discussie volgt direct na je conclusie in een apart hoofdstuk.

Let op
Sommige studies hanteren richtlijnen waarin de discussie geen apart hoofdstuk is, maar slechts een paragraaf van de conclusie. Of er wordt voorgeschreven dat je discussie niet na, maar vóór, je conclusie moet komen. Controleer dus de richtlijnen van jouw opleiding en houd deze aan!

Do’s & don’ts in je conclusie

Observatie vs interpretatie in je conclusie

Do & don’t Voorbeeld
Pure observatie Tien respondenten waren het eens met de stelling dat leraren in functie een pak zouden moeten dragen om professioneler over te komen en zes waren het ermee oneens. Dit betekent dat het merendeel van de respondenten het eens is met de stelling.
Informatie of resultaten interpreteren Tien respondenten waren het eens met de stelling dat leraren in functie een pak zouden moeten dragen om professioneler over te komen en zes waren het ermee oneens. Hieruit kan worden opgemaakt dat tien mensen vinden dat leraren die geen pak dragen niet goed kunnen lesgeven. De zes personen die het oneens waren met de stelling zouden een leraar in een korte broek daarentegen ook als een professionele leraar beschouwen.

Resultaten in je conclusie

Do & don’t Voorbeeld
Conclusies trekken over eerder beschreven resultaten en data Zoals uit het veldonderzoek is gebleken, hebben veel bankmedewerkers meer dan twee keer in hun carrière (van 3 jaar of langer) een foutieve calculatie in het systeem ingevoerd.
Nieuwe informatie presenteren Wat nog niet eerder in dit onderzoek aangegeven is, is dat de geobserveerde politieagenten allen niet bewapend waren. Daarom …

Beknoptheid in je conclusie

Do & don’t Voorbeeld
De belangrijkste resultaten beschrijven De meest belangrijke bevinding in dit onderzoek is dat de Etüden van J.J.F. Dotsauer geschreven waren in dezelfde periode dat zijn vrouw hoogzwanger was. Hieruit kan opgemaakt worden dat …
Alle resultaten, inclusief irrelevante resultaten, beschrijven Uit dit onderzoek is gebleken dat de Etüden van J.J.F. Dotsauer een grote impact hadden op de koning van Frankrijk. Hij heeft hierover aangegeven dat zijn Etüden hem ontroerden. Ook de gouverneur van Aldenburg heeft zijn lof uitgedrukt. Daarnaast is het een interessant gegeven dat zijn vrouw in de tijd dat hij de Etüden schreef, hoogzwanger was. Zij was afkomstig uit een arm gezin uit Trudenbrough …

Voorbeelden in je conclusie

Do & don’t Voorbeeld
Geen voorbeelden geven, maar alleen belangrijke feiten Drie ondernemingen hebben in 2021 gebruikgemaakt van de vrijgekomen subsidie.
Voorbeelden gebruiken Verschillende ondernemingen hebben destijds gebruikgemaakt van de vrijgekomen subsidie. Onderneming SunSpots en SunnyDay hebben in 2021 deze subsidie bijvoorbeeld al aangevraagd.

Formulering in je conclusie

Do & don’t Voorbeeld
Informatie in een nieuwe formulering presenteren Zin uit resultaten: Uit de t-test bleek dat er geen verschil is tussen het effect van de placebo en de therapie op de angstgevoelens van jongeren.

Hergeformuleerde zin in de conclusie: De placebo en de therapie hebben immers hetzelfde effect op de angstgevoelens van jongeren, zoals bleek uit de t-test.

Tekst kopiëren en plakken uit andere hoofdstukken Zin uit resultaten: Uit de t-test bleek dat er geen verschil is tussen het effect van de placebo en de therapie op de angstgevoelens van jongeren.

Gekopieerde zin in de conclusie: Uit de t-test bleek dat er geen verschil is tussen het effect van de placebo en de therapie op de angstgevoelens van jongeren.

Conclusies trekken

Do & don’t Voorbeeld
Conclusies trekken op basis van de verkregen informatie Doordat persoon X niet reageerde op zowel de piepjes met een lage frequentie als met een hoge frequentie, kan geconcludeerd worden dat persoon X functioneel doof is.
De verkregen informatie samenvatten Uit het onderzoek bleek dat persoon X niet reageerde op de piepjes met een lage frequentie en ook niet op piepjes met een hoge frequentie.

Voorbeeld conclusie

In dit onderzoek is gezocht naar een antwoord op de vraag: ‘Hoe kan een succesvolle marketingcampagne voor online fotoprintbedrijven worden ingericht op social media?’ Hiervoor is een kwantitatief onderzoek uitgevoerd naar huidige printbedrijfadvertenties en hun effecten.

Uit de resultaten naar de huidige advertenties is gebleken dat printbedrijven het meeste succes boeken met advertenties op Twitter die gericht zijn op personen die de hashtag ‘foto’ hebben toegevoegd aan een bericht. Echter, deze advertenties zijn alleen succesvol onder personen in de leeftijdscategorie van 30 tot 45. Hierbij hebben vooral de foto’s met baby’s en kleine kinderen (tot 4 jaar) een hoge successcore. Wanneer een printbedrijf zich richt op Twitter, kan het zich het beste richten op deze groep mensen met advertenties met foto’s met baby’s en jongere kinderen.

Jongeren zijn minder ontvankelijk voor dergelijke Twitteradvertenties. Zo is gebleken dat Instagram het beste socialmediakanaal is om jongeren te bereiken en aan te sporen om de websites van fotoprintbedrijven te bezoeken. Deze bezoeken leiden alleen in 82% van de gevallen niet tot aankopen. Daarnaast is een Instagramaccount bijhouden tijdsintensief. Om deze reden is het geen goede strategie voor printbedrijven om zich te richten op jongeren met een Instagramaccount.

De resultaten hebben tot slot uitgewezen dat personen in de leeftijdscategorie 45+ het beste reageren op Facebookadvertenties met foto’s van gezinnen (een klikrespons van 54%) en verre reizen (een klikrespons van 33%). Deze personen nemen bovendien de meeste producten af bij de online fotoprintbedrijven.

Uit dit kwantitatieve onderzoek is gebleken dat een succesvolle marketingcampagne voor online fotoprintbedrijven op social media opgezet dient te worden op Twitter en Facebook. Hierbij kunnen het beste advertenties met baby’s en jongere kinderen worden ingezet op Twitter, gericht op berichten met de hashtag ‘foto’ en op de leeftijdscategorie 30 tot 45. Voor Facebook dienen de advertenties foto’s te tonen van gezinnen en verre reizen, die direct gericht moeten worden op personen in de leeftijdscategorie 45+.

Checklist: Conclusie

0 / 10

Goed bezig!

Je conclusie zit nu in ieder geval goed in elkaar. Gebruik ook de andere checklists om je scriptie nog beter te maken.

Alle checklisten bekijken Terug naar conclusie checklist

* Het gebruik van de ik-vorm wordt vaak afgekeurd, maar sommige onderwijsinstellingen accepteren deze vorm. Ga na welke richtlijnen voor jou situatie gelden. Wij raden het in ieder geval af om de ik-vorm op andere plekken dan in het voorwoord te gebruiken. Ook raden wij gebruik van de wij-vorm af.

Veelgestelde vragen over de conclusie

Hoe weet ik dat ik niet aan het samenvatten ben in mijn conclusie?

Stel jezelf de volgende vragen om te evalueren of je conclusies trekt of aan het samenvatten bent:

  • Geef je duidelijk antwoord op je hoofd- en deelvragen (deelconclusies) inclusief onderbouwing?
    Top! Dit is een conclusie.
  • Geef je aan welke resultaten je hebt gevonden en leg je nog eens uit hoe je hiertoe gekomen bent?
    Pas op! Het lijkt erop alsof je aan het samenvatten bent.
Wat doe ik als mijn resultaten niet valide en betrouwbaar zijn?

Als je onderzoek niet valide en betrouwbaar blijkt te zijn of je resultaten eigenlijk tot niets hebben geleid, kun je hier nog steeds een conclusie over trekken. Zo kun je concluderen dat je met jouw onderzoeksmethoden hierover geen valide conclusie kunt trekken of kun je aangeven dat deze resultaten geen direct antwoord geven op je hoofdvraag.

Op basis van deze informatie weten studenten voor vervolgonderzoek dat ze het op een andere manier moeten aanpakken! Zo heb je nog steeds bijgedragen aan de bestaande kennis.

Mag ik mijn conclusie generaliseren?

Voor het generaliseren van je conclusie is het als eerste altijd belangrijk dat je (1) je populatie duidelijk definieert, (2) gebruikmaakt van een aselecte steekproef en (3) je steekproef voldoende groot is.

Of je jouw conclusie kan generaliseren, is afhankelijk van het soort onderzoek dat je hebt uitgevoerd.

Als je bij kwalitatief onderzoek bijvoorbeeld na 7 interviews steeds dezelfde antwoorden krijgt (verzadiging of saturatie), kun je stellen dat de antwoorden hetzelfde zouden zijn als je nog eens 10 personen van dezelfde onderzoeksgroep zou interviewen. In dat geval mag je jouw bevindingen over die specifieke onderzoekspopulatie generaliseren.

Bij kwantitatief onderzoek is het van belang dat je voldoende personen bevraagt. Gebruik een steekproefcalculator om te bepalen hoe groot jouw steekproef moet zijn. Zo moet je bijvoorbeeld minstens 278 enquêtes afnemen als je een uitspraak over een populatie van 1000 personen wilt generaliseren.

Mag ik mijn deelvragen herhalen in de conclusie?

Je mag je deelvragen niet letterlijk herhalen in de conclusie, omdat je conclusie dan lang en onoverzichtelijk wordt. In dit hoofdstuk richt je je voornamelijk op de hoofdvraag. Eventueel kun je kort verwijzen naar de antwoorden op de deelvragen.

Je deelvragen beantwoord je (afhankelijk van je onderzoeksmethode) in het theoretisch kader of in de resultatensectie.

Citeer dit Scribbr-artikel

Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.

Scharwächter, V. & Benders, L. (2023, 01 maart). Zo schrijf je een perfecte conclusie voor je scriptie | Met voorbeeld. Scribbr. Geraadpleegd op 28 maart 2024, van https://www.scribbr.nl/scriptie-structuur/conclusie-scriptie/

Wat vind jij van dit artikel?
Veronique Scharwächter

Veronique heeft twee bachelors: één in Taal- en Cultuurstudies en één in Philosophy, Politics and Economics. Daarnaast heeft zij een boek geschreven over hoe filosofie je kan helpen in je studentenleven. Ze hoopt haar brede, interdisciplinaire kennis in te kunnen zetten om zo veel mogelijk studenten te helpen met het schrijven van hun scriptie.